Er Gulli nú endanlega búinn að tapa sér

Í dag kynnti Gulli pantaða skýrslu um nýtingu vindorku á Íslandi. Niðurstaðan kemur ekki á óvart, það sem kemur verulega á óvart er hversu skýrsluhöfundar virðast þekkja lítið til málefnisins.

Í einföldu máli eru tillögur skýrsluhöfunda þessar: 

Vindorkuver eiga að vera undir rammaáætlun, nema einhver vilji virkja utan rammans. Þá skal sá kostur "tekinn útfyrir rammaáætlun". Þetta segir að hér skal tekið upp villta vestrið í vindorkuframleiðslu. 

Vind skal frekar virkja þar sem landi hefur verið raskað. Þarna er í raun opnað á allt landið. Vissulega er það svo að sumir telja sig vera komna upp í óbyggðir þegar farið upp fyrir Ártúnsbrekkuna, en þeim til fróðleiks er blómleg byggð hringinn kringum landið. 

Skýrsluhöfundar gera mikið úr því að nærsamfélagið fái notið ávaxta vindorkunnar. Kannski þeir hafi lært þetta orðfæri út í Noregi, þar sem gjarnan heyrast slík loforð til að fá byggingaleyfi fyrir vindorkuver. Minna fer fyrir efndum, enda fráleitt að einhver arður myndist við virkjun vinds. Flest eða öll slík orkuver erlendis lifa á styrkjum þjóðríkja. Þó berjast þau í bökkum.

Ekkert er tekið á allri þeirri mengun sem vindorkuver láta frá sér. Reyndar reynt að gera lítið úr sjónmenguninni með ofangreindri tillögu um að reisa slík orkuver þar sem landi hefur verið raskað, sem aftur gefur skotleyfi á allt landið. Ekkert rætt um aðra mengun, s.s. gífurlegt magn örplastmengunar, SF6 gasmengun og olíumengun í jarðveg frá vindtúrbínum. Ekki er heldur lagt til að vernda svæði fugla, eins og arnarins, fálkans, rjúpunnar og þess fjölda farfugla er hingað kom eða hafa hér viðkomu. Þar er í raun allt landið undir.

En Gulli vill virkja, eðlilega. Hann á ágætis land undir eins og eitt vindorkuver. Kollegi hans í ríkisstjórn, Ási Daða. er heldur lengra kominn. Hann er tilbúinn að reisa vindmillur, hefur þegar útvegað öll tilskilin leyfi sveitarstjórnar í sinni heimabyggð. 

Það voru hins vegar ummæli Gulla, í kynningu á kvöldfréttum rúv sem urðu ástæða þessa pistils. Þar grípur hann áðurnefnda tillögu um hvar æskilegast sé að byggja vindorkuver og nefnir svæði þar sem háspennulínur liggja. Að lítil röskun yrði af því, þar sem háspennumöstur væru þegar til staðar. Honum til upplýsingar þá er hæstu línumöstur um 50 metrar á hæð og þykir mörgum nóg um. Vindtúrbínur eru hins vegar nokkuð hærri, eða fimm sinnum hærri. Það segir þó ekki alla söguna, því hagkvæmni vindtúrbína liggur í stærðinni, því stærri, því minna tap á rekstrinum. Nú er farið að framleiða vindtúrbínur sem eru 350 metra háar og farið að hanna slík tól sem ná upp í 450 metra hæð. Má því ætla að nýjustu og hagkvæmustu vindtúrbínurnar verð reistar hér, þegar brjálæðið hefst. Hæsta mannvirki á Íslandi er mastrið á Gufuskálum, 412 metrar á hæð og það snýst ekki. Hæstu byggingar eru turninn við Smáratorg og Hallgrímskirkja, vel innanvið 80 metrar á hæð.

Þegar ráðherra leggur að jöfnu línumastur sem er að hámarki 50 metra hátt við vindtúrbínu sem er frá 250 metrum á hæð og uppúr, með spaðahafi um eða yfir 200 metrum, spöðum sem snúast þegar vind hreyfir. Þá vissulega spyr maður hvort viðkomandi ráðherra sé endanlega búinn að tapa glórunni, eða var kannski engu að tapa?

Nærsamfélög hafi endanlegt ákvörðunarvald

84.000 fótboltavellir!

Aldrei hélt ég að ég ætti eftir að vitna til Heimildarinnar á þessu vefsvæði.

Eftir síðasta pistil minn vitna ég þó glaður til aðsendrar greinar er birtist á þeim miðli. Grein sem skrifuð er af norskum orkuráðgjafa til okkur íslendinga um þróun vindorkuvera í Noregi og áhrif þeirra. Þetta er varnaðargrein hans til okkar íslendinga sem allir ættu að lesa. Hvers vegna þessi grein birtist einungis á Heimildinni en ekki öðrum fjölmiðlum, verður fólk svo að spyrja sig sjálft. Víst er að hann hefur sent greinina til allra helstu fjölmiðla landsins, en kannski lestur greinarinnar skýri hvers vegna aðrir fjölmiðlar þegi. Það eru jú peningarnir sem tala, eða öllu heldur smá von um að einhverjir molar hrynji niður af gnægtaborðinu.

Þessi norski orkuráðgjafi heitir Sveinulf Vagen. Hann fer nokkuð vel yfir hvernig mál hafa þróast í vindorkumálum í Noregi, upphafið, loforðin og svikin. Ræðir um hvernig fjármögnun er háttað og hvert arðurinn fer. Hann útskýrir líka þróun orkuverðs vegna vindorkuframleiðslu og þar kemur fram það sem margoft má sjá í mínum fyrri skrifum, að vindorkuverum er útilokað að starfa á smáum orkumörkuðum og því nauðsynlegt að tengja slíka orkumarkaði stærri mörkuðum. Jafnvel norski orkumarkaðurinn er allt of smár til reksturs vindorkuvera. Hvað þá um okkar ofursmáa orkumarkað hér á landi. Þetta leiðir til hækkunar á orkuverði, svo miklar að fyrirtæki neyðast til að flytja starfsemi sína úr landi eða leggja hana niður. Rekstrargrundvöllur þeirra hrynur.

Það er þó lokasetning þessarar greinar Svenulf Vagen, "En því miður er skjótfenginn ríkulegur gróði mikið aðdráttarafl fyrir tækifærasinnaða fjármagnseigendur, banka og lobbíista, meðan sjálfbærar lausnir og eðlilegur afrakstur heilla minna", sem segir allt sem segja þarf.

Ég hvert alla til að lesa þessi aðvörunarorð Svenulf Vagen til okkar íslendinga. Vonandi er enn hægt að stöðva þessa þróun hér á landi. Við getum enn lært, það er enn hægt að stöðva þessa öfugþróun, en til þess þurfa landsmenn að vakna!!

 

Sloppin fyrir horn?

Nokkuð er síðan ég nöldraði hér yfir vindorkuverum og þeim hugmyndum um slík fyrirbrigði hér á landi. Nú skal örlítið bætt þar úr.

Vindorkuver í nágrannaríkjum okkar berjast nú í bökkum og stefna hraðbyr á hausinn. Metnaðarfullar áætlanir um stórkostlega uppbyggingu á risa vindorkuverum á hafi, hafa víðast verið lagðar niður. Ofaná þetta bætist síðan að nú eru vindorkuver farin að falla á tíma, eru orðin úrelt og búnaður slitinn.

Ástæðan fyrir lélegum rekstrargrundvelli vindorkuvera er auðvitað fyrst og fremst stuttur endingatími og tiltölulega umfangsmikill búnaður til framleiðslu hverrar orkueiningar, miðað við hefðbundin vatns, gas, kola eða kjarnorkuorkuver. Afskriftir þurfa því að fara fram á mjög stuttum tíma, sem gerir þennan orkukost mjög óhagkvæman. Því velja flest vindorkuver að setja sig í þrot þegar líða tekur að lokum. Til dæmis eiga Kínverjar stórann hlut í flestum vindorkuverum í Svíþjóð. Þar er stundað að láta þessi vindorkuver greiða háa vexti til móðurfélagsins. Eitt sinn kallaðist slíkt "hækkun í hafi" hér á landi og taldist lögbrot. Þetta tryggir hins vegar Kínverja frá því að kosta til dýrt niðurrif orkuveranna.

Annað atriði sem vegur þungt þegar kemur að óhagkvæmni vindorkuvera er að stundum blæs vindurinn en stundum velur hann að halda kyrru fyrir. Þar sem mesta vonin er að vindur haldi ferð sinni, eru gjarnan vinsælustu staðir til að setja niður vindorkuver. Því er svo komið að um norðanverða Evrópu er komin mikill skógur af vindtúrbínum, mis háum. Þegar blæs á þeim slóðum er því mikil orka framleidd, mun meiri en markaður er fyrir. Þá lækkar verð snarlega, þó við hér á Íslandi þættum það verð hátt. Svo aftur þegar vindur vill hvíla sig og halda kyrru fyrir, framleiða þessi vindorkuver litla sem enga orku. Þá hækkar orkuverð upp úr öllu valdi. Því er það svo að vindorkuverin framleiða orku þegar verð eru lægst en enga orku þegar verð er hæst! Ólíkt hefðbundnum orkuverum, sem framleiða jafna orku alltaf, sama hvernig viðrar.

Nú er svo komið að vindorkuver eru farin að komast á aldur, sum hver og fer þeim fjölgandi. Endingatími vindtúrbínu er talin vera allt að 25 ár, sem verður að teljast ansi skammur tími. Á þessum 25 árum fara a.m.k. tvenn sett af spöðum, jafnvel meira við sumar aðstæður. Oftast er það þó svo að þegar sett nr. tvö af spöðum hefur gufað út í loftið, í formi örplast, er ekki talið hagkvæmt að kosta til þriðja spaðasettið. Því er raun endingartími vindtúrbína styttri, jafnvel mun styttri þar sem álag á spaða er mikið, t.d. mikið ísaálag.

Fram til þessa hefur lítið verið gert til ábyrgðar vindorkuhafa um eyðingu úrgangs frá vindorkuverum. Nýlega hefur ESB þó samþykkt að 80% af úrgangi frá vindorkuverum skuli endurunnin. Hvernig það skuli gert er svo aftur annað mál. Endurvinnsla á spöðum vindtúrbína er nánast útilokuð, án enn meiri mengunar fyrir umhverfið. Einfaldast og sennilega besta lausnin er bara að urða spaðana, eins og gert hefur verið. Það er gott og gilt svo lengi sem nægt land er til. Reyndar má búast við að á einhverjum öldum muni spaðarnir eyðast upp í jörðinni. Hvort það verður í formi enn frekara örplasts eða einhverjum öðrum skaðlegum efnum, veit ég bara ekki. Hef hvergi fundið neitt um slíkt, þrátt fyrir víðtæka leit í netheimum. Því skal þó haldið til haga að eitt Bandarískt fyrirtæki gaf fyrir nokkru út að það tæki við slíkum spöðum til endurvinnslu. Þegar nánar var skoðað leifðu þeir listafólki að fá sér bita af spöðum til að búa til listaverk. Hin 99,999% gróf fyrirtækið í jörðu. Þjóðverjar hafa hins vegar valið aðra leið, efir tilskipunina. Þeir senda bara spaðana til Póllands og málið er dautt!

Það þarf engum blöðum um það að fletta að vindorkuver er mjög mengandi aðferð til raforkuframleiðslu. Fyrir utan augljósa sjónmengun og mengun við uppsetningu slíkra orkuvera, þá er mengun á rekstrartíma þeirra mjög mikil. Mikil þróun hefur orðið í framleiðslu vindtúrbína, en sú þróun er einungis á einn veg, uppávið. Lítil sem engin þróun er í búnaði, önnur en stækkun hans í samræmi við hækkun vindtúrbína og stærra vænghafs. Spaðar eru enn framleiddir úr trefjaplasti, enda fátt annað í boði og ekkert á skynsamlegu verði. Því eykst örplastmengun í sama hlutfalli og túrbínur stækka. SF6 gas er önnur mengun sem rakin er til vindorkuvera. Þetta gas hefur margfalt lengri endingartíma í andrúmslofti en t.d. co2, er talið jafn slæmt eða verra varðandi gróðurhúsaáhrif. Á þeim svæðum sem mest hefur verið byggt af vindorkuverum fer gildi þessa gas marktækt hækkandi og það beinlínis rakið til vindorkuvera. Fleira má telja sem mengunarvalda í rekstri vindorkuvera, læt nefna þriðja vandamálið sem virðist vera orðið mjög erfitt að komast hjá, en það eru olíulekar frá vindtúrbínum. Þessi olía mengar jarðveginn umhverfis túrbínurnar og mun smá saman síast út í jarðveginn. Þá verða vatnsból í hættu.

Fyrirsögnin á þessum pistli "Sloppin fyrir horn?" vísar auðvitað í það hvort við hér á landi séum sloppin fyrir horn í að fórna landinu undir vindorkuver. Hvort það nægi ráðamönnum að sjá að rekstrargrundvöllur fyrir rekstri slíkra orkuvera er ekki til staðar, jafnvel ekki þar sem orkuskortur er mikill og orkuverð hátt. Hvort ráðamenn séu loks farnir að átta sig á að vindorkan, í þeirri mynd sem hún er virkjuð í dag, er ekki umhverfisvæn, reyndar svo mengandi að jafnvel kolaorkuver mengar minna. Að vísu er lítil co2 mengun frá vindorkuverum en þess meira af mengun sem er enn verri og þekkist ekki frá kolaorkuveri. Ekki að ég sé að mælast til að slík orkuver verði bygg hér á landi, eigum enn næga vatns og hitaorku og þegar við komumst á þrot þar, má finna önnur minna mengandi orkuver en þau sem kynnt eru með kolum. Hugsanlega verður betri og minna mengandi aðferð þá komin til virkjunar vindsins.

Líklegast er þó, þar sem ráðherrar okkar, sumir hverjir, eiga beinan hag af því að vindorkuver verði reist hér á landi, muni staðreyndir skipta litlu máli fyrir þá. Að frekar verði unnið bakvið tjöldin að framgangi þess að fórna landinu undir vindorku. Að einn daginn sjáum við bara stóreflis vinnuvélar leggja hér vegi um fjöll og firnindi, svo reisa megi sem hæstu og flestu vindtúrbínurnar. Það fer enginn að reisa litlar og lágreistar vindtúrbínur, þegar hægt er að fá alvöru slík tól.

Því hærri því hagkvæmari, þar til allt hrynur!!

 

Ekki má það minna vera

Auðvitað þurfum við að gera vel við allt fólkið sem hjálpar ráðherrunum að stjórna landinu. Annars gæti illa farið.

Nýtt 6000 fermetra húsnæði, fyrir tvö ráðuneyti er það minnsta sem hægt var að finna, enda kostar hver farmeter ekki nema rétt um eina milljón króna. Minna má það ekki vera. Ríkisbankinn, sem selur eiganda sínum þetta fína húsnæði, hangir á horriminni og þarf nauðsynlega að minnka höll sína örlítið.

Hvert erum við landsmenn komnir?! hvert eru stjórnvöld komin, sem slíka gjörninga gera. Það eitt að Landsbankinn reisi sér hurðarás um öxl með byggingu eins allra dýrast húsnæðis á landinu, er sannarlega gagnrýni vert. Sér í lagi þar sem bankinn er í eigu landsmanna. Þegar síðan þetta ríkisfyrirtæki selur eiganda sínum rúmlega þriðjung af því húsi sem hann hafði byggt, á verði sem er einstakt, verður öll gagnrýni á stjórnendur landsins gagnslaus. Það stoðar lítið að gagnrýna fávíst fólk!

Kannski er allt það fólk sem á að hjálpa ráðherrum við stjórn landsins ekki starfi sínu vaxið. Kannski er allt of margt fólk sem fær það hlutverk að reyna að tryggja að ráðherrar haldi sönsum. Kannski er allt þetta fólk engu betra en ráðherrarnir sem það á að passa.

Þegar ekki er hægt að halda hér uppi sómasamlegu heilbrigðiskerfi, ekki hægt að koma börnum læsum út á lífið, ekki hægt að halda uppi matvælaframleiðslu í landinu svo vel sé og ekki er hægt að sýna öldruðum þann sóma að þeir fái eytt elliárunum með reisn og svo framvegis, er varla til fjármagn til kaupa á dýrasta húsnæði landsins, svo blýantsnagararnir hafi það gott. Ein milljón undir hvern stól, fjórar milljónir til að hægt sé að setjast á klósettið, er vissulega vel í lagt.

Fyrir þessa sex milljarða sem húsnæðið kostar okkur landsmenn, hefði verið hægt að gera svo margt annað og betra. Best hefði þó verið að minnka halla ríkissjóðs um þá upphæð.

Fólk sem situr efst í fílabeinsturni veit lítið um raunveruleikann sem fyrir neðan er. Nú er fílabeinsturnunum fjölgað sem aldrei fyrr.

Það er vissulega farið að koma upp ónotatilfinning í maga manns. Ástandið í landinu, ekki síst stjórnmálum, er farið að minna helst til mikið á árin fyrir hrun. Flottræfilshátturinn orðin helsta aðalsmerkið!!

Ráðuneytin flytja eftir áramót

Áttatíu og eitthvað

Stórveldið Ísland sendi 80 og eitthvað fulltrúa til Dúbaí, þvert yfir hnöttinn. Þar stendur enn yfir ráðstefna sem kallast Cop28, eða 28 unda loftlagsráðstefna Sameinuðuþjóðana. Þá ráðstefnu sækja um 97.000 einstaklinga.

Hvers vegna sendum við bara 80 og eitthvað, af hverju ekki 180 og eitthvað eða 1080 og eitthvað. Við erum nefnilega svo öflug á heimsvísu, svo ofboðslega rík, nema kannski þegar kemur að grunnþjónustunni hér heima. Þá eru fáir aurar til. Á okkar ráðamenn er sko hlustað á erlendri grundu og ráð þeirra mikils metin. Enda ljóst að Ísland spilar lykilhlutverk þegar kemur að stjórnun veðurfarsins. Það má skilja á orðum fyrrum forseta vors, sem eitt sinn naut aðdáunar og trausts þjóðarinnar. 

Það er vísindalega sannað að skömmu eftir að lauf fara að gulna á trjám hér á landi, tekur að kólna í Evrópu og meir en það, það kólnar þá um allt norðurhvel jarðar! Því ættum við að vera dugleg að senda sem flesta ráðamenn okkar út í heim, sem lengst og sem oftast. Þannig gætum við hugsanlega frestað eitthvað banvænum kuldum í Evrópu og á norðurhvelinu, gætum hugsanlega lengt þann tíma sem laufin á trjánum okkar halda fallega græna lit sínum. Bónusinn væri að þessir ráðamenn gera þá ekkert af sér hér heima á meðan, meðan heimsbyggðin hæðist að þeim. 

Cop 28 er semsagt 28 ráðstefnan á jafn mörgum árum, þar sem heimsbyggðinni er færð sú frétt að jörðin eigi einungis örfá ár eftir til tortímingar, eða eins og forsætisráðherra okkar hafði sem lokaorð í sinni ræðu, suður í Dúbaí, steikingar jarðar.

Eitt skilur þessi ráðstefna eftir, sem margir hafa bent á en fáir viðurkenna. Þessar ráðstefnur snúa um eitt verkefni og aðeins eitt. Að færa peninga frá almenningi til valdra auðmanna. Sönnunin liggur svo skýr á borðinu að fáir geta efast. Forríkur forstjóri stærsta olíufyrirtækis Saudí Arabíu, háttsettur innan samtaka olíufyrirtækja þar syðra, nær með auð sínum að kaupa sig sem formann ráðstefnunnar! Hann hélt hjartnæma opnunarræðu á henni, þar sem hann fór stórum og þungum orðum um olíuvinnslu heimsins, taldi að þar mætti finna sökudólga. Ekki hafði hann yfirgefið höllina þegar hann, í viðtali eftir þessa hjartnæmu ræðu sína, fullyrti að notkun jarðefnaeldsneytis væri ekki skaðleg jörðinni, að engar vísindalegar rannsóknir staðfestu það.

Þarna var auðvitað komin skýring þess að réttlætanlegt væri fyrir hann að kaupa formannsæti ráðstefnunnar. Ekki var það til að standa að því að fórna eigin auðæfum, alls ekki. Nei, þarna náði hann að gera vægi orða sinna verulegt. Enda er það svo að vart berast nú fréttir af þessari ráðstefnu. Reyndar fræddi mogginn okkur um að nokkur mengun væri í Dúbaí. Sennilega bæði á götum þar syðra sem og í hugum þeirra 97 þúsund gesta sem ráðstefnuna sækja.

Miklar fréttir voru um einhver straumhvörf myndu verða á ráðstefnunni, áður en hún hófst, þar sem færa átti heimsbyggðina aftur um eina öld eða svo, á næstu fimm til tíu árum. Minna fer af þeim fréttum nú, meira að segja rúv þegir að mestu. 

Vonandi skilar þessi ráðstefna því að fólk hugsi aðeins, opni hug sinn og forvitnist. Forvitni er jú forsenda vísinda, að leita sannana. Að fólk átti sig á því að náttúrunni verði ekki bjargað með því að fórna henni. Við erum reyndar komin nokkuð vel á leið í þeirri vegferð. Frumskógar eru ruddir til að framleiða "náttúrulegt" eldsneyti, ökrum til matvælaframleiðslu er breytt í sama tilgangi. Ósnortinni náttúru og blómlegum landbúnaðarhéruðum er fórnað undir sólarrafhlöð og stórmengandi vindorkuver. 

Það mun ekki verða hlýnun jarðar sem útrýmir mannverunni á jörðinni, heldur meintar aðgerðir til stjórnunar hitastigs jarðar. Fórn náttúru og endalaus skattlagning mun kollvarpa tilveru mannsins. Og þegar við aumingjarnir sem búum til verðmætin, föllum fyrir hungrinu, verða peningar auðrónanna lítils virði.

Íslenskir stjórnmálamenn ráða þar litlu, eru ekki einu sinni peð á skákborði heimsmálanna! 

Fullveldið 105 ára og sjálfshól rásar 2.

Mikil mistök voru gerð fyrir fjörutíu árum síðan, þegar rás 2 var hleypt út í loftið. Ekki var hægt að velja verri dag en sjálfan fullveldisdaginn til að starta þeirri útvarpsrás.

Rás 2 má muna sinn fífil fegurri. Nú er svo komið að fáir hæla þessari stöð sem einhverjum meiriháttar menningarmiðli. Því er einungis eitt til ráða hjá starfsfólki hennar, að hæla sjálfu sér! Hvert sinn sem ég hef álpast inn á þessa útvarpsrás í dag, hefur dunið á manni sjálfshólið. Fer reyndar lítið fyrir hóli á það fólk sem ruddi þar brautina, en þess meira hæla starfandi starfsmenn stöðvarinnar sjálfu sér. Sjálfshól er einn angi minnimáttarkenndar og ekki annað séð en innan stöðvarinnar sé fólk haldið alvarlegri minnimáttarkennd.

Í dag er fullveldið 105 ára. Ekki er minnst á þann áfanga hjá starfsfólki rásar 2. Ekki frekar en þegar við héldum upp á aldarafmæli fullveldisins, fyrir fimm árum síðan. Þá voru starfsmenn stöðvarinnar svo uppteknir af því að halda upp á 35 ára afmæli rásarinnar. Taldi það merkari tímamót en aldarafmæli fullveldis okkar.

En hvað sem starfsfólk rásar 2 segir, þá eigum við þjóðin stórafmæli, fullveldisafmæli. Fullveldið gaf þjóðinni yfirráð yfir löggjafavaldinu, dómsvaldinu og framkvæmdavaldinu. Urðum fullvalda þjóð í konungsríki. Þetta var stærsta og afdrifaríkasta skrefið í átt til stofnunar lýðveldis Íslands.

En það eru blikur á lofti. Löggjafavaldið og jafnvel dómsvaldið hefur verið fært í litlum en mörgum skrefum undir erlend yfirráð. Framkvæmdavaldið telur sig ekki lengur starfsfólk landsmanna, talar frekar máli þessara erlendu aðila.  Enn er talað um að Ísland sé fullvalda lýðveldi. Fullveldið byggir á fullum yfirráðum yfir eigin þegnum. Svo er ekki í dag. Við gerð EES samningsins var bent á að fullveldinu væri að hluta fórnað. Að sá samningur stæðist ekki stjórnarskrá. Síðan eru liðnir um þrír áratugir og hægt og sígandi verið gengið á rétt landsmanna og stjórnarskrá, gegnum þann samning. Hin síðari ár hefur svo keyrt um þverbak. Regluverk ESB, gegnum EES samninginn flæðir inn í landið. Fæstir þingmenn nenna að kynna sér allt það regluverk og samþykkja hljóðalaust. Þannig höfum við glatað sjálfræði yfir einni mestu auðlind okkar, orkuauðlindinni.

Á starfandi þingi nú liggja svo fyrir áætlanir um að samþykkja enn frekari eftirgjöf af fullveldinu, með svokallaðri bókun 35. Þar fer fyrir málinu formaður þess stjórnmálaflokks sem kennir sig við sjálfstæði þjóðarinnar. Kaldhæðnin getur vart orðið meiri. Verði af samþykkt þeirrar bókunar, verður ekkert fullveldi eftir til að halda uppá.

Þá getum við glaðst með sjálfhverfa starfsfólkinu á rás 2, þann 1. des hvert ár. Gætum jafnvel sent skjaldarmerki rásarinnar til Winnipeg í Kanada, þar sem það gæti staðið við hlið styttunnar af Jóni Sigurðssyni. Hætt er þó við að afkomendum íslendinganna sem þangað fluttu, þegar sjálfstæðisbarátta okkar stóð sem hæst, þyki slík gjöf móðgandi. Þar vestra er minning Jóns Sigurðssonar og fullveldisstofnunin í hávegum höfð.

Það færi betur ef landsmenn ræktu arf sinn jafn vel og afkomendur þess fólks sem þurfti að flýja héðan náttúruhamfarir, örbyrgð og fátækt, mitt í baráttunni um fullveldi landsins okkar.

Það færi betur ef við stæðum vörð þeirrar baráttu er forfeður okkar unnu, í skugga hafísára, stórgosa, fátæktar og landflótta.

Helber lygaþvættingur

Einn er sá flokkur á Alþingi sem mest hefur predikað siðabót kjörinna fulltrúa. Reyndar var þessi stjórnmálaflokkur stofnaður um það eitt, í upphafi. 

Þó er það svo að eini þingmaðurinn sem setið hefur á þingi og hefur á baki sér áfellisdóm siðanefndar Alþingis, kemur frá þeim flokki og situr enn sem fastast.  Og nú bætist við að fyrsti kjörni fulltrúi Alþingis sem handtekinn er af lögreglu, kemur einnig frá þessum sama flokki. Víst er að hún mun einnig sitja áfram á þingi.

Þeir sem predika siðabót kjörinna fulltrúa og eru gjarnan fyrstir til að kalla eftir afsögnum annarra þingmanna, við minnsta tilefni, ættu auðvitað að sýna gott fordæmi. Og þegar upp koma atvik sem rýrir störf þeirra á einhvern hátt, eiga þingmenn þessa flokks að fara eftir því sem þeir krefja aðra um.  Annað kallast tvískinnungur og lygaþvættingur!

 

Kannast ekki við fordæmi

Einkavæðing andskotans

Nú þegar við landsmenn erum farnir að byggja svokallaða varnargarða vegna mögulegs hraunrennslis á Reykjanesi, vaknar óneitanlega upp spurningar í huga manns. Spurningar um einkarekstur á innviðum.

Þeir varnargarðar sem nú eru í framkvæmd og kosta munu einhverja milljarða króna, eru sagðir til að verja innviði á Reykjanesinu. Innviði sem eru í einkaeign, einkarekstri. Hvernig Bláa lónið getur talist til innviða landsins er svo aftur stór spurning. Afrennsli frá orkuveri sem hefur verið markaðssett erlendis og einhverra hluta vegna komist í eigu einkaaðila. En látum vera að ræða það núna.

Orkuverið sjálft telst óneitanlega til innviða. Um það verður ekki deilt. Það er rekið af einkaaðilum sem hirða af því allan arð sem gefst. Þegar á móti blæs, á síðan ríkið að hlaupa undir bagga. Þarna er eitthvað rangt. Kallast einkavæðing andskotans.

Ef innviðir landsins eru svo mikilvægir að ríkissjóður verður að koma til þegar hætt steðjar af, hlýtur að vera best að slíkir innviðir séu í höndum ríkisins. Að einkaaðilar geti ekki sölsað þá undir sig. Þannig myndi arður af fyrirtækinu, þegar vel gengur, renna í ríkiskassann, sem þá væri kannski sterkari að taka á áföllunum þegar þau ríða yfir. Ef við hins vegar teljum að einkavæða megi þessa innviði, hlýtur sú einkavæðing að taka bæði til hagnaðar og taps.

Það er í sjálfu sér ekkert að því að gera tilraunir til að berjast við náttúruna, þó slíkt hafi sjaldnast tekist. Bygging varnargarða vegna mögulegs hraunflæðis er vart hægt að sjá að takist, sér í lagi þegar ekki er vitað hvort eða hvar gýs. En sjálfsagt að prófa það. Ef ríkissjóður stendur að slíkum tilraunum verður að velja vandlega hvað skal reyna að verja. Vel stæð einkafyrirtæki sem greiða eigendum mikinn arð geta varla verið framarlega í því vali. Þau geta einfaldlega sótt um leyfi til að gera slíkar tilraunir upp á sínar eigin spýtur.

Vissulega er Orkuverið í Svartengi nokkuð mikilvægt fyrir landi og þjóð. Orkuframleiðsla HS Orku er samkvæmt heimasíðu fyrirtækisins um 184 MW uppsett afl. Það munar sannarlega um það. Þessi orka er unnin úr jarðvarma, fengnum með djúpum borholum í jörðina. Dýpsta holan þeirra er 4,6 km. Alls er virkjunin með 54 háhitaholur, nokkuð vel djúpar. Talið var að hraunið undir Grindavík hafi verið komið 0,8 km upp undir yfirborð jarðar. Nýjustu fréttir eru að kvika nálgist óðfluga yfirborðið nærri Svartsengi og því kannski ekki mesta ógn orkuversins rennsli á hrauni ofanjarðar, heldur eldsumbrot neðanjarðar. Eldsumbrot sem kannski ná ekki upp á yfirborðið en gæti hæglega eyðilegt allar borholur virkjunarinnar.

Þegar við veljum að byggja á þekktum eldsumbrotasvæðum eða virkja þau, verðum við að sætta okkur við að náttúran ræður þar öllu. Ef hún ekki sættir sig við þau áform okkar er enginn mannlegur máttur sem getur stöðvað hana. Skiptir þar engu hvort um efnaða einkaaðila er að ræða eða sveltan ríkissjóð.

Verðmæti eða verðmæti og siðleysi fjölmiðla

Ég á engin nógu stór orð til hugganar Grindvíkingum.

Þó ekki hafi enn hafist gos á Reykjanesi er ljóst að þar hafa orðið miklar náttúruhamfarir, með tilheyrandi tjóni á mannvirkjum og innviðum. Margir eiga um sárt að binda, hafa tapað sínu heimili. Enn fleiri lifa í óvissu um framtíðina. Vita ekki hvort þeirra heimili mun einnig tapast, eða hvort yfirleitt verður aftur snúið í heimabæinn. Tap og missir eigna er skelfileg, enn verri er óvissan. Fyrir leikmann sem horfir þessa atburði úr fjarska, er erfitt að gera sér í hugarlund hvernig Grindvíkingum líður.  Mestu verðmætin, fólkið sjálft, hefur enn sloppið frá fjörtjóni og ber sannarlega að þakka það.

Sá sem fylgist með þessum hamförum úr fjarka á kannski auðveldara að meta hvernig til hefur tekist í stjórnun mála, vegna þessara skelfilegu atburða. Sem fyrr mæða verklegar athafnir mest á hjálparsveitum landsins. Stjórnunin er hins vegar í höndum stjórnvalda, með aðstoð frá Veðurstofunni og Almannavörnum. Verkleg stjórnun er í höndum lögreglunnar á Suðurnesjum. Satt best að segja verður að segjast eins og er að þarna hafa hlutir þróast á misgóðan veg og hægt að gagnrýna margt. Ekki hjálparsveitarfólkið, það vinnur sína vinnu að alúð. Annað verður sagt um allar ákvarðanatökur og stjórnun.

Björgun verðmæta eru orð sem mikið heyrast í fréttum. En hvað eru verðmæti eða verðmætabjörgun? Peningaleg verðmæti eru mörgum ofarlega íhuga, en meiri verðmæti verður að telja persónulega hluti fólks, jafnvel þó lítið fengist fyrir þá á markaði. Minningar, myndir og hvað það sem tengir fólk við fortíðina eru mestu verðmætin og oftast ómetanleg. Járnarusl og annað, sem hægt er að fá peninga fyrir, má missa sig. Þau verðmæti er auðvelt að endurnýja.

Af aðgerðum stjórnvalda sést vel hvar hugur þeirra liggur, þegar að túlkun verðmæta kemur. Þar er aurinn metinn hærra en andinn. Fyrstu aðgerðir voru að byggja svokallaðan varnargarð um tvö einkafyrirtæki, sem hafa skilað eigendum góðum arði. Ekki er þó meiningin hjá stjórnvöldum að rukka eigendur þessara fyrirtækja um greiðslu á þessum framkvæmdum, heldur eigum við landsmenn að greiða þær. Það má ekki skerða arðgreiðslur fyrirtækjanna til sinna eigenda, eða spilar kannski þar inní að einn eigandi að öðru þessara fyrirtækja er gift ráðherra?

Þar næsta var að hleypa fyrirtækjum, nánast óheft, inn á hættusvæðið í Grindavík, til að bjarga veraldlegum eigum sínum. Þar fengu flutningabílar að athafa sig í tuga tali, við björgun á fiski og öðrum veraldlegum eigum fyrirtækjanna. Fyrirtækja sem einnig hafa verið drjúg í arðgreiðslum til sinna eigenda. Ekki var búið að bjarga málleysingjunum af svæðinu þegar flutningabílarnir birtust, í löngum lestum.

Íbúum var svo loks hleypt inn á svæðið í litlum skömmtum. Mátti dvelja þar örskamma stund, undir vökulum augum hjálparsveitarmanna. Þar var framkoman nokkuð önnur en við fyrirtækin. Enda lítil veraldleg verðmæti á flestum heimilum, þó kannski þau séu meiri hlutfallslega en hjá fyrirtækjunum. Andlegu verðmætin, þau sem tengja fólk við sínar rætur, eru hins vegar mikil. Þá hafa sumir fengið að heimsækja sín hús aftur og aftur, meðan aðrir fá ekki að koma nálægt svæðinu. Þar virðist sem frekjan og auðvitað ef fólk hefur getað sýnt fram á að það sé að bjarga einhverjum veraldlegum verðmætum, riðið baggamuninn.

Það er hreint til skammar hvernig stjórnvöld hafa staðið sig í þessu máli.

Fyrir það fyrsta er fráleitt að halda að einhverjir varnargarðar upp á þriggja metra hæð geti stöðvað framrás hrauns. Það þarf ekki annað en að skoða örlítið myndina sem sést í meðfylgjandi frétt til að átta sig á þeim öflum sem náttúran býr yfir. Bera saman hraunflákana á svæðinu við þessa örlitlu varnargarða. Þá er ekki víst hvort né hvar muni gjósa. Lengd garðanna er slík, væntanlega svo bjarga megi eigum ráðherrafrúarinnar, að vel gæti gosið innan þeirra. Þarna er um minnisvarða að ræða, sem fávískir stjórnmálamenn reisa sér til heiðurs, sem fyrr á kostanað almennings.

Í öðru lagi var forgangsröðun björgunar í Grindavík kol röng. Það fyrsta sem átti að bjarga voru málleysingjarnir. Þeir voru þarna lokaðir af, jafnvel án þess að þeir hefðu vatn eða mat. Síðan átti að leyfa skipulagða för íbúa, til að bjarga sínum verðmætum. Að lokum átt svo að leyfa fyrirtækjum aðgang að svæðinu. Þeirra verðmæti voru öll afturkræf.

Það verður ekki ritað um þessi ósköp án þess að nefna örlítið fjölmiðla og þeirra siðleysi. Meðan íbúar fengu skammtaðar örfár mínútur við björgun sinna verðmæta, fengu fréttamenn og þeirra fylgdarlið að valsa þarna um óáreitt, klukkustundum saman. Þeirra verk virtist fyrst og fremst vera að tefja fólk með fráleitum spurningum. Sumir gerðu tilraun til húsbrots, þó ekki tækist svo vitað sé. Reyndar var hvorki upplýst hvort myndefni eða myndavél hafi verið gerð upptæk, né að lögreglan hafi yfir höfuð skipt sér af málinu. Vel getur verið að viðkomandi hafi verið búinn að fara inn í einhver hús áður en hann varða svo "óheppinn" að lenda í upptöku myndavélakerfis. 

Fjölmiðlar eru ævareiðir vegna þess að loks voru settar hömlur á ferðir þeirra inn á svæðið. Telja sitt verk að "upplýsa" almenning. Allar megin upplýsingar eru gefnar upp af viðbragðsaðilum, með fréttatilkynningum og fundum. Hlutur fjölmiðla er að dreifa þeim fréttum til landsmanna. Þeir þurfa ekki að mæta á staðinn til þess og enn síður að tefja fólk. Þá mættu fjölmiðlar örlítið huga að sálarheill fólks sem er í sorg og vanda. Ekki síst þegar sá vandi stafar af skelfilegum náttúruhamförum, þar sem fólk horfir upp á hús sín brotna undan átökum náttúrunnar. Sífelldar bjánalegar spurningar upplýsa ekki nokkurn mann en getur hæglega sært þá sem fyrir ógnaröflunum verða.

 

 

Yfir 400 skjálftar frá miðnætti

Bleikur Land Crusier

Það er sjaldgæft að stjórnmálamenn festist svo í gömlum kreddum að ekkert annað komist að í höfði þeirra. Allt er réttlætanlegt til að ná þeim kreddum fram.

Meirihluti borgarstjórnar berst enn eins og rjúpa við staurinn í þeirri kreddu að koma á gamaldags almenningssamgöngum í borginni, samgöngukerfi sem helst má sjá leifar af í austur Evrópu, frá tímum kommúnista. Og ekki bara að leitað sé hófanna þar eystra um aðferðafræðina, þá er sömu taktík beitt til að opinbera ruglið. Haldnir eru fundir þar sem einræða er haldin um verkefnið og hver sem þorir að gagnrýna það sagður annað hvort heimskur eða gamalmenni, nema hvort tveggja sé. 

Öllum brögðum er beitt til að viðhalda fáviskunni. Þar sem umferð er þokkalega greiðfær er þrengt að, þar sem umferð er tafsöm má ekkert gera til úrbóta. Peningavitið virðist algjörlega horfið þessu fólki, gerir ekki greinarmun á hvort verkefnið standist einhverjar áætlanir eða ekki. Skiptir þar engu hvort rætt er um tugi eða hundruð milljarða í krónum talið, eða hvort rætt er um hækkanir í prósentum upp á allt að 100%.

Þeir stjórnmálamenn sem svo djúpt sökkva í eigin heimsku eru jafnvel sjaldséðari en að mæta bleikum Land Crusier út á þjóðvegi. Þó eru slíkir stjórnmálamenn ráðandi yfir höfuðborg Íslands!

Þung umferð í borginni kemur ekki á óvart