Og enginn efast

Hér á landi snýr allt á haus og enginn sér ruglið. Hagnaður fyrirtækja er í þveröfugu hlutfalli við verðmætasköpunina og umræðan í þjóðfélaginu fylgir þeirri stefnu dyggileg eftir.

Ef maður rekur útgerðafyrirtæki, svona í stærri kantinum, má búast við að hagnaðurinn geti náð allt að 5 milljörðum króna, svona ef vel árar. Stórt fyrirtæki í verslunarrekstri getur jafnvel tvöfaldað þennan hagnað. En ef maður stofnar banka og gerir það eitt að höndla með peninga annarra, leggur engin verðmæti til þjóðfélagsins, þá væri maður sagður lélegur ef hagnaðurinn væri ekki allt að tíu sinnum meiri en hagnaður útgerðafyrirtækisins. Þetta er alveg magnað.

Hvers vegna að standa í útgerð, með öllu því veseni sem það fylgir og allri þeirri neikvæðu umræðu sem þeir fá á sig sem hana stunda? Í sjálfu sér má einnig spyrja, hvers vegna að standa í verslunarrekstri? Að vísu eru ekki sömu árásir á verslunina og útgerðina, en í ljósi hagnaðarvonar mætti halda að mun skynsamlegra væri að reka bara banka. Þar verða peningarnir til, eða þannig.

Og hvers mega svo bændur gjalda. Eina leiðin fyrir þá til að sýna hagnað er að lækka eigin laun, sem eru svo sem ekki til að hrópa húrra fyrir, sama hversu mikið er á sig lagt og vinnudagurinn langur. Ofaná það er svo þessi stétt í landinu ofsótt úr öllum áttum og ráðist gegn henni með offorsi í fjölmiðlum, fyrir það eitt að vilja vera meðhöndlaðir með sama hætti og bændur allra vestrænna ríkja, þ.e. að geta stundað sinn búskap, framleitt matvæli og haft þetta sem sitt lifibrauð og að sameiginlegir sjóðir þjóðarinnar greiði síðan þennan kostnað niður svo almenningur geti brauðfært sig. Að hér á landi sé stunduð sama aðferðafræði við matvælaframleiðslu og í öllum hinum vestræna heimi.

Nei, það er með þetta eins og hagnaðinn, umræðan í þjóðfélaginu er á villigötum. Mest og hæst er rifist um smáaurana og umræðan minnkar í beinu hlutfalli við þann auð sem að baki liggur. Þegar svo komið er upp í bankakerfið, sem hagnast yfir 100 milljarða króna fyrir það eitt að höndla með annarra manna fé, þegja fjölmiðlar, þegja bloggarar og þegir almenningur. Engum dettur í hug að spyrja hvernig þessi hagnaður verður til, enginn efast um að þetta sé bara eðlilegt. Dettur fólki virkilega í hug að þessi hagnaður sé bara eðlilegur, að hann komi ekkert við buddu fólks? Bara ef 10% prósent af hagnaði bankanna kemur úr vasa almennings, sem reyndar er ákaflega varlega áætlað, er almenningur að borga allt að því sömu fjárhæð til bankakerfisins og mun verða greidd til matvælaframleiðslu úr sameiginlegum sjóðum landsmanna. Munurinn er hins vegar að hagnaður bankanna mun halda áfram að aukast meðan niðurgreiðslur til matvælaframleiðslu lækkar.

Ekki ætlaði ég að nefna þátt þingmanna í þessu sambandi, enda ekki að sjá að á háttvirtu Alþingi sitji nema örfáir einstaklingar með viti. Þeir hafa vissulega látið í sér heyra, þó sérstaklega Frosti Sigurjónsson. En í hvert sinn sem hann tjáir sig er hann úthrópaður af vinnufélögum á Alþingi, utan þeirra örfáu sem hafa kjark til að taka undir með honum.

Hvað veldur því að saman safnast svo margt fólk inn á Alþingi sem virðist hafa það eitt hlutverk að lesa athugasemdadálka netmiðla og tjá sig í samræmi við þá, er óskiljanlegt. Hitt gæti einnig verið, þó ég neiti að trúa því vegna þess sem á undan hefur gengið, að þingmenn séu almennt á launum hjá fjármálastofnunum landsins, launum við að tryggja framgang þess sem mest á kostnað almennings. 

Í öllu falli eiga þingmenn að skammast sín og reyna að fara að vinna sína vinnu, þá vinnu sem þeir voru kosnir til að sinna!

Bankarnir með 107 milljarða hagnað

Nýr búvörusamningur, sitt sýnist hverjum

Langt er frá að eining ríki um búvörusamninginn og víst er að innan bændastéttarinnar eru æði misjafnar skoðanir á þeim breytingum sem samningurinn hefur í för með sér.

Sumir gagnrýna samninginn út frá innihaldi hans og fara þar fremstir þeir bændur sem ekki eru sáttir. Það sem þeir hellst gagnrýna er afnám beingreiðslna, enda hafa þær verið notaðar sem stjórntæki á framleiðsluna. Þessir bændur óttast að til offramleiðslu komi og því fylgi verðfall á búvörum. Fari svo munu hinir stóru hugsanlega hafa burði til að standa slíkt verðfall af sér, sér í lagi ef þeir eru með góðan bakhjarl eins og útgerðafyrirtæki, en smærri bændurnir, fjölskyldubúin, munu hins vegar eiga erfiðara með að taka á sig slíkar lækkanir. Þetta gæti hæglega orðið til mikillar samþjöppunnar í landbúnaði með enn frekari fátækt á byggð í landinu, fátækt sem síðan bitnar á öllu samfélaginu. Þorp og smærri kaupstaðir munu blæða og ferðaþjónustan gæti hrunið.

Flestir gagnrýna þennan nýja búvörusamning til þess eins að gagnrýna hann. Þarna fara fremstir í flokki hinir ýmsu misvitru álitsgjafar og bloggarar. Engin haldbær rök hefur þetta fólk, er bara einfaldlega á móti. Um þennan hóp er ekkert frekar að segja.

Svo stíga nokkrir á stokk og gagnrýna þennan samning út frá eigin græðgihugsun, telja að hann muni hamla eitthvað þeirra eigin möguleikum til enn frekari gróða. Þarna fer fremstur í flokki formaður samtaka verslunar og þjónustu (SVÞ) og margir sem gípa hans "rök" á lofti og apa þau eftir.

Formaður SVÞ gerir sér leik að því að koma fram með tölur sem enga skoðun standast og bera þær saman við annað sem kemur þessu máli ekkert við og er alls óskylt. Jafnvel hefur hann borið saman þessar tilfærslur á fé hér innanlands við útkast á fjármunum úr landi Ber ekki saman epli og appelsínur, heldur epli við vínber.

Andrés Magnússon tekur heildargreiðslu samningsins á fyrsta ári, margfaldar hana með samningstímanum og leggur síðan við þá tölu einhverja ímyndaða upphæð sem hann kallar tolla og aðflutningsgjöld, upphæð sem er jafn há samningsupphæðinni og fær út úr dæminu að þetta kosti launþega landsins eitthvað yfir tvöhundruð milljarða króna. Ofaná þetta lætur Andrés eins og þessi upphæð sé viðbót við útgjöld ríkissjóðs. Þvílíkt og annað eins hefur sjaldan sést á opinberum vettvangi og að það skuli koma úr ranni þess manns sem er í forsvari fyrir verslun í landinu er aldeilis ótrúlegt.

Auðvitað er þessi útreikningur Andrésar eitt bull, frá upphafi til enda.

Fyrir það fyrsta þá er nú þegar í gildi samningur við bændur. Nýi samningurinn er 900 milljónum hærri á fyrsta ári og fer síðan lækkandi. Þarna fellur grunnurinn af dæmi Andrésar. Þá verður í þessari umræðu að benda á að sumarið 2009 stigu bændur fram af fyrra bragði og buðu þáverandi ríkisstjórn að lækka gildandi samning um einn milljarð króna. Þetta boð var þegið og því má segja að hækkunin nú sé langt frá því að bæta bændum þessa fórn. Engin önnur atvinnugrein né nokkur annar hópur í landinu tók þessa framgöngu bænda til fyrirmyndar. Og auðvitað urðu bændur landsins síðan að taka á sig ýmis áföll og skerðingar, til jafns við aðra landsmenn, skerðingar sem urðu til vegna afleiðinga hrunsins.

Að leggja saman við þessa umræðu tolla og innflutningsgjöld, eins og Andrés gerir, er auðvitað kol rangt. Tollar og innflutningsgjöld af landbúnaðarvörum hafa farið mjög lækkandi undan farin ár og áratugi og sú stefna er enn í gangi. Nýlegur samningur landbúnaðarráðherra við ESB á þessu sviði var heljarstökk og ekki enn séð hvaða afleiðingar hann mun hafa fyrir landbúnað hér á landi. Að taka síðan stöðuna á þessum greiðslum, eins og hún er áður en samningur landbúnaðarráðherra við ESB tekur gildi og uppfæra hana til næstu tíu ára, er ekki bara svindl. þetta er vísvitandi lygi og sæmir ekki formanni SVÞ að láta slíkt frá sér.

Þá er rangt hjá Andrési að tala um að þetta sé tekið úr vasa launafólks í landinu. Vissulega eru skattatekjur ríkissjóðs af launafóli hærri en gott má telast, en það eru samt fyrirtækin sem standa undir stæðstum hluta af greiðslum í ríkissjóð.

Þegar litið er á dæmið og það reiknað út á réttum grunni, kemur í ljós að þessi nýi búvörusamningur sparar ríkissjóð strax á fyrsta ári einhverjar hundruð milljóna króna og eykst sá sparnaður ár frá ári eftir það. Þar mælist stæðst að ekki er leiðrétt sú lækkun sem bændur sjálfir færðu stjórnvöldum, þegar landið var í djúpum sárum, eftir framgöngu auðhyggjumanna.

En um hvað er raunverulega verið að tala með búnaðarsamningnum?

Sumir eru mjög áfram um að tengja tölur við landsframleiðslu og vilja mæla sem flest með þeirri mælistiku. Þetta gera líka alþjóðleg samtök stundum, þegar þau bera saman lönd.

Eftir að þessi nýi búvörusamningur tekur gildi mun hann verða um 1% af landsframleiðslu. Útilokað er að nota þennan samanburð varðandi landbúnaðarstyrki ESB, þar sem engin landsframleiðsla er á þeim bænum, einungis útgjöld. En ef landbúnaðarstyrkir ESB eru reiknaðir af landsframleiðslu þeirra landa sem að sambandinu standa, kemur í ljós að þeir eru um 0,8% og mitt þarna á milli kemur síðan Noregur, með alla sína olíusölu, með landbúnaðarstyrki upp á 0,9% af landsframleiðslu. Því er ljóst að búvörusamningurinn hér á landi er nánast sambærilegur þeim löndum sem við miðum okkur við.

Varðandi tolla og innflutningsgjöld, þá þekist ekkert slíkt milli þeirra landa sem að ESB standa, en eru þeim mun hærri inn á sambandið. Í þeim samanburði getum við borið höfuðið hátt.

Það má vissulega gagnrýna þennan nýja búvörusamning, en sú gagnrýni hlýtur að beinast að innihaldi hans. Og þar má finna margt gagnrýnivert.

Að halda uppi áróðri, á fölsuðum forsemdum, er hins vegar skammarlegt.

Við skulum ekki gleyma þeirri staðreynd að hér á landi ríkir sama aðferðarfræði og í öllum hinum vestræna heimi, að niðurgreiða matvörur með fé úr sameiginlegum sjóðum. Vel má vera að þetta sé röng stefna, sé gamaldags. En það kostar að framleiða matvæli og þann kostnað verður að greiða, annars eru engin matvæli framleidd. Því yrði að hækka laun fólks sem þessu nemur svo það geti brauðfært sig. Ekki er ég viss um að Andrés sé tilbúinn að hækka laun hjá kassadömunum sínum.

Auðvitað má hætta að framleiða matvæli hér á landi og flytja þau bara inn. Því miður eru flestar þær matvörur sem framleiddar eru hér á landi dýrari erlendis, þ.e. þær sem  eru næstar því að teljast jafn hollar og vistvænar og íslensk matvælaframleiðsla. Því myndi matarverð hækka verulega við þau skipti, nema við gengisfellum verulega kröfur um heilnæmi þeirra. Þá þarf ekki nokkur maður að láta sér detta til hugar að ESB, Noregur eða hvaða það land sem við myndum vilja versla við, muni vera tilbúið að selja okkur vörurnar á því verði sem þegnar þeirra landa fá þær á. Þessi lönd fara ekki að niðurgreiða úr eigin sjóðum landbúnaðarvörur til okkar, nema því aðeins að við séu tilbúin að borga okkar hlut í þeim niðurgreiðslum.

Er þá ekki betra að greiða niður matvælaframleiðslu hér heima og vera á sama grunni og aðrar vestrænar þjóðir, a.m.k. þar til komist er að samkomulgi milli allra þjóða hins vestræna heims að hætta þeirri aðferðarfræði? Að stuðla þannig að nýtingu landsins og styrkingu byggðar um allt land og að framleiða hér áfram matvæli sem eru á algjörum sérklassa hvað hreinleika varðar.

Að lokum má benda á að þessi nýi búvörusamningur er í raun niðurgreiðsla til launagreiðenda í landinu, þó menn kalli það niðurgreiðsla á mat til neytenda. Kostnaðurinn við þennan samning getur varla talist hár í samanburði við þann kostnað sem þjóðin hefur þurft að reiða fram til hinna ýmissa fyrirtækja á sviði verslunar hér á landi, eftir hrun. Bara vegna einnar verslunar þurfti þjóðin að taka á sig byrgðar upp á rúma 300 milljarða króna og það á einum degi, haustið 2008!

 

 

Þetta er frágengið mál

Verðtryggðir andskotar

Það er alveg magnað hvað margir eru fastir í þeirri hugsun að verðtrygging lána sé alfa og omega alls. Að jörðin geti ekki snúist nema lán á Íslandi séu verðtryggð. Að forsætisráðherra teljist til þessa fólks kemur kannski ekki á óvart, en þó.

Hvers vegna í ósköpunum þurfa bankar á Íslandi að fá miklu meiri ávöxtun af sínu lánsfé, sem nemur hundruðum prósenta, en bankar annarra landa? Hvers vegna í ósköpunum þurfa bankar á Íslandi að vera tryggðir í bak og fyrir, þegar þeir lána til fasteignakaupa? Við vitum að bönkum hér á landi er einstaklega illa stjórnað og að varla er hægt að segja að þeir sem þar fara fyrir stafni séu menn með lágmarks þekkingu eða skynsemi. Kannski vegna þess að ekki þarf vitibornara fólk til þessara starfa, bankinn er hvort eð er gulltryggður í bak og fyrir. Verst er þó að lesa í fréttum að þessir sömu bankar eru að lána fé til fyrirtækja erlendis. Varla eru sömu vextir á þeim lánum og sannarlega ekki verðtrygging. Um þau lán hljóta að gilda sömu vaxtareglur og gilda í viðkomandi landi.

En aftur að orðum fjármálaráðherra. Þar örlar ekki á þeirri hugsun að afnema verðtryggingu lána, einungis að stytta þau lán sem verðtrygging eru á. Og helsta áhyggjuefni ráðherrans er að 40% þeirra sem taka lán gætu þá ekki tekið lán. Vel má vera að það sé rétt hjá ráðherranum, enda ætlar hann að halda helvítis verðtryggingunni áfram og ekki dettur honum í hug að nefna hámark á vexti á lán til fasteignakaupa.

Hins vegar með afnámi verðtryggingar og hámarksvexti á lán til fasteignakaupa, mætti gera ráð fyrir að mun fleiri gætu tekið lán en nú og það sem meira er, gætu borgað það upp að fullu. Það er engin glóra í því að fasteignalán séu sett í sama flokk og önnur lán, þegar vextir eru annars vegar. Það fæst ekki betri trygging fyrir láni en fasteign og því geta vextir af lánum með slíkri tryggingu verið mun lægri en lán af áhættufjárfestingu. Íslenskir bankar munu þó aldrei taka upp hjá sjálfum sér að meta áhættu lána og ákvarða vexti út frá því. Samráð þeirra er allt á hinn veginn. Af þeim sökum er nauðsynlegt að löggjafinn setji í lög hámark á vexti fasteignalána.

Við afnám verðtryggingar er fyrst hægt að tala um heilbrigðara fjármálakerfi hér á landi. Sjálfstæðismenn vilja frjálsræði í fjármálum, að markaðurinn fái að ráða. Það ætti því að vera forgangskrafa hvers Sjálfstæðismanns að afnema verðtryggingu, þannig að forsenda fyrir frelsinu sé til staðar. Eða er þetta frelsistal þeirra einungis á annan veginn, þ.e. til að græða? Má frelsið ekki vera út á að þeir sem vel fara með fé græði en hinir sem ekki kunna með það að fara tapi? Má frelsið ekki vera frelsi?

Eins og áður segir þá er afnám verðtryggingar forsemda fyrir því að hagkerfið geti virkað eðlilega. Hagkerfi sem er með einn þátt bundinn getur aldrei orðið heilbrigt, það er fársjúkt.

Með afnámi verðtryggingar fæst einnig stjórn á hagkerfinu. Þá munu vaxtaákvarðanir Seðlabankans virka, sem þær gera ekki fyrr en seint og um síðir þegar stæðsti hluti lánakerfisins er bundinn verðtryggingu. Þá mun verða auðveldara að ná tökum á verðbólgu, ef hún sýnir sig, meðan verðtrygging magnar hana.

Mestu skiptir þó að með afnámi verðtryggingar munu fjármálakerfið jafna sig og vextir verða eðlilegri, meira í átt að því sem þekkist erlendis. Og ef samhliða því verði bönkum gert skylt að hafa vexti á öruggustu lánin, fasteignalánin, lægri en öðrum lánum, mun fólki verða mögulegt að koma þaki yfir höfuð sér. Þannig má stuðla að því að flótti menntafólks úr landi minnki, t.d. fólk úr heilbrigðisgeiranum. Ekki fer það erlendis vegna hærri launa, en hins vegar eru margir sem ekki treysta sér til að stofna heimili hér á landi.

Bjarni Benediktsson forsætisráðherra og allir þeir sem eru fastir í viðjum verðtryggingarhams ættu að reyna að opna hug sinn örlítið. Ættu að velta fyrir sér hvers vegna allar aðrar þjóðir geti verið án verðtryggingar lána. Sérstaklega ættu Sjálfstæðismenn, menn frelsisins að skoða þá andhverfu sem verðtrygging er á frelsið, frelsið til að græða og frelsið til að tapa!

Það er einungis ein ástæða fyrir verðtryggingunni. Getuleysi og aumingjaskapur bankamanna og stjórnmálamanna. Þeir hafa ekki getu, kunnáttu né kjark til að vera án verðtryggingar. Þeir eru kollegum sínum erlendis svo langt að baki að þeir verða að hafa hækjur við hlið hjólastólsins!!

Þetta eru verðtryggðir andskotar!!

40% gætu ekki tekið lán

Það liggur ekkert á

Menn geta haft skiptar skoðanir á því hvernig til tókst með fyrri einkavæðingu bankanna. Enginn getur þó sagt að sú leið hafi endað vel, haustið 2008.

Um síðari einkavæðinguna þarf hins vegar ekkert að deila. Þar var gengið lengra en hörðustu kapítalistar hefðu nokkurn tímann getað óskað sér.

Með samningum við þrotabú gömlu bankanna tókst að snúa þeirri endemis þvælu til baka. Ekki held ég að nokkrum Íslending hafi dottið til hugar, þegar þessi ríkisstjórn tók við völdum, að slíkt tækifæri gæfist okkur aftur, eftir niðurrif vinstriflokkanna á fjármálakerfi landsins.

Í ljósi þess hvernig fyrri einkavæðing bankakerfisins endaði og að hin síðari og enn verri, skuli nú vera gengin til baka, er rétt að fara varlega. Það liggur ekkert á.

Nú þurfa ráðamenn að hlusta á þjóðina, hlusta á allar tillögur um hvernig fjármálakerfinu skuli skipa í framtíðinni. Hvort minnka skuli bankakerfið og gera það meira í takt við að hér á landi búa ekki nema um 330.000 manns. Hvort kannski eigi að breyta einhverjum bankanum í samfélagsbanka, þar sem viðskiptavinurinn verður settur í öndvegi. Eða yfirleitt hvernig fjármálakerfi við viljum búa við hér á landi.

Meðan ekki hefur farið fram eðlileg og hreinskiptin umræða um þessa þætti, hafa stjórnvöld enga heimild frá þjóðinni til einkavæðingar bankakerfisins.

Það liggur ekkert á, tökum hvert skref af yfirvegun og í þeirri vissu að aldrei, aldrei aftur muni koma upp sama staða og olli hér bankahruni líkt því sem varð haustið 2008.

Hafi sig hæga um hagsmuni þjóðarinnar

Kannski fá einhverjir aðrir "bónushækkun" seinna, því tökum við okkur vænlegann ´"bónus" núna

Að réttlæta launaábót með því að hugsanlega muni aðrir greiða slíka ábót seinna, er eitthvað sem mér er útilokað að skilja. Hins vegar er nokkuð öruggt að þegar einn aðili hefur brotið skelina munu aðrir fylgja á eftir. Man enginn lengur eftir árunum fyrir hrun?!

En hvað er bónus? Hingað til hefur skilgreiningin á bónus verið eitthvað sem starfsmenn gera sem eykur verðmæti og fá hlut í þeirri verðmætaaukningu. Um þetta er alltaf samið fyrirfram og fyrirséð hvaða atriði geti gefið bónusa. Þetta er þekkt t.d. í fiskvinnslu, þar sem aukið vinnuframlag eða betri starfsaðferðir verkafólks geta aukið verðmæti. Um þetta er samið, hvaða það er sem aukið vinnuframlag gefur og hvað betri starfsaðferðir gefa. Síðan er mældur árangur og laun greidd samkvæmt því. Allt er þetta gert til að auka verðmætin sem frá fyrirtækinu fara og skila sér í meiri tekjum þess.  Þannig er þetta gert og nær eingöngu þar sem verðmætasköpun verður til, enda þarf mælikvarða til að geta greitt bónus á laun.

Engin verðmætasköpun verður í banka- eða fjármálastofnun. Þar er einungis höndlað með peninga, peninga annarra. Hvernig er þá hægt að mæla bónus í fjármálafyrirtæki? Hvert er viðmiðið? Er það dugnaður í útlánum? Eða dugnaður í innheimtu? Hvorugt telst þó til verðmætasköpunar. Kannski er telur mest hugmyndaauðgi við gjaldtöku af viðskiptavinum?

Það er því útilokað að tala um bónusgreiðslur til starfsfólks fjármálafyrirtækja, sér í lagi ef ekki er um það fyrirfram samið, heldur ákvörðun tekin eftirá.

Hins vegar má segja að þetta geti verið greiðsla vegna hagnaðar. Það þekkist einnig á almennum markaði. Sum vel rekin fyrirtæki hafa tekið upp hjá sér að greiða starfsfólki hlut af hagnaði, þó upphæðirnar séu langt undir því sem um ræðir í fréttinni.

Að greiða hlut af hagnaði er því í sjálfu sér ekki óeðlilegt, sé það í hófi. En þá þarf líka að skoða hvernig sá hagnaður varð til. Varð hann til vegna verðmætasköpunar eða kannski bara sóttur í vasa einhvers annars. Það var gífurlegur hagnaður af fjármálafyrirtækjum fyrir hrun, en engin innistæða var fyrir þeim hagnaði. Er einhver ástæða að ætla að svo sé nú?

Fyrrum forstjóri bankans gat notað hvaða rök sem var önnur en þau að hugsanlega muni einhver önnur fyrirtæki greiða svona ofurbónusa seinna, eða að þetta sé í takt við það sem þekkist erlendis. ALMC, áður Straumur-Burðarás er ekki erlent fyrirtæki. Þetta er íslenskt fyrirtæki, starfandi hér á landi.

Þá ætti bankinn kannski að skila einhverju aftur af þeim fjármunum sem þjóðin hefur tekið á sig vegna afskrifta þessa fyrirtækis. Fyrst gróði þess er svo óskaplegur að það neyðist til að greiða stjórnendum sínum milljarða í aukagreiðslur ofaná laun, sem sjálfsagt eru ekki alveg byrjunarlaun verkamanns, ætti bankinn að geta greitt eitthvað af skuld sinni við þjóðina til baka!!

Bónusinn í takti við erlenda þróun

Verðtryggingin og Framsókn

Vilhjálmur Birgisson, formaður Verkalýðsfélags Akraness, ritar ágætan pistil á pressan.is. Allir ættu að lesa þennan pistil Vilhjálms, þar sem hann veltir fyrir sér kosningaloforðum Framsóknar og hvernig hefur tekist til með þau.

Vilhjálmur nefnir að Framsókn geti að mestu leyti þakkað þann sigur sem hann hlaut í síðustu kosningum þrem málefnum, loforð um afnám verðtryggingar, leiðréttingu forsendubrest húsnæðislána í kjölfar hrunsins og afnám fjármagnshafta á kostnað kröfuhafa.

Vilhjálmur bendir á þá staðreynd að afnám hafta hefur tekist og það í þeim anda sem Framsókn lofaði, anda sem enginn frambjóðandi annarra flokka taldi mögulegan. Leiðrétting forsendubrests lána tókst einnig þokkalega, þó auðvitað lánþegar hefðu viljað sjá meiri leiðréttingu en raunin varð. Þetta var þó mikið framfaraskref miðað við málflutning annarra flokka fyrir kosningar, þar sem enginn þeirra taldi svigrúm til þessarar leiðréttingar.

Þegar kemur að afnámi verðtryggingar á húsnæðislán og setningu vaxtaþaks á þau, er aftur minna um efndir. Strax að lokinni stofnun núverandi ríkisstjórnar var ákveðið að setja þetta mál í nefnd. Sú nefnd skilaði af sér, að vísu ekki samróma áliti, en síðan hefur akkúrat ekkert gerst. Þetta atriði átti þó óumdeilanlega stæðstan þátt í sigri Framsóknar í síðustu kosningum.

Nú um þessar mundir hafa þingmenn Framsóknar ferðast um landið með fundaherferð. Sammerkt með flestum eða öllum þessum fundum er að kjósendur krefja flokkinn um efndir afnáms verðtryggingar, enda það atriði hluti af stjórnarsáttmálanum. Þingmönnum flokksins hefur verið gert vel skiljanlegt að engin ástæða sé til framboðs fyrir næstu kosningar, ef ekki verður við þetta atriði staðið og ættu þeir að taka þær athugasemdir alvarlega. Verði ekki staðið við þetta kosningaloforð, sem gekk inn í stjórnarsáttmálann, þarf hvorki formaður flokksins né nokkur annar þingmaður hans að rita bréf í anda þess sem Árni Páll sendi sínum flokksfélögum nýlega. Slíkt bréf verður með öllu óþarft af hendi þingmanna eða formanns Framsóknar, þar sem engir viðtakendur verða. Það er því mikilvægt fyrir framsókn að þetta mál verði tekið upp sem fyrst, með eða án samstarfsflokknum í ríkisstjórn. Ef samstarfsflokkur Framsóknar kýs að láta þetta verða málefni til slita samstarfinu og ganga þannig gegn stjórnarsáttmálanum, verður svo að vera.

En það er eitt mál enn sem gaf Framsókn atkvæði í síðustu kosningum. Afturköllun aðildarumsóknar er mörgum kjósanda Framsónar sem heilagt mál. Utanríkisráðherra hefur nú klúðrað því máli hressilega og það sem verra er, hann vill ekki viðurkenna þau mistök. En þar er þó ekki alfarið við ráðherrann að sakast. Ríkisstjórnin hefur sterkan meirihluta á þingi. Samt var þingsályktunartillaga ráðherrans gerð afturræk af þinginu, skömmu eftir að hún var lögð þar fram. Menn vilja kenna málþófi stjórnarandstöðu um, en það er kolröng kenning. Ríkisstjórn sem hefur slíka yfirburði á Alþingi, sem raun er nú, þarf ekki að gefa eftir vegna málþófs, einungis tafir verða af slíku. Það reyndi þó ekki alvarlega á þetta málþóf stjórnarandstöðunnar, þar sem ráðherrann dró tillöguna til baka með jafn skörpum hætti og hún var lögð fram, eftir einungis stutta umfjöllun.

Hver var ástæða þess? Hvers vegna dregur ráðherra í ríkisstjórn, sem hefur góðan meirihluta á Alþingi til baka tillögu, nánast strax í upphafi umræðu um hana? Þarna er einungis ein skýring, að ekki hafi verið meirihluti stjórnarþingmanna fyrir tillögunni, þrátt fyrir afgreiðslu í báðum stjórnarflokkum. Allir þekkja að núverandi þingmenn Framsóknar stóðu sem einn maður baki tillögunni, það sama verður ekki sagt um þingmenn samstarfsflokksins. Því er rangt að kenna alfarið utanríkisráðherra um hvernig komið er í þessu máli, nema auðvitað að hann skyldi ekki láta á það reyna fyrir Alþingi. Sökin er miklu fremur hjá samstarfsflokknum og enn og aftur velur sá flokkur að ganga gegn stjórnarsáttmálanum.

Það er klárt mál að ef Framsókn ætlar að ná einhverjum þingmönnum inn á Alþingi í næstu kosningum þurfa þingmenn hans að girða sig í brók. Í fyrsta lagi verða þeir að koma þingmönnum samstarfsflokksins í skilning um að það var gerður stjórnarsáttmáli um þessa ríkisstjórn og hann ber að halda. Í öðru lagi verða þingmenn Framsóknar að standa fastir á sínum málum um önnur málefni, sem ekki eru innan stjórnarsáttmálans, s.s. uppstokkun bankakerfisins. Engum datt til hugar að slíkt tækifæri byðist aftur, eftir að vinstri flokkarnir höfðu klúðrað því svo hressilega sem raun varð á.

En þetta vandamál snýr ekki bara að Framsóknarflokki. Fjölmargir kjósenda Sjálfstæðisflokks munu einnig snú baki við sinn flokk, standi þingmenn hans gegn afnámi verðtryggingar og gegn afturköllun aðildarumsóknar. Hins vegar gæti formaður Sjálfstæðisflokks hugsanlega getað samið bréf a la Árni Páll, að hugsanlega verði einhverjir til að taka móti slíku afsalsbréfi, jafnvel þó sá flokkur muni ekki eiga marga þingmenn.

Arfa slakt gengi beggja stjórnarflokka í skoðanakönnunum verður ekki skrifað á vinstri flokkanna, enda treysta kjósendur þeim ekki, eftir fjögurra ára sýnishorn af þeirra skelfingar stjórnháttum og þeir því að þurrkast út af vígvelli íslenskra stjórnmála. Og ekki verður þetta slæma gengi stjórnarflokkanna skrifað á Pírata.

Slæmt fylgi stjórnarflokkanna er alfarið þeirra eigin sök og því halla kjósendur sér að Pírötum, enda þeir óskrifað blað. Fylgisaukning Pírata er því ekki vegna þess hversu vel þeir eru að sér, heldur hinu, hversu slakir stjórnarflokkarnir eru og þeirri staðreynd að vinstriflokkarnir eru að hverfa.

Aðgerðarleysi, stefnuleysi og gunguskapur í þeim málefnum sem mest brenna á þjóðinni er einfaldlega ekki í boði. Kjósendur láta ekki bjóða sér slíkt og leita annað. Þetta annað formgerist í Pírötum.

Engin ríkisstjórn hefur þó verið í betri aðstöðu til að framkvæma vilja þjóðarinnar og einmitt núverandi ríkisstjórn. Hún þarf einfaldlega að efna loforðin og til þess eru allar forsendur einmitt nú um þessar mundir.

Ef einhvertímann er lag til afnáms verðtryggingar er það þegar verðbólga er lág. Núverandi ríkisstjórn hefur tekist að halda lágri verðbólgu um langan tíma, þrátt fyrir að Seðlabankinn geri allt sem er í hans valdi til að magna hana upp og þrátt fyrir að launahækkanir hafi verið mun hærri en hagfræðingar töldu gerlegt. Því mun sennilega seint gefast jafn gott tækifæri og nú til að afnema verðtrygginguna.

Aðstæður í ESB og sá vandi sem þar er óleystur og magnast dag frá degi, hefur gert enn fleiri afhuga aðild að því sambandi. Jafnvel höfuðvígi ESB á Íslandi, Samfylking, er að þrotum komið. Því er formleg afturköllun umsóknarinnar einungis afgreiðslumál fyrir stjórnarflokkanna.

Og þar sem svo vel virðist vera að takast að losa um fjármagnshöftin, miklu betur en nokkur þorði að vona fyrir síðustu kosningar, nema Framsókn, ætti ekki að vera mikill vandi að laga aðstæður aldraðra og öryrkja. Uppbygging heilbrigðiskerfisins er á góðri leið, þó betur mætti kannski gera. Helsti vandinn þar er að það gegndarlausa svelti sem það varð fyrir á síðasta kjörtímabili er að koma í hausinn á okkur með hruni þeirra húsa sem hýsa stæðsta spítala landsins, vegna skorts á viðhaldi. Þá er stór vandi í heilbrigðiskerfinu algert stjórnleysi innan Landspítalans, þar sem smákóngarnir berjast á banaspjótum meðan sjálfur forstjórinn spilar á hörpu.

Það væri synd ef núverandi stjórnarflokkar, sérstaklega Framsókn, þar sem þar virðast einu þingmenn Alþingis sem búa yfir einhverjum kjark vera, utan auðvitað Guðlaug Þór sem er eini þingmaður Sjálfstæðisflokks sem hefur kjark, færu frá í næstu kosningum. Væri synd ef afturhaldið sem réði ríkjum síðasta kjörtímabil kæmist aftur til valda, með sinni skattpíningu og reglugerðafargani, sem allt lamar.

Það eina sem núverandi stjórnarflokkar þurfa að gera er að standa við loforð sín, afnema vertryggingu og setja hámark á vexti húsnæðislána, afturkalla aðildarumsóknina með formlegum hætti, auka fjármagn til aldraðra og öryrkja enda flestir kjósendur sem eiga rætur til einhverra úr þeirra hópi og efla heilbrigðiskerfið enn hraðar. Með auknum fjárframlögum til þess þarf einnig að fylgja uppskurður á stjórnun Landspítalans.

Ef stjórnarflokkarnir hafa kjark og þor til að framkvæma þetta, erum við Íslendingar í góðum málum og stjórnarflokkarnir geta gengið til kosninga knarrreystir. Ef ekki er vilji innan Sjálfstæðisflokka að ganga þessa leið og standa þannig við stjórnarsáttmálann, á Framsókn ekki að hika við taka sóló og láta reyna á stjórnarsamstarfið. Sá flokkur hefur engu að tapa en allt að vinna og reyndar á það við um báða stjórnarflokka.

Að lokum bendi ég fólki aftur á að lesa pistil Villa Bigg.

 

Hvar nema á Íslandi ?

Ísland er dásamlegt land og hér er gott að búa. En fyrir enga er Ísland samt dásamlegra og betra en þá sem spila með peninga.

Hér er hægt að stofna fyrirtæki, hvert af öðru. Hvert þeirra er rekið í skamman tíma og síðan eru eignir færðar yfir í annað og skuldir skildar eftir. Sömu menn áfram við stjórnvölinn, en skuldir upp á hundruð milljóna og í sumum tilfellum hundruð milljarða, færðar yfir á landsmenn.

Lærðum við ekkert á hruninu? Eru allir stjórnmálamenn svo  hræddir við fjármálaöflin að þeir hafa ekki kjark til að taka á málinu? Hvorki síðasta ríkisstjórn né sú sem nú er við völd hefur breytt nokkru, allt við það sama og fjárglæframönnum hampað!

Einstaka þingmaður stjórnarflokkanna rísa upp og benda á ruglið, en samstundis er reynt að gera þá tortryggna og jafnvel formaður samstarfsflokksins í ríkisstjórn farinn að taka þátt í þeim leik.

Fjölmiðlar, sem stundum eru kallaðir fjórða valdið, eru engu betri. Þeir taka þátt í ruglinu, svona rétt eins og fyrir hrun. Reyndar má kannski ekki búast við miklu af fjölmiðlum þessa lands, meðan stór hluti þeirra er í eigu þeirra manna sem voru í aðalhlutverkum hrunsins.

Ekki einu sinni á því sviði höfum við Íslendingar lært.

453 milljóna gjaldþrot gamla Ormsson

Pólitískt nef Styrmis

Það eru sennilega fáir landsmenn sem hafa jafn næmt pólitískt nef og Styrmir Gunnarsson, enda sá maður ekki alveg nýbúinn að slíta barnskónum og hefur lengst af sinni starfsævi sinnt störfum sem kalla á skýra sýn á pólitík, bæði innanlands sem og erlendis. Auk þess er Styrmir skemmtilegur penni og gaman að lesa hans pistla.

En jafnvel bestu nef geta stíflast og svo virðist hafa skeð með Styrmi á laugardaginn, þegar hann ritaði pistils sinn; "Úthugsuð og útfærð gagnsókn Framsóknarmanna". Í þessum pistli fer Styrmir yfir þann pirring sem kominn er upp meðal margra þingmanna Framsóknarflokks um að illa gangi að efna stjórnarsáttmálann. Reyndar nefnir Styrmir aldrei þann sáttmála í sinni grein og það því tilefni þessarar, þar sem stjórnarsáttmáli ríkisstjórnarinnar afsannar að mestu eða öllu leiti hugsanir hans.

Það eru einkum þrjú atriði sem Styrmir nefnir og telur merki þess að Framsóknarmenn ætli jafnvel að nýta sér til að sprengja stjórnarsamstarfið. Þessi atriði eru bankasölumál, húsnæðismál og verðtrygging.

Fyrir síðustu kosningar var Framsóknarflokkur með ákveðnar hugmyndir um hvernig afnema skildi fjármagnshöft, hvernig leiðrétta bæri lán heimila, um afnám verðtryggingu neyslulána (húsnæðislána), um uppbyggingu fjármálakerfisins að því marki er hægt væri vegna aðgerða vinstristjórnar og síðast en ekki síst um afturköllun aðildarumsóknar að ESB, auk fleiri mála.

Þar sem málflutningur Sjálfstæðisflokk, fyrir sömu kosningar var að mörgu leyti svipaður, þó ekki eins afgerandi, tók stuttan tíma fyrir þessa tvo flokka að mynda ríkisstjórn og flest þessara mála komust í stjórnarsáttmálann.

Afnám fjármagnshafta eru fyrir horn, á farsælan hátt, hátt sem talinn var af flestum óhugsandi fyrir síðustu kosningar og jafnvel fulltrúar Sjálfstæðisflokks sem höfðu efasemdir um að þetta væri gerlegt, á þeim tíma.

Leiðrétting lána heimila er einnig yfirstaðin, þó lítilsháttar þynning hafi orðið á tillögum Framsóknar, þegar það atriði var sett í stjórnarsáttmálann. Flestir sem til þekkja telja þó að nokkuð vel hafi þar tekist til, þó auðvitað allir lántakendur hafi viljað sjá meiri leiðréttingu.

Um afnám verðtryggingar er ljóst að sá þáttur vó hátt í sigri Framsóknarflokks í síðustu kosningum. Því þótti mörgum sárt að sjá þá þynningu sem það atriði fékk í stjórnarsáttmálanum. Þó var alls ekki tekið fyrir slíkt afnám í þeim sáttmála, heldur málinu vísað í nefnd, sem skila átti af sér fyrir fyrstu áramót þessarar ríkisstjórnar. Það tók hins vegar nefndina lengri tíma að skila af sér og ekki náðist samstaða innan hennar. Þó var nefndin sammála um að vægi verðtryggingar skyldi minnkað, einkum varðandi lán til íbúðakaupa. Hversu hratt og hversu mikið náðist ekki samstaða um og auk þess var skilað séráliti um að afnema bæri verðtryggingu húsnæðislána að fullu og sem fyrst. Síðan þessi nefnd skilaði af sér eru liðin á annað ár og ekkert, alls ekkert komið fram frá ríkisstjórn um að hún ætli að gera nokkurn skapaðan hlut í málinu. Það verður þó ekki skrifað á reikning Framsóknarflokks, nema að því leyti að fulltrúar hans hafi verið of linir gagnvart samstarfsflokknum. Það skal því engan undra að þingmenn Framsóknar, sem fengu sitt umboð ekki síst vegna loforðs um afnám verðtryggingar, skuli vera farnir að ókyrrast. Það skapast ekki af löngun til að sprengja stjórnarsamstarfið, eins og Styrmir telur, heldur af þeirri einföldu ástæðu að þeir vilja standa við sín orð til kjósenda, auk þess sem þetta mál komst í stjórnarsáttmálann og ríkisstjórn því skylt að afgreiða það til Alþingis.

Ekkert var beinlínis sett í stjórnarsáttmálann um sölu á bankakerfinu eða hvernig fjármálakerfið yrði byggt upp til framtíðar, enda sennilega engum dottið í hug vorið 2013 að annað tækifæri gæfist til að taka á því máli, eftir að vinstriflokkarnir höfðu klúðrað því svo hressilega sem raun varð á. Því eru þingmenn ekki bundnir af þeim sáttmála í umræðu um þau mál og geta tjáð sig að vild. Núverandi ríkisstjórn fékk í arf frá vinstristjórninni þingsályktun um að Landsbankinn skildi seldur í einkaeigu. Bak við þessa ályktun skýlir fjármálaráðherra sér. En nú er uppi ný staða, staða sem gefur þjóð og þingi möguleika til að skoða þessi mál að nýju, staða sem gerir hina gömlu samþykkt um sölu Landsbankans úrelta. Einkavæðing bankakerfisins hefur ekki reynst okkur vel og því fyllsta ástæða til að fara varlega í slíkum leiðangri. Vel getur þó verið að sú leið sé farsælust til lengri tíma, einhvertímann seinna. Í dag er þjóðin þó ekki tilbúin að endurtaka þann leik, enda engin ástæða til að ætla að betur færi. A.m.k. hafa engar tilögur komið fram ennþá um hvernig það skuli gert, hvernig tryggja megi að óprúttnir menn nái ekki tökum á bankakerfinu að nýju. Þá má ekki gleyma þeirri staðreynd að bankkerfið sýnir ótrúlegan hagnað og hefur gert frá hruni. Þessi hagnaður kemur auðvitað frá viðskiptavinum bankans þar sem eina starfsemi banka er að höndla með fé landsmanna. Því ætti allir landsmenn að vera sáttir við að sá hagnaður skili sér í ríkissjóð í stað þess að fylla vasa einhverra einstaklinga sem hafa jafnvel lítt þekkingu eða vilja á sjálfsögðu siðferði. Sú staðreynd að þingmenn Framsóknar vilja fara hægt í sölu bankakerfisins í hendur einkaaðila er því ekki sprottin af löngun til að sprengja stjórnarsamstarfið, heldur vegna sögunnar, sögu einkavæðingar bankakerfisins og hvert hún leiddi okkur. Sjálfstæðisflokkur er hins vegar áfram um einkavæðingu þessa kerfis, enda þeirra trú að einkavæðing á sem flestum sviðum sé til hins betra. Eins og áður segir, getur vel verið að bankakerfið sé betur sett í höndum einkaaðila en ríkis, einhvertímann í framtíðinni. Það er hins vegar enn langt í þá framtíð.

Að hluta til er hægt að taka undir með fjölmörgum skrifum Styrmis um aumingjaskap utanríkisráðherra í afturköllun ESB umsóknar og sá klafi því á Framsóknarflokki. Málið er þó ekki svo einfalt. Núverandi ríkisstjórn hefur góðan meirihluta á Alþingi og því hæglega með burði til að afgreiða það mál á þeim vettvangi. Þetta var reynt og utanríkisráðherra gerður burtrækur með það frá Alþingi. Menn geta spáð í hvers vegna það gerðist. Ríkisstjórn með góðan meirihluta nær ekki fram einu af sínum helstu stefnumálum. Sumir vilja kenna stjórnarandstöðunni um, að með málþófi hafi henni tekist að koma þessu máli frá. Það er kol röng greining, enda ríkisstjórn sem hefur svo góðan meirihluta sem raun ber vitni, í sjálfs vald sett að afgreiða málið, þrátt fyrir harða andstöðu stjórnarandstöðu. Það hlýtur því að vera önnur ástæða þess að málið náðist ekki gegn. Að ekki hafi verið sátt meðal stjórnarliða, að ríkisstjórnin hafi talið vafasamt að nægur fjöldi stjórnarliða myndu fylgja málini, við afgreiðslu þess. Þingmenn hvors stjórnarflokksins höfðu sig mest í frammi gegn tillögunni um afturköllun umsóknarinnar? Er það þá ekki sá stjórnarflokkurinn sem ber ábyrgð á því hvernig komið er í samskiptum okkar við ESB og að aðildarumsóknin er enn í gildi? Aumingjaskapur utanríkisráðherra og þá umleið Framsóknar, liggur fyrst og fremst í því að hafa ekki látið á málið reyna fyrir Alþingi, látið á það reyna hvort þingmenn Sjálfstæðisflokks ætluðu að standa við þann stjórnarsáttmála sem formaður þeirra undirritaði vorið 2013.

Þó pólitískt nef Styrmis sé vissulega með þeim næmari hér á landi er það síður en svo óbrigðult. Þetta á kannski helst við þegar málin snúa að hans eigin flokki. Kannski er hann bara pirraður yfir slælegu gengi Sjálfstæðisflokks, kannski er hann á sömu línu og ritari flokksins og telur Pírata vera eftirgefanlegri en Framsókn. Kannski vill Styrmir bara kosningafjör og óskar því þess að stjórnarsamstarfið springi.

Þrífur skítinn úr buxunum

Bankastjóri Landsbankans reynir í örvæntingu að þríf skítinn úr buxunum. Hefði ekki verið skynsamara fyrir hann að gera frekar í klósettið.

Það hefur aldrei þótt mikil fjármennska eða heppileg aðferð í samningum að krefjast upplýsinga eftir viðskiptin. Það á að leita allra upplýsinga áður en samningur er gerður. Þetta klikkaði með öllu hjá Landsbankanum í viðskiptum við Borgun, eða ekki.

Ekki getur bankastjórinn skýlt sér bak við kunnugleysi, þar sem þessar upplýsingar lágu fyrir löngu áður en til viðskipta milli bankans og Borgunar kom. Með því að vísa í þekkingarleysi er bankastjórinn að lýsa yfir eigin getuleysi til að stýra bankastofnun.

Þá er bara eitt eftir, að bankastjórinn hafi þekkt staðreyndir málsins en ákveðið að líta framhjá þeim. Það gerir hann einnig óhæfan til stjórnar bankastofnunnar.

Það er því einungis eitt í stöðunni fyrir bankastjórann, það er uppsögn. Skaðinn er skeður og ekkert hægt að gera við því og bankastjórinn bera á þeim skaða fulla ábyrgð, hvort heldur er af fávisku eða spillingu!!

 

Vilja skýr svör frá Borgun

Húsnæðisvandinn

Það eru allir sammála um að húsnæðisvandi er mikill hér á landi, einkum þó á Reykjavíkursvæðinu. Um orsökina er fólk ekki sammála og enn síður lausnir.

Það er merkileg og góð skrif eftir Guðlaug Þór Þórðarson á pressan.is og full ástæða fyrir fólk að lesa þau skrif. Þar kemur ýmislegt á óvart.

Guðlaugur nefnir að 237 milljarðar hafi farið í þennan málaflokk frá hruni, beint og óbeint. Þetta eru gífurlegir peningar. Þá nefnir hann lóðaverð hafi hækkað um 508% síðustu 12 ár og að um þriðjungur íbúðaverð séu gjöld til hins opinbera. Nýja byggingareglugerðin ein sér hafi hækkað byggingakostnað um 8,5%!

Getur það verið að því meira fé sem ausið er í þennan málaflokk þá aukist vandi húsbyggjenda, að allir þeir peningar fari í millilið af ýmsu tagi. Að sveitarfélög hækki hjá sér lóðagjöld og alls kyns gjöld sem húsbyggjendur þurfa að greiða séu hækkuð og við þau bætt. Getur verið að þegar húsaleigubætur eru hækkaðar þá hækki bara húsaleigan að sama skapi. Allir vita að vaxtabæturnar eru í raun einungis niðurgreiðsla til bankanna, skuldarinn nýtur þeirra sjaldnast.

Það þarf vissulega að taka á þessum málum. Auðvitað verður ríkissjóður alltaf að koma að þeirri lausn, en tryggja þarf að þeir styrkir skili sér til fólksins, ekki í einhverja hít sveitarfélaga eða banka.

Það getur varla verið eðlilegt að sveitarfélögum sé í sjálfs vald sett hvaða gjöld þeir setja á húsbyggjendur eða hversu há. Að gjöld til hins opinbera, sem í flestum tilfellum eru sveitarfélögin, skuli vera orðin nærri þriðjungur af kostnaði við að byggja hús eða íbúð, getur varla talist eðlilegt. Það er sjálfsagt að húsbyggjendur borgi þann kostnað til sveitarfélaga, sem þau sannarlega verða fyrir vegna slíkra bygginga, en að þau geti nýtt sér þetta til tekjuöflunar er fráleitt.

Það er vægast sagt undarlegt að sveitarfélög skuli geta hækkað lóðaverð á nokkrum árum um hundruð prósenta, með því einu að skammta lóðir á markað. Verð lóða á að sjálfsögðu að miðast við þann kostnað sem sveitarfélög verða fyrir vegna lóðasölu, s.s. gatnagerð og tenginga lóða. 

Það er eitthvað heiftarlega rotið við framkomu sveitarfélaga við húsbyggjendur. Það er eins og þau átti sig ekki á þeim verðmætum sem fylgja hverjum nýjum íbúa, hverri nýrri íbúð sem byggð er. Þar liggja tekjurnar hjá sveitarfélögunum, til frambúðar, ekki í því hversu mikið er hægt að kreista út úr fólki meðan það stendur í að koma sér þaki yfir höfuðið.

Byggingareglugerðin er sér kapítuli. Þegar núverandi reglugerð var gerð að lögum þrengdist verulega að húsbyggjendum og kostnaður jókst. Það gerðist einnig þegar reglugerðin þar á undan var samþykkt. Þó er ekki að finna nokkurn skapaðan hlut í þessum reglugerðum sem gerir hús sterkari eða betri, einungis settar fram ýmsar kvaðir sem fáum eða engum gagnast.

Þarna þarf vissulega að taka til hendi. Það er t.d. nánast útilokað fyrir nokkurn að nýta eigin hendur við byggingu eigin íbúðar, krafa um að allir hlutir séu unnir af fólki með til þess gerð réttindi. Vissulega má ekki leyfa neitt kúsk við húsbyggingar, en því er ekki útrýmt með reglugerð. Sá sem vinnur að eigin byggingu er sjálfsagt sá sem síst vill sjá kúsk. Með því að opna aftur á að fólk geti unnið meira að eigin byggingum, má lækka útlagðan kostnað húsbyggjenda verulega og þá um leið lántökukostnað.

Húsnæðisbætur og vaxtabætur eru nauðsynlegar, en eingöngu til þeirra sem verst standa og tryggja þarf að þessar bætur skili sér til þessa fólks, að leigusalar og bankar hirði ekki þær bætur beint í eigin vasa. Hvernig það er gert veit ég ekki, en það hlýtur að vera hægt með einhverjum ráðum.

Þá er eitt atriði sem hefur bein áhrif á þennan vanda, bæði skort á húsnæði sem og verðmyndun þess og þá um leið leiguverð, en það er eign bankastofnana á íbúðahúsnæði. Þar má auðveldlega setja lög um að bankastofnanir geti ekki átt íbúðahúsnæði sem þær komast yfir, nema skamma stund. Að innan mjög skamms tíma beri þessu stofnunum að koma þeim í sölu og ef ekki tekst að selja þær innan ákveðins tíma, beri þeim að setja þessar íbúðir á leigumarkað.

Hugarfar fólks í dag þarf einnig að breytast. Mörgum þykir hið besta mál að mega sem minnst koma að byggingunni, vilja ekki þreyta bak sitt né skíta út hendurnar. Það er ekkert nauðsynlegt að íbúð eða hús séu full kláruð þegar flutt er inn. Það þótti ekkert tiltölumál fyrr á árum þó fólk flytti inn í nánast fokheld hús og bættu svo við eftir efnum. Það er heldur ekkert nauðsynlegt að kaupa einn eða tvo nýja bíla, þegar flutt í nýja íbúð. Það er ekkert athugavert við þó gömul drusla standi í innkeyrslunni, svona fyrstu árin. Og engum er vorkunn að sleppa utanlandsferðum fyrstu ár eftir að flutt er í nýtt húsnæði.

Það verður vissulega að taka á húsnæðisvanda landsmanna. En það er ekki bara hægt að kalla eftir auknum útlátum ríkissjóðs. Reglugerðir þarf að bæta, sveitarfélög verða að sýna smá skynsemi, koma þarf böndum á bankakerfið og síðast en ekki síst, hugarfar fólks verður að breytast.

Um verðtrygginguna þarf ekki að rita, hún er auðvitað stæðsti óvinur húsbyggjenda hér á landi.