Verð raforku

Það er með ólíkindum að erlendir fjármálamenn skuli vilja nota sitt fjármagn til uppbygginu vindorkuvera á Íslandi. Í samantekt Hagstofunnar kemur fram að af norðurlöndum er raforkuverð langlægst á Íslandi.

Raforkuverð í Noregi, meðalverð, er 40% hærra en hér á landi. Enn meiri munur ef tekið er viðmið af suður og vestur hluta Noregs, eða þeim hluta er tengist meginlandi Evrópu.

Raforkuverð í Finnlandi er 60% hærra en hér á landi.

Raforkuverð í Svíþjóð er 100% hærra en hér.

Og raforkuverð í Danmörku 440% hærra en hjá okkur.

Hvers vegna leita þessir erlendu fjármálamenn ekki með sitt fé í byggingu vindorkuvera þar sem verðin eru hæst? Það er engin hætta á þeir séu að stunda einhverja þegnstarfsemi fyrir okkur Íslendinga, menn græða lítið á því. Það er ekki nema ein skýring, þeir vita að hingað mun verða lagður sæstrengur, frá meginlandi Evrópu. Þeir vita að þá mun orkuverð hér hækka verulega, þrefaldast eða fjórfaldast. Þeir vita líka að að þegar starfsmenn ACER hér á landi hafa komið á markaði með orkuna, munu þær reglur gilda að jaðarverð mun ráða orkuverðinu, þ.e. sá orkukostur sem dýrastur er mun verða leiðandi í raforkuverði.

Þá ættu menn að skoða hvernig hlutfallsleg vindorkuframleiðsla er í hverju af þessum löndum og bera saman við orkuverðin í þeim. Þar eru Danir með langmestan hluta af sinni orkuframleiðslu í vindorku, Svíar koma þar næst og síðan Finnar. Jafnvel þó sprenging hafi orðið í vindorkuframleiðslu í Noregi er hlutfall hennar enn lítið af heildarorkuframleiðslu þeirra.

Því er ljóst að markaðskerfi ESB á orku, sem ACER stjórnar, mun eitt og sér hækka orkuverð hér á landi með tilkomu vindorkuvera, því fleiri þeim mun meiri hækkun. Það dugir þó ekki þessum erlendu fjármálamönnum, þeir verða að rjúfa einangrun landsins frá orkumarkaði Evrópu, með sæstreng. Einungis þannig er einhver glóra í því að reisa hér vindorkuver, með risastórum vindtúrbínum.

Rafmagnið langódýrast á Íslandi

Vindorka og op3

Ég hef ritað nokkrar greinar um ásókn erlendra aðila til að byggja vindorkuver á Íslandi, enda málið stórt á alla vegu. En það verður ekki rætt um þessa ásókn erlendra aðila án þess að nefna einnig orkupakka ESB. Það er nauðsynlegt fyrir þessa erlendu aðila að rjúfa einangrun Íslands frá orkumarkaði Evrópu. Forsendur fyrir byggingu slíkra risamannvirkja liggja auðvitað í því að geta fengið sem mest fyrir orkuna.

Til hliðsjónar þessum pistli hef ég tekið skýrslu er unnin var fyrir stjórnvöld um op3, áður en hann var samþykktur á Alþingi, höfundar Friðrik Árni Friðriksson Hirst og Stefán Már Stefánsson. Það sorglega er að stjórnvöld og stór hluti þingmanna nenntu ekki að lesa þá skýrslu. Hefðu þeir haft dug til að vinna sína vinnu, værum við ekki í þeirri stöðu sem við erum í dag.

Orkupakkar ESB eru nú orðnir þrír, sá fyrsti tók gildi 1999 og fjallaði fyrst og fremst um gagnsæi í viðskiptum með orku. Annar orkupakkinn tók gildi 2003 og hann fjallaði einkum um framleiðslu, flutning og dreifingu, auk þess aðskilnað þessara þátta.

Orkupakki 3 tók gildi 2009, samþykktur af Alþingi vorið 2019. Þessi pakki skiptist niður í tvær tilskipanir og þrjár reglugerðir. Við samþykkt þeirra áskildi Alþingi að þessar tilskipanir og reglugerðir yrðu að íslenskum lögum. Maður veltir hins vegar svolítið fyrir sér hvernig hægt er að taka upp lög hér á landi, sem koma frá erlendum aðilum og samþykkt af Alþingi með einfaldri þinsályktunartillögu.

Af þessum fimm tilskipunum og reglugerðum eru það þrjár sem fjalla um raforku og tvær um gas og eldsneyti. Það eru þessar þrjár sem fjalla um raforku sem skipta okkur máli;

Tilskipun 2009/72/EB, sameiginlegar reglur um innrimarkað raforku.

Reglugerð 713/2009 samstarfsstofnun eftirlitsaðila á orkumarkaði, ACER.

Reglugerð 714/2009 raforkuviðskipti yfir landamæri.

Það eru einkum þær tvær síðarnefndu sem skipta máli, vald ACER og viðskipi yfir landamæri.

ACER er ný stofnun innan ESB, sem sér um stýringu orkuflæðis um sameiginlegt orkunet aðildarríkjanna. Þessi stofnun hefur einnig vald til að heimila lagningu tenginga milli landa, 8. grein 713/2009.

Í skýrslu Friðriks og Stefáns er komist að þeirri niðurstöðu að 8. grein 713/2009 samrýmist vart stjórnarskrá Íslands. Sér í lagi vegna þess að við samþykkt EES samningsins hér á landi, hafi verið gengið eins nærri stjórnarskrá og hugsast gat og síðan hefur fjöldi laga verið tekin upp sem enn frekar gekk á hana. Þó telja þeir að þessi 8. grein reglugerðarinnar gangi það langt að um brot á stjórnarskrá sé að ræða. Þarna er erlendri stofnun fært vald til ákvarðanatöku sem hefur víðtæk áhrif á íbúa okkar lands. Þ.e. færir erlendri stofnun vald til ákvörðunar um tengingu landsins við meginland Evrópu og stýringu orkunnar um þann streng.

Við samþykkt þingsályktunartillögu á Alþingi, vorið 2019, um op3, setti orkumálaráðherra fyrirvara við hana, um að Alþingi réði hvort slíkur strengur yrði lagður. Orðalagið á þessum fyrirvara minnir hellst á samþykkt í ungmennafélagi, svo almenn var hún. Ekki var nefnt hvaða grein fyrirvarinn átti við og í raun ljóst að hann var skrifaður í fússi, til að sætta flokksfélaga.

En slíkur fyrir segir ekkert, hvort heldur hann er vel eða illa orðaður. Friðrik og Stefán rekja hvernig og hvar slíkir fyrirvarar fást í samskiptum EES við ESB. Þá má einungis fá þegar sameiginlega EES nefndin fjallar um málið. Það er þar sem hugsanlega er hægt að ná fram fyrirvörum, þ.e. ef EES nefndin kemur sér saman um að fara í slíkar viðræður við ESB. Þeir taka skýrt fram að við samþykkt reglugerðarinnar eru íslensk stjórnvöld búin að samþykkja hana, með öllum kostum og göllum.

Það liggur því ljóst fyrir að ef einhverjum dettur til hugar að leggja hingað sæstreng getur Alþingi ekkert sagt. Málið er sótt til umboðsmanns ACER á Íslandi, Orkustofnunar, sem samkvæmt reglugerð 713/2009 heyrir að öllu leyti undir ACER. Verði tafir þar mun ACER yfirtaka málið og það fer fyrir ESA, sem lítið getur sagt. Ísland samþykkti jú viðkomandi reglugerð án þess að fá fyrirvar samkvæmt starfsreglum EES/ESB samningsins. Hámarkstími til lausnar málsins eru 6 mánuðir. ACER getur hins vegar heimilað framkvæmdir áður en málsmeðferð líkur.

Ásókn erlendra aðila til að byggja hér vindorkuver byggir á þessu. Það sér hver heilvita maður að enginn færi að leggja peninga sína til slíkra framkvæmda þar sem orkuverð er lægst, nema því aðeins þeir viti sem er að Ísland muni tengjast erlendum orkumarkaði, með tilheyrandi hækkun á orkuverði hér á landi.

Reglugerð 714/2009 fjallar um raforkuviðskipti yfir landamæri. Þar er ACER fært allt vald til stjórnunar á orkuflæðinu. Við munum áfram eiga orkuna en ráðum litlu hvernig henni er ráðstafað. Þessi reglugerð skiptir okkur litlu meðan ekki er sæstrengur en mun taka öll völd um leið og slíkur strengur verður lagður.

Talsmenn þessara erlendu aðila, er vilja leggja landið okkar undir risastórar vindtúrbínur, hafa sagt að þeir ætli ekki að selja orkuna úr landi. Þeir hafa líka sagt að orkan gefi okkur svo og svo mikla auðsæld. Það er auðvelt að lofa einhverju sem ekki þarf að standa við. Þeir ráða ekkert hvert orkan fer efir að þeir keyra hana inn á landsnetið og þó vissulega orka geti skapað atvinnutækifæri, verður verð hennar að vera viðráðanlegt. Eftir að sæstrengur hefur verið lagður er engin hætta á að nokkurt fyrirtæki vilji starfa hér á landi.

Einu heiðarlegu erlendu fjármálamennirnir í þessum bransa eru þeir sem vilja leggja fiskimiðin okkar undir vindorkuver. Þeir hafa ætíð sagt að þeirra ætlun væri að leggja sæstrengi, í fleirtölu. Meir um það síðar.

Íslenskir lukkuriddarar fyrir erlenda vindbaróna

Mætti á fund í vikunni, þar sem umræðuefnið var vindorka. Bar hann yfirskriftina "Vindmillur fyrir hverja? til hvers?"

Þetta var fróðlegur fundur en frummælendur voru Bjarni Jónsson, rafmagnsverkfræðingur, Kristín Helga Gunnarsdóttir, rithöfundur, Ólafur Ísleifsson, fyrrverandi þingmaður og Arnar Þór Jónsson, lögfræðingur. Erindi þeirra voru bæði fróðleg og vöktu upp ýmsar spurningar. Vonandi að áframhald verði á fundum þessa hóps, enda ljóst að áhugi fyrir málefninu fer vaxandi.

Það er erfitt að sjá hver kostur við vindorku á Íslandi er, ef frá er skilinn hugsanlegur ávinningur þeirra erlendu aðila er að þeim virkjanahugmyndum standa. Og þó er enn erfiðara að átta sig á hvers vegna erlendir fjármálamenn, sem vilja ávaxta sitt fé í orkuframleiðslu, velja að koma hingað til lands í þeim tilgangi. Orkuverð hér á landi er með því lægsta sem þekkist í Evrópu, meðan orkuverð á meginlandinu er í hæstu hæðum. Fjármálamenn vilja jú ávaxta sitt fé og leita ætíð bestu leiða til þess. Því liggur beinast við fyrir þessa menn,  vilji þeir fjárfesta í vindorku, að gera það á meginlandinu. Miðað við kostnað í peningum talið, er ljóst að lítill ef einhver ágóði fellur til þeirra hér á landi, meðan ljóst er að veski þeirra gætu bólgnað verulega ef þeir nýttu sinn pening þar sem orkuverð er margfalt hærra. Þarna er eitthvað stór undarlegt í gangi.

Nokkur atriði geta leitt til skýringa á þessu. Í fyrsta lagi gæti verið á íslensku lukkuriddararnir séu að nýta sér þessa erlendu vindbaróna, sér til hagsbóta. Í öðru lagi gæti verið að þessir erlendu vindbarónar viti að stutt sé í lagningu sæstrengs til landsins og að orkuverð hér fari á sama plan og á meginlandinu, telji auðveldara að fífla íslenska sveitarstjórnarmenn en þá erlendu, sem þekkja orðið til vindmilla og þeirra ókosta. Í þriðja lagi gæti verið að þessir erlendu vindbarónar, í samstarfi við íslensku lukkuriddarana, telji að styrkjakerfi ESB muni hjálpa þeim við uppbygginguna, þannig að þeir þurfi bara að hugsa um ágóðann. Hverjar sem ástæður þessara fjármálamanna er, þá er ljóst að kostnaður við vindorkuver er ekki bara mældur í peningum.

Vindorkuver eru í eðli sínu mjög áberandi. Reyndar gera lukkuriddarar vindbarónanna lítið úr þeim þætti, tala gjarnan um vindlundi, vindskóga og svo framvegis. Eðlilegast er að kalla þessi fyrirbæri réttu nafni, orkuver. Þetta eru orkuver og ekkert annað, með öllu því sem slíkum iðnaði fylgir. Vindorkuver eru þó sú mynd orkuvera sem verst er fyrir landið og fyrir okkur Íslendinga er fátt verðmætara en landið okkar. Þetta ber hverjum stjórnmálamanni að standa vörð um, hvort heldur er í sveitarstjórnar- eða landsmálapólitík. Þetta ber hverju mannsbarni á Íslandi að standa vörð um! Það eru því ekki krónur og aurar sem eiga að ráða för í ákvörðunum um hvort hér eigi að virkja vindinn, heldur náttúran okkar. Hún er það sem við eigum og henni ber okkur skilda að skila svo hreinni sem hugsast getur til komandi kynslóða.

Í máli Bjarna kom m.a. fram að landþörf vindorkuver er mikil, að flatarmáli. Ef rennslisvirkjun er sett á gildið 1.0, það er að 1.0 er gildi fyrir ákveðna orkueiningu, er landnotkun vatnsorkuvers með miðlunarlóni 1.67 á sömu orkueiningu. Jarðgufuvirkjun er með landnotkun 5.0 á þá orkueiningu en til að framleiða sama magn orku úr vindi er landnotkun 16.7. Það er s.s. 16.7 meiri þörf á landi til framleiðslu ákveðinnar einingar að orku en rennslisvirkjun þarf og 10 sinnum meira land til virkjana á vindi en þarf til virkjana á vatni með uppistöðulóni. Þetta eru svo hrópandi tölur að engu tali tekur. Fullt Hálslón er 57 km2. Til að virkja vind til jafns við Kárahnjúkavirkjun þarf því 520 km2!. Fyrirhuguð Hvammsvirkjun verður með 4 km2 lóni, að stórum hluta þar sem áin rennur nú þegar. Það þarf því 40 km2 á þurru landi til að virkja vind til samræmis við Hvammsvirkjun. Þarna er einungis talað um flatarmálið. Lón er í sjálfu sér ekki mikil sjónmengun, þó vissulega sé sárt að missa land undir vatn. Í sumum tilfellum getur það fegrað umhverfið og innan ekki margra ára er það lón orðið að hluta landslagsins. Það myndi sennilega fáir verða hrifnir af því ef Þingvallavatn yrði fært til sömu stærðar og það var fyrir virkjun þess. Vindmillur eru hins vegar eitthvað sem aldrei mun falla að landslaginu, sér í lagi þegar um þær hæðir þeirra er að ræða sem hugmyndir eru um,, um og yfir 200 metrana. Í umhverfisáætlun Zephyr sem það sendi umhverfisstofnun, fyrir vindorkuver á Brekkukambi (650metra hár), er gert ráð fyrir að vindmillur geti orðið 246 metra háar. Svona til að sjá aðeins samhengið þá er Hallgrímskirkjuturn 74.5 metrar á hæð.

Íslensku lukkuriddarar erlendu vindbarónana tala mikið um nauðsyn þess að auka raforkuframleiðslu hér á landi, svo markmiðum stjórnvalda í loftlagsmálum verði náð. Það er rétt, ef þeim markmiðum skal náð, án þess að skerða lífskjör landsmanna, þarf að virkja meira. En hvers vegna í ósköpunum ættum við að velja þar versta kostinn?! Er einhver glóra í því að fórna stórum hluta landsins undir vindorkuver, með öllum þeim göllum sem þeim fylgja, meðan enn eru nægir kostir til vatns- og gufuvirkjana? Ég er enginn talsmaður þess að sökkva landinu undir vatn, en í samanburði við vindorkuna er sá kostur þó mun skárri. Orkuskipti kalla á meiri raforku, til að halda uppi lífskjörum okkar þarf meiri raforku og vegna fjölgunar landsmanna þarf aukna raforku. Meðan nægir viðunandi kostir til vatns- og gufuvirkjana eru fyrir hendi, á ekki einu sinni að horfa til vindorkunnar. Þá umræðu eigum við ekki að þurfa að taka fyrr en þrengja fer að öðrum kostum. Hugsanlega er þá komin einhver tækni sem gerir með öllu óþarft að hugleiða vindorkuna, nú eða einhver kostur til virkjunar hennar án þess að reisa þurfi risa vindmillur á miklu landsvæði.

 

Það er tvennt sem fólk ætti að hugleiða, svona í alvöru. Hvers vegna velja erlendir fjármálamenn Ísland til vindorkubygginga, þegar ljóst er að þeir fá mun meiri ávöxtun á sitt fé með því að byggja slík orkuver á meginlandi. Og hvers vegna ætti að velja versta kostinn við aukna framleiðslu á raforku í landinu.

 

 

Baulan bliknar

Franska fyrirtækið Qair ætlar að reisa "nokkrar" vindmillur í landi Hvamms í Borgarfirði, kalla þá virkjun Múlavirkjum. Nafnið stafar væntanlega af því að vindmillurnar munu rísa á múlanum ofan Hvamms, nánast við hlið Baulunnar.

Það er svolítið erfitt að gera sér grein fyrir umfangi þeirra áætlana sem margir erlendir aðilar hafa í huga hér á landi. Þar hefur mest borið á franska fyrirtækinu Qair, norska fyrirtækinu Zephyr og ítalska fyrirtækinu EM orka. Umfangið er mikið, stór landsvæði hafa verið "pöntuð" undir þessi áform en það er þó stærð vindmillana sem mann óar mest. Nokkuð fer eftir hvenær vindorkufyrirtækin létu gera fyrir sig matsáætlanir, en því yngri sem þær eru því hærri verða vindmillurnar. Ástæðan er einföld, valdar eru stærstu vindmillur sem fást á hverjum tíma er matsáætlun er gerð. Hagkvæmni vindmilla liggur jú í stærð þeirra og því víst að þegar að framkvæmdum kemur munu þær allra stærstu verða fyrir valinu. Í dag eru þær stærstu sem framleiddar eru farnar að nálgast 300 metra á hæð.

Þetta eru stærðir sem erfitt er að gera sér í hugarlund, rétt svona eins og laun bankastjóra voru fyrir hrun. Þetta eru stærðir sem almenningur þekkir ekki. Hér ætla ég þó að gera smá tilraun til að varpa örlitlu ljósi á þessar stærðir og nota til þess það orkuver er Qair hyggst byggja á múlanum ofan Hvamms í Borgarfirði. Samkvæmt matsáætlun fyrir þá virkjun er gert ráð fyrir að vindmillurnar verði um 230 metrar á hæð. Þær munu, eins og áður segir, verða byggðar á múlanum við Hvamm. Hæð þessa múla er um 300 - 400 metra yfir sjávarmál og ef þar rís slík vindmilla mun hún ná 530 - 630 metra hæð yfir sjávarmál. Stolt Borgfirðinga, sjálf Baulan, er sögð sjást frá nánast hverjum bæ í héraðinu. Hæð hennar yfir sjó er um 930 metrar, Holtavörðuheiðin er hæst 407 metrar yfir sjó og Skarðsheiðin er 1056 metrar yfir sjó. Þessar vindmillur munu því verða töluvert hærri í landslaginu en Holtavörðuheiðin. Reyndar slaga hátt upp í hæð Baulunnar.

Þetta segir þó einungis hálfa söguna. Hinu megin Norðurárdals, nánast beint á móti Múlavirkjun, mun rísa annað vindorkuver, upp á Grjóthálsi. Þær vindmillur verða í svipaðri hæð í landslaginu og væntanlega álíka háar. Því verður tryggt að þeir sem hugsanlega gætu falið sig fyrir vindmillum Múlavirkjunar, verða berskjaldaðir fyrir vindmillunum á Grjóthálsi.

Ef allar áætlanir þessara erlendi vindbaróna gengur eftir er ljóst að ekki verður hægt að ferðast um vesturland án þess að vindmillur mengi sýn. Ef farið er frá höfuðborgarsvæðinu munu fljótt blasa við slíkar ófreskjur á Brekkukambi, fyrir ofan Hvalfjörðinn. Þegar komið er fyrir Hafnarfjall koma síðan í ljós vindmillurnar við Baulu og á Grjóthálsi. Þær munu skerða náttúrusýn yfir Holtavörðuheiðina, en áður en af henni er komið munu vindmillur í landi Sólheima blasa við. Ef beygt er til vestur við Bauluna, yfir í Dalina. munu vindmillur Grjóthálsi fylgja sýn, þar til vindmillur við Hróðnýjarstaði taka við og nánast á sama tíma vindmillur á fjallinu ofan Garpsdals og vindmillurnar í landi Sólheima einnig.

Ég veit ekki hvort einhver er nokkru vísari um stærð og umfang áætlana erlendu vindbarónana, hér á Vesturlandi. Þetta er þó smá tilraun til að gera fólki skiljanlegar stærðirnar sem verið er að tala um.

Það mun verða nýtt manngert landslag, þar sem stolt borgfirðinga, Baulan, mun blikna. Það verður vart til sá blettur á Vesturlandi þar sem ekki sér til risa vindmilla.

Fávísir sveitastjórnarmenn

Skipulagsmál er í höndum sveitarfélaga. Þau ákveða hvernig landnotkun skal nýtt og veita byggingarleyfi fyrir framkvæmdum. Því er brýnt fyrir þá sem vilja byggja eitthvað umdeilt, eins og vindmillur, að koma sér í mjúkinn hjá sveitarstjórn.

Til þessa verk hika erlendir vindabarónar ekki að beita öllum þeim meðulum sem tiltæk eru, jafnvel beinar lygar stundaðar. Sveitastjórnarmenn virðast auðkeyptir og falla fyrir snákaolíunni. Fyrsta verk þessara erlendu manna er að ráða til sín fólk sem þeir telja vigta vel í íslensku þjóðfélagi, fólk sem á einhverja sögu um þátttöku í stjórnmálaelítunni, bankakerfinu eða jafnvel verið starfandi hjá íslenskum orkufyrirtækjum. Ekki er verra ef hægt er að komast yfir fyrrverandi háskólarektor. Þessu fólki er síðan lagt línurnar hvernig að málum skuli staðið, svo  fram megi ganga vilji þessara erlendu manna.

Eins og áður segir er skipulags og byggingavald í höndum sveitarstjórna. Því þarf að ná þeim á sitt band. Aðferðin er þekkt erlendis, lofað er gulli og meira gulli. Reiknikúnstir eru stundaðar sem sýna mikinn hagnað sveitarfélaga á öllu bröltinu. Þar eru jafnvel stundaðar þvílíkir loftfimleikar í reiknikúnstum að áður hefur vart sést. Í þeim loftfimleikum kemur sér vel að hafa háskólarektor innanborðs, enda fáir sem þora að andmæla "vísindum" slíkra manna, eru jú úr efsta stigi menntakerfisins í landinu!

Fyrir stuttu var ég staddur á "kynningarfundi" nokkurra erlendra orkufyrirtækja, sem æskja þess að reisa hér á landi vindmillur í stórum stíl, bæði er varðar hæð þeirra og fjölda. Á þessum fundi voru kynnt áætlanir þessara fyrirtækja hér á Vesturlandi og kallaði hópurinn sig "Vestanvindur". Þeim til halds og trausts fyrrverandi háskólarektor, sem að auki hafði unnið verkefni fyrir íslensk stjórnvöld um orkumál.

Fátt fróðlegt kom fram á fundinum, enda ljóst fljótt að hann snerist ekki um vindorkuverin, kosti þeirra og galla, heldur var þarna eingöngu verið að fræða fólk um hversu ríkt samfélagið yrði, næðu þessi áform fram að ganga. Þá var einnig kvartað mikið undan starfsleysi stjórnvalda í málaflokknum og gefið í skyn að fólkið yrði þar að beita sér, í þágu þessara erlendu vindbaróna. Það lægi á svo allur hagnaðurnn gæti nú farið að skila sér!

Háskólarektorinn kom fram með ansi nýstárlega aðferðafræði, sem í raun allur hagnaðurinn byggir á. Þar var tekið eitt að stóriðjufyrirtækjum landsins, tekin sú orka er það keypti og deilt í þá tölu með starfsmannafjölda. Sá fjöldi var síðan margfaldaður með hámarksorkugetu þeirra vindorkuvera er þessir menn stóðu fyrir. Það merkilega var að þessa aðferðarfræði kynnti rektorinn sjálfur og var bara ansi stoltur af! Út frá þessum loftfimleikum komst rektorinn að þeirri niðurstöðu að samfélagið myndi hagnast um 22 milljarða króna og af því myndu sveitarfélögin skipta með sér 7.8 milljörðum. Að vísu væri þetta miðað við hagnað á líftíma vindmillana, eða tuttugu og fimm árum. Í síðustu færslu fór ég yfir galla þessarar aðferðarfræði, eða öllu heldur þá staðreynd að heildarorkugeta er fjarri því að vera raun orkuframleiðsla vindmilla.

En það er fleira sem má gagnrýna við þessa loftfimleika rektorsins, en niðurstaða þeirra var:

Tekjuskattur                   7.7 milljarðar

Staðgreiðsla                    4.4 milljarðar

Útsvar til sveitarfélaga        4.5 milljarðar

Tryggingargjald                 2,3 milljarðar

Umhverfis og auðlindaskattur      131 miljón

Fasteignaskattur og lóðaleiga  3.3 milljarðar

Samtals til sveitarfélaga      7.8 milljarðar,   þ.e. útsvar, fasteignaskattar og lóðarleiga.

Allar byggja þessar tölur á þeirri staðreynd að til verði vel yfir 2.200 störf með tilheyrandi atvinnuuppbyggingu, en af þeim verða einungis til 100 - 150 bein störf vegna virkjanan. Hagnaðurinn er sem sagt fundinn út af einhverjum ímynduðum störfum, sem vindorkuverin eru að sjálfsögðu ekki að fara að koma á lappirnar. Þar eiga "einhverjir aðrir" að koma til. Og þar munu fáir treysta á ótrygga vindorku sem aflgjafa!

Þá verður spurningin? Hverjar eru rauntekjur af byggingu vindorkuvera?

Hver verður tekjuskattur af vindorkuverum? Miðað við orkuverð hér á landi án sæstrengs, kostnað við uppbyggingu þeirra og þá staðreynd að erlendir aðilar eiga þessi orkuver, má búast við að tekjuskattur verði ansi lítill.

Hver verður staðgreiðsla skatta af vindorkuverunum? Það er talað um 100 - 150 beinum störfum við virkjanirnar. Að sögn fulltrúa Vindorku eru þetta hálaunuð stjórnunarstörf, þannig að eitthvað skilar sér þar í ríkiskassann, en fjarri því að það geti nálgast einhverja milljarða.

Hvert verður útsvarið sem vindorkuverin skila af sér? Þar er sama svar og með tekjuskattinn, nema það mun að mjög litlu leiti skila sér til þeirra sveitarfélaga er vindur verður beislaður. Orkuverunum verður stjórnað af höfuðborgarsvæðinu. Jafnvel hægt að stjórna þeim frá Kalkútta ef svo vill. Þar verða tekjur sveitarfélaganna litlar ef nokkrar.

Tryggingagjald? Eitthvað tryggingagjald verður greitt en fjarri því að það nái þeim hæðum er rektorinn telur.

Umhverfis og auðlindaskattur? Þarna er í raun rennt blint í sjóinn, af rektornum, enda Alþingi ekki enn búið að afgreiða það mál. Nema auðvitað að þessir menn viti betur. Hvort heldur, eru þessar tekjur ansi litlar á tuttugu og fimm ára tímabili. einungis rétt um 5 milljónir á ári. Það dugir ekki einu sinni fyrir launahækkunum þingmanna!

Fasteignaskattur og lóðarleiga? Tökum fyrst lóðarleiguna. Í fæstum tilfellum fellur hún til sveitarfélaga, heldur eigenda þeirra jarða sem vindmillur rísa á, t.d. eiginkona og faðir eins ráðherrans okkar! Fasteignaskattur reiknast ekki af orkuverunum sjálfum, þ.e. vindmillunum. Einhverjar krónur koma af svokölluðu safnhúsi, þar sem orkunni er safnað saman áður en henni er dælt ínn á landsnetið.

Það er því ljóst að tekjur vegna vindorku verða fátæklegar, sérstaklega munu sveitarfélögin verða þar utangarðs. En sveitastjórnarmenn trúa snákaolíusölumönnunum, ekkert er efast og engar staðreyndir skoðaðar.

Það er deginum ljósara að erlendu vindbarónarnir eru ekki að fara að framleiða hér orku fyrir það verð sem gildir hér á landi. Þeir horfa til sæstrengs. Málpípur þeirra hér á landi hafa gefið út að þeir ætli ekki að selja orkuna úr landi. Það er bara ekki þeirra að ákveða hvert orkan fer, ekki frekar en að það er ekki þeirra að nýta orkuna hér á landi. Þeir framleiða bara orku og setja hana á landsnetið. Eftir það kemur málið þeim ekki við. Hins vegar vita þeir að þegar sæstengur tengist við meginland Evrópu, mun orkuverð hér margfaldast, enda salan þá komin undir yfirstjórn ACER. Þetta vita þeir og á þetta treysta þeir!