Galdrar í Svörtuloftum

Ekki þarf að efa að bankarnir séu kerfislega mikilvægir, eins og seðlabankastjóri segir í viðhendri frétt. Við vitum áhrifin af því þegar bankarnir fara á hausinn, af hvaða ástæðum sem það er. Vonandi eru þó eitthvað heilbrigðara fólk sem nú stýrir bankakerfinu, en var á árunum fyrir hrun, þegar fjárglæframenn höfðu náð tökum á því. Þó er maður farinn að efast og óttast.

Það verður að segjast eins og er, að þó ekki séu fjárglæframenn að skara að sinni köku innan bankakerfisins nú, er rekstur þeirra fráleitt í anda þess að þar fari einhverjir sem telji sig þurfa að huga að samfélaginu, sýni einhverja samfélagslega ábyrgð, eins og kerfislægt kerfi ætti auðvitað að gera. Ævintýralegur hagnaður þeirra er þvílíkur að undrun sætir, langt umfram allt annað í þjóðfélaginu. Bara á síðustu fjórum árum hefur hagnaðurinn tvöfaldast, og hafði þó náð svimandi háum hagnaði fyrir þann tíma. Þessi hagnaður er sóttur í vasa fólksins í landinu og fyrirtækjanna sem fólkið vinnur hjá. Þetta eru ekki peningar sem vaxa á einhverju peningatré. Þetta eru peningar sem sogast út úr hagkerfinu inn í bankana.

Það eru ekki bara svimandi háir vextir sem bankakerfið tekur, heldur er sennilega leitun að eins miklum vaxtamun inn og útlána og hér á landi. Þá er rukkað fyrir hvert minnsta verk sem bankinn er beðinn um og svo komið að maður þorir vart inn fyrir dyr þeirra, af ótta við að fá sendan feitan reikning. Gjaldskrá bankanna er hreint með ólíkindum.

En seðlabankastjóri er rólegur. Segir 3 vera galdratölu en að tveir útiloki samkeppni. Hvaða samkeppni?! Það er engin samkeppni í bankakerfinu hér á landi. Allir á sama róli og þegar einn hækkar eða lækkar vexti, fylgja hinir strax á eftir. Sömu lánakjör hjá þeim öllum og enginn sem gerir greinarmun á hversu gott veð liggur að baki láns. Hvort þar er um að ræða fasteign sem heldur verðgildi sínu eða bifreið sem tapar verðgildi sínu á ofurhraða. Háir vextir rukkaðir af lánum fyrir fasteigninni og örlítið hærri fyrir lán fyrir bíl. Jafnvel neyslulán, sem ekkert veð hefur í raun að baki sér, er verðlagt í vöxtum á svipuðu róli. Þetta er algerlega sér íslenskt fyrirbrygði, sem hvergi þekkist annarsstaðar. Og varla þarf að ræða verðtryggðu lánin, sem tryggja bankana að fullri endurgreiðslu, sama hvað gerist. Þau lán bera líka háa vexti og greiða þarf þar ýmis gjöld sem áður töldust vera inn í vöxtunum. Og ef fólk vill síðan greiða þau lán niður, er því refsað með uppígreiðslugjaldi!

Hvort bankarnir eru 2, 3 eða tuttugu skipir litlu máli hér, einokunin er alltaf söm. Þar er engin galdratala til. Eini galdurinn er að plata fólk upp úr skónum, ná sem mestu fé af því.

Einokun leiðir alltaf til hörmunga og einokun bankakerfis leiðir þjóðir til hörmunga.

Við erum örþjóð sem býr að miklum auðlindum. Svo líti þjóð að fjöldi okkar kæmist fyrir í einu hverfi í stórborgum erlendis, en búum að auðlindum sem fáar þjóðir geta stætt sig af. Ef bankakerfið væri heilbrigt hér á landi, væri ekki að soga til sín sífellt stærri hlut þeirra köku sem við búum að, værum við rík þjóð. Þá gætum við borið höfuðið hátt.

Galdrar seðlabankastjóra hjálpa hins vegar lítið!

Bankarnir þrír kerfislega mikilvægir

Utanríkisráðherra fórnar framtíðinni

Vopnahlé er alltaf vopnahlé og því ber að fagna. Stríð eru einhverjar mestu manngerðu hamfarir sem þekkjast og því ætíð fagnaðarerindi ef annar aðili stríðandi ríkja boði vopnahlé. Auðvitað ætlast sá aðili til að mótherjinn svari þá í sömu mynnt. Því er ótrúlegt og reyndar óforsvaranlegt ef fulltrúi annarrar þjóðar talar gegn vopnahléi, jafnvel þó hún hafi megna ímugust á þeim er boðar vopnahléið. Slíkt er vart í anda kristinnar trúar og viðkomandi þjóð til háborinnar skammar.

Nú vita þeir sem vilja vita og einnig hinir sem ekki vilja vita en gera sér far um að skoða söguna, að Rússum er sjaldan treystandi. Skiptir þar litlu hvort um munnlegan eða skriflegan samning er að ræða. Dæmi þess í sögunni eru fleiri en svo að hægt sé að líta framhjá þeim. Hvort orð Pútíns um vopnahlé séu markverð eða ekki er þó ekki hægt að dæma fyrirfram. Hann setur þau fram með einni forsendu, að Úkraína svari í sömu mynnt. Öll neikvæðni er litin sem höfnun. 

Auðvitað verða herir Úkraínu að vera viðbúnir, enda illa brennt sig á Rússum gegnum söguna. Pútín hefur gefið út að hans herir muni verða viðbúnir einnig. Það sem skiptir máli er að ekkert verði gert sem gefur hans her tilefni til að brjóta þetta vopnahlé. Tal íslenska utanríkisráðherrans er einmitt til þess fallið.

Það er spurning hvert utanríkisráðherra er að draga þjóðina. Í gegnum tvær heimsstyrjaldir tókst okkur að vera hlutlaus þjóð, að því marki að við tókum ekki beinan þátt í þeim hildarleikjum. Eftir stríð höfum við haldið okkur á sömu braut, látið aðrar og öflugri þjóðir um styrjaldarruglið. Okkar hlutverk hefur verið að lána hér land fyrir hersetu, reyndar ekki spurð í fyrstu en síðar gerður samningur um slíkt. Þar höfum við raðað okkur á bekk með þeim þjóðum er teljast til lýðræðislegs stjórnarfar, gegn einræðisríkjum. Nú virðist stefnan vera meira í eina átt, í stað þess að horfa heiminn stærri augum. Ekki var kosið um þessa stefnubreytingu, fyrir síðustu jól.

Í síðar heimsstyrjöldinni var land okkar mikilvægt í flutningum á vörum til Rússlands, sem þá var orðinn samherji okkar gegn nasisma Þjóðverja. Svo mikilvægt var okkar hlutverk í þeim flutningum að segja má að þar hafi skilið milli þess hvort nasismi yrði ráðandi í heiminum, eða ekki. Rússar voru á þessum tíma í sárum eftir innbyrðis valdabaráttu, sem leitt hafði til þess að Stalín var búinn að lama heri sína og öll hergagnaframleiðsla var í molum. Ef ekki hefði komið til hinir miklu flutningar hergagna frá Ameríku til Rússlands, með nauðsynlegri viðkomu hér á landi, er víst að Hitler hefði náð að leggja Rússland.

Seinna, þegar við stóðum í stríði um landhelgi okkar og okkar nánustu vinaþjóðir lokuðu mörkuðum fyrir fiski frá okkur, þökkuðu Rússar okkur greiðann. Opnuðu á vöruskipti við okkur.

Hið pólitíska landslag í heiminum hefur breyst mikið hin síðustu ár. Einræðið hefur haldið velli í flestum einræðisríkjum, en aftur erfiðara að segja til um hvert stefnan er í þeim ríkjum sem talin eru lýðræðisleg. Þar eru blikur á lofti, einkum vegna þess að þær þjóðir eru farnar að elda grátt silfur. Í Bandaríkjunum er tímabundið forseti sem er bæði sjálfum sér, þjóð sinni og heiminum öllum stór hættulegur. Hann mun þó ekki ríkja lengi og aftur mun verða hægt að treysta á vinskap þar vestra. Í Evrópu er vandinn mun stærri. Þar hefur ESB tekið öll völd. Kosningar til forustu þar eru brandari, lítið betri en í Rússlandi eða Kína. Enn er sagt ríkja lýðræði í ESB ríkjum, en það skerðist hratt. Á þann væng vill utanríkisráðherra leiða okkur Íslendinga. Snýst gegn öllum sem ekki eru alveg á sama máli og ESB. Hvort heldur þar er um að ræða forna fjendur eða vinaþjóðir okkar til vesturs. Vill leggjast í fang ESB og setja okkur þar sem stríðsþjóð, jafnvel að skaffa þar fólk á vígvelli heimsins.

Þetta er helstefna. Engin þjóð hefur hernaðarmátt á við Bandaríkin. Í síðari heimstyrjöldinni var það sú þjóð sem leiddi heiminn til lýðræðis. Barðist á tveim vígstöðvum, í Evrópu og Asíu. Aðrar þjóðir höfðu ekki bolmagn til verksins. Enn í dag er það eina þjóðin sem getur staðið vörð lýðræðisins, þó nú um skamman tíma sé þar við völd gamalmenni sem ekki er tilbúið til hjálpar. Hann mun fara frá.

Að halla sér að ESB, með vanmáttugan herafla og fórna vináttu til vesturs, er hættuleg stefna. Þetta er sú stefna sem utanríkisráðherra okkar er að leiða þjóðina, til glötunar lýðræðis og jafnvel styrjaldarástands.

Forseti Úkraínu veit vel hvernig landið liggur, hann veit hversu vanmáttugt ESB er. Þegar Bandaríkin drógu verulega ú hernaðarstuðningi sínum, varð honum ljóst að ekki yrði lengra haldið. Að geta ESB til hjálpar væri engin. Því hefur hann gefið upp þá von að ná aftur réttmætum löndum Úkraínu og vill semja. Veit sem er að án Bandaríkjanna er það ekki hægt. Þetta segir manni allt um getuleysi ESB á hernaðarsviði, þegar sá aðili sem stendur næst hildarleiknum sér að ekki er hægt að treysta á hjálp frá þeim bænum. Þegar sá sem best þekkir og er mest þurfi, velur uppgjöf frekar en að treysta ESB.

Utanríkisráðherra okkar velur hins vegar getuleysið og fórnar sannarlegri getu til varnar lands okkar, af einskærri andúð á manni sem tímabundið er við völd í Bandaríkjunum.

Fórnar framtíðinni!

 

Vopnahlé ekki á pútínskum forsendum

Falsfréttir fjölmiðla

Skýrsla greiningardeildar ríkislögreglustjóra um hryðjuverkaógn á Íslandi hefur verið gefin út. Skýrslan er unnin að stórum hluta út frá samskonar skýrslum Europol og löggæslu á Norðurlöndum.

Fyrstu ellefu blaðsíður skýrslunnar eru um hryðjuverkaógn á þeim svæðum og borið saman við hvernig hún er hér á landi. Þrisvar í þeim hluta koma orðin "hægri öfgasinnar" fram og einu sinni "vinstri öfgasinnar" og hvaða ógn gæti stafað af þeim. Að öðru leiti fjallar fyrri hluti skýrslunnar  fyrst og fremst um hryðjuverkaógn af hálfu íslamista, sem er orðin viðvarandi í Evrópu og á Norðurlöndum og talin geta átt sér leið hingað til lands.

Greiningardeildin telur þó varfærið að yfirfæra ógnarmat af hryðjuverkum á hinum norðurlöndunum yfir á Ísland. Nefnir einnig að aldrei hafi hryðjuverkasamtök íslamista átt jafn marga stuðningsmenn í álfunni og nú og er ISIS talið þar hættulegast.

Eins og áður segir er einungis þrisvar sem orðið "hægri öfgasinni" kemur fyrir í þessum fyrri hluta skýrslunnar. Skilgreiningin er þar meðal annars "hatursmenn ríkisins". Orðið "vinstri öfgasinni" kemur einu sinni fyrir í þessum hluta og skilgreining þess hugtaks sagt vera "stjórnleysingi".

Seinni hluti skýrslunnar fjallar síðan um hryðjuverkaógn á Íslandi. Þar kemur m.a. fram að íslamistar líti á öll vesturlönd sem óvin, að lítið eftirlit sé með innflutningi fólks til landsins og því megi álykta að hingað hafi komið fólk með bein tengsl við hryðjuverkasamtök íslamista. Eftirlitsleysið megi skýra af skorti á mönnun löggæslu og skorti á lagaheimildum. Hvergi í þessum síðari hluta skýrslunnar er talað um hægri eða vinstri öfgasamtök, hvað þá einstaklinga undir lögaldri, eins og fréttamiðlar hafa verið svo duglegir að telja okkur trú um. 

Þegar farið er yfir kaflann sem nefndur er Niðurstaða ógnarmats, kafla 5 í skýrslunni, er ekki hægt að sjá þar neina sérstaka ógn stafa af einhverjum óþroskuðum drengjum, einungis harðsvíruðum öfgasamtökum. Lokaorð þess kafla segja að hættustig hér á landi sé í meðallagi og að ekki sé hægt að útiloka hryðjuverk hér á landi, vegna ástands innanlands eða í heimsmálum.

Í lokakaflanum sem fjallar um úrbætur er einna merkilegast að sjá að loks er verið að vinna að því að taka upp nýtt kerfi fyrir skráningu farþegalista hingað til lands til að bæta vitneskju lögreglu um þá sem koma til landsins svo auka megi möguleika á viðbrögðum. Segir í raun að þaðan kemur ógnin.

Það er nokkuð merkilegt hvernig fjölmiðlar hafa fjallað um þessa skýrslu. Annað hvort eru starfsmenn þeirra ekki læsir eða þeir hafi ekki nennt að lesa skýrsluna. Það er þó engum ofraun, enda telur hún einungis 16 blaðsíður og af þeim í raun einungis síðustu 5 sem fjalla um hryðjuverkaógn hér á landi.

Hvernig umræðan gat snúist úr því að fjalla um efni skýrslunnar, ekki bara í fjölmiðlum, heldur einnig meðal þingmanna, yfir í eitthvað sem hvergi kemur fram í skýrslunni sjálfri. Hvernig umræðan gat snúist frá því að fjalla um hryðjuverkaógn vegna islamiskra öfgaafla, sem líta öll vesturlönd sem óvin sinn, yfir í ógn frá ófullveðja unglingum sem sagðir eru aðhyllast öfga hægri stefnu, er í rauninni sérstakt rannsóknarefni. Ófullveðja unglingar koma hvergi fram í þessari skýrslu!

Við þekkjum öll skilgreiningu orðanna hægri og vinstri í pólitík. Þessi orð eiga þó ekkert skylt við hryðjuverk. Þar liggja önnur og óhuganlegri öfl að baki.

Ef það er svo, þó það komi ekki fram í þessari skýrslu, að einhver ógn stafi af ófullveðja unglingum og fólki sem er rétt að skríða á fullorðinsaldur, væri kannski rétt að rannsaka af hverju það er. Hvers vegna unglingar eru á þeirri braut. Það er vissulega þekkt erlendis að ungt fólk hefur staðið upp gegn stjórnvaldinu, ekki af því það telji sér ógnað af því, heldur vegna þess að það telur sér ógnað af öfgafullum innfluttum trúarhópum, sem hafa yfirlýsta stefni gegn vestrænum gildum!

Nú er það auðvitað svo að ekki er hægt að setja alla innflytjendur undir einn hatt. Sumir koma hingað til að gerast þátttakendur í íslensku samfélagi. Gerast góðir og gegnir Íslendingar. Þegar fjölgun innflytjenda fer úr hófi fram, minnkar hlutfall þess hóp.

Þessi skýrsla greiningardeildar er útaf fyrir sig ágæt. Fjallar um þá ógn sem fyrir hendi er í Evrópu og gæti hæglega teygt anga sína hingað til lands. Það er lágmarks krafa hvers Íslendings, þegar svo stórt mál er undir, að fjölmiðlar fjalli um efni skýrslunnar, í stað þess að vera með einhvern falsfréttaflutning. Vitað er að margir þingmenn nenna ekki að lesa skýrslur sem út eru gefnar, bíða niðurstöðu fjölmiðla um málið og tjá sig út frá henni. Því er enn frekari krafa til fjölmiðla að þeir stundi ekki falsfréttir!

 

Hafi getu og vilja til að framkvæma hryðjuverk

Það er ekki leiðum að líkjast

Seint mun vinstristjórn hafna skattahækkunum. Þegar boðinn er fram matseðill skattahækkana mun verða vel étið af honum og lítið skilið eftir.

Þessi matseðill snýr að ferðaþjónustunni. Matseðillinn sem snýr að sjávarútveginum er einfaldari, einungis einn vænn réttur. Hvað hinar tvær stoðir þjóðfélagsins fá á sinn skattamatseðil, landbúnaður og iðnaður, er eftir að gefa út.

Allt lendir þetta svo á almenningi, með einum eða öðrum hætti. Skattahækkanir gera það alltaf. Þau fyrirtæki sem greiða til ríkisins endurrukka almenning, enda í fæstum tilfellum borð fyrir báru hjá þeim og þar sem eitthvað er hægt að sækja, vilja menn ekki láta af hendi svo auðveldlega. Því er það alltaf almenningur sem þarf að blæða. Sumpart með dýrari vöru,  sumpart með minni atvinnu, en alltaf er það almenningur sem blæðir.

Þessi ríkisstjórn mun sjálfsagt slá fyrra met skattahækkana, sem sett var í tíð ríkistjórnar Jóhönnu Sig.

Það er ekki leiðum að líkjast.

Skattar og gjöld á matseðli

2.5 milljarðar er ekki skattur, segir ráðherra

Auðvitað er þetta skattahækkun, um það þarf vart að deila. 2.5 milljarðar detta bara ekki af himnum ofan. 

Mogginn fær endurskoðanda til að fara yfir málið og auðvitað fer hann yfir það út frá eigin heimi, út frá heimi ofurlaunafólksins. Eftir að hafa farið yfir málið og sett upp ákveðið dæmi, gefur hann út nokkuð háa tölu sem ofurlaunafólkið gæti þurft að greiða meira í skatt. Þegar hann síðan endurskoðar eigin útreikninga, tvisvar, lækkar þessi aukaskattur nokkuð. 

En þetta er ekki síður skattahækkun fyrir lægra launað fólk. Ef notað eru sömu forsendur og endurskoðandinn gerir, þ.e. að taka hjón sem bæði eru á launum á skattþrepi, annað þeirra gert launalaust en hitt tvöfaldað í launum, dæmi sem er vel hugsandi hjá láglaunafólki en vandséð að gangi upp hjá ofurlauna hópnum, kemur í ljós töluverð hækkun á skatti. Fyrir þá sem eru á lægstu laununum skiptir hver króna máli. 

Malið er einfalt. Hjón sem af einhverri ástæðu þurfa að nýta persónuafslátt annars aðila og sú nýting hjálpar því að koma hluta launa undir næsta skattþrep, munu greiða þennan skatt. Þar skiptir ekki máli hvar í launastiganum það er, heldur hitt hvort samsköttun hjálpi því að koma hluta launa sinna niður um skattþrep, auk þess sem ekki er hægt að nýta persónuafslátt að fullu.

Það stappar nærri furðu að fjármalaráðherra skuli halda því fram að þetta muni einungis lenda á hálaunafólki. Nefnir reyndar engin mörk þar. Jafnvel hjón á lögbundnum lágmarkslaunum gæti þurft að greiða þennan skatt, ef reikniforsendur endurskoðandans eru notaðar. 2.5 milljarðar er upphæð sem hann segist ætla að ná og það án þess að það lendi á almenningi! 

Segir að 2.5 milljarða skattur sé ekki skattur!

„Þetta er einfaldlega skattahækkun“

Flotræfilsháttur utanríkisráðherra

Meðan við getum ekki haldið uppi grunnþjónustu við landsmenn, meðan innviðir grotna niður, er tómt mál að tala um aukin útgjöld til hermála. Við getum lagt til aðstöðu fyrir vinaþjóðir okkar, en ekki peninga.

Þessi flottræfilsháttur utanríkisráðherra mun setja landið okkar á hausinn.

Það er haldnir blaðamannafundir og þjóðinni sagt að koma eigi hér böndum á fjármál ríkisins, að það eigi jafnframt að auka stuðning við þá sem minna mega sín, öryrkja og aldraða, að það eigi að efla heilbrigðisþjónustuna og menntakerfið, að það eigi að vinna á skuld ríkisins við innviðum af öllu tagi. Þetta á allt að gerast án aukinnar skattlagningu á landsmenn.

Svo fer utanríkisráðherra með himinskautum í tali um að við verðum að auka framlög til hernaðarmála! Ber okkur saman við milljónaþjóð sem býr á frímerki á meginlandi Evrópu, þar sem hægt er að ganga yfir í næstu lönd. Heldur hún að landmenn séu upp til hópa heimskir?

Það þarf nauðsynlega að fá skilgreiningu dómstóla á landráði, hvenær hægt er að ákæra fólk fyrir þá sök. Í mínum huga er það þegar ráðamenn ljúga að þjóð sinni, þegar ráðamenn taka hagsmuni erlendra ríkja fram yfir hagsmuni eigin lands og þegar ráðamenn vilja afsala ákvarðanavaldi þjóðarinnar til annarra ríkja eða ríkjabandalaga.

Valkyrjurnar virðast ætla að bera nafn með rentu, að þeirra verkefni verði að sækja þá dauðu á orrustuvöllinn. Að svo verði hert að þjóðinni að hún muni ekki lifa það af!

 

 

Þrýstingur á Ísland í óformlegum samtölum

Lán Í óláni

Ef rétt er haldið á spöðum gætum við Íslendingar gert okkur mat úr verndartollum Trumps. Við lendum þar í lægsta stigi, meðan Norðmenn þurfa að greiða 50% hærri toll og ESB ríki tvöfalt hærri.

BNA þarf vörur frá Evrópu, hvað sem Trump finnst um það mál, geta einfaldlega ekki lokað fyrir alla þá þörf, ekki með pennanum. Hugsanlega gæti verið hægt að minnka þann innflutning til lengri tíma, en kjörtímabil hans dugir ekki til þess.

Því má segja að við séum komin í lykilstöðu, getum beitt sömu aðferð og Norðmenn varðandi Rússafiskinn og Tyrkir með Rússagasið, farið bakdyramegin. Þannig gætum við tekið í gegnum Ísland vörur til BNA og flutt þangað inn á 10% tolli, í stað 20% sem ESB ríki þurfa að greiða.

Varðandi fiskinn þá eru Norðmenn okkar keppinautar á markaði BNA um fiskmeti, hvítt sem rautt. Þar erum við nú komin með forskot sem hægt er að nýta, bæði til aukinnar markaðssetningar og einnig sem milliland á norskum fiski.

Eina hættan í þessum breytingum er ESB utanríkisráðherra okkar. Takist henni að halda aftur af sér og leyfir markaðnum að nýta sér þessi tækifæri, mun allt leika í lyndi. Hitt er þó líklegra að hún álpist í eitthvað samstarf við ESB um hefndartolla. Slíkt gæti sett allt hér á hliðina. Ef sú leið er farin mun verða stutt í að við fáum sömu tolla á okkur og ríki ESB, verði hækkaður úr 10% í 20%. Því er mikilvægt að halda aftur af fáviskunni um samvinnu við sambandið í þessu máli. Okkur ber ekki skylda til þess og engin ástæða til að rugga bátnum.

Grípum gæsina meðan hún gefst. Ekki víst hversu lengi þetta ástand varir, en gæti gert okkur kleyft að vinna frekari markaði innan BNA. 

Og talandi um hefndartolla á Trump, þá gæti slíkt reynst erfitt fyrir okkur, auk þess sem það hefði sennilega lítil áhrif á hagkerfi BNA, ef nokkur. Verslun hingað frá BNA er þegar tolluð í topp, reyndar undir öðrum orðum eins og vörugjaldi, en tollur engu að síður. Að hækka hann enn frekar er litt vænt til áhrifa. Þar er betra að láta hvern einstakling ráða hvort hann kaupir vörur þaðan, eða ekki. Sama á reyndar við um ESB ríki. Tollar á vörum til þeirra frá BNA er þegar mun hærri en þessi tollur sem Trump var að setja á. Því kannski svolítið undarlegt hvernig forsvarsmenn þeirra ríkja láta.

Verndartollar eru ætíð gagnrýni verðir, sér í lagi þegar þegar þeir eru lagðir flatir á allar vörur. Þeir geta þó átt rétt á sér í einstaka tilfellum. Þetta er gert í öllum ríkjum hins vestræna heims, oftast þó á tilteknar vörur eða þjónustu. Ekkert nýtt undir sólinni þar. Það sem kemur á óvart nú er að BNA skuli fara þessa leið, eina ríkið sem hingað til hefur verið uppsigað við slíka tolla. Sem dæmi þá er tollur af bílum til ESB, frá ríkjum utan þess, nú um 45% og allt ætlar um koll að keyra þegar bílar fluttir til BNA frá ESB, eiga að taka á sig 20% toll.

Nú þarf utanríkisráðherra okkar að láta af sinni stórmennsku og tala af skynsemi, eða hellst bara þegja alveg. Hún er utanríkisráðherra Íslands, ekki ESB, þó stundum gæti maður haldið það. Þessi aðgerð Trump er auðvitað fráleit frá öllum hliðum, rétt eins og verndartollar ESB. Hins vegar gætum við haft af henni ágóða sem við að sjálfsögðu eigum að nýta okkur.

Við einfaldlega höfum ekki efni á að fara í eitthvað tollastríð, hvort heldur það er í samvinnu við ESB eða á eigin vegum, sýna einhvern flottræfilshátt til að falla að geði ESB elítunnar. Þá munu einhverjir aðrir nýta það tækifæri sem okkur býðst nú.

Höfðu ekki ímyndunarafl í svona mikinn mun

Líffræðileg fjölbreytni heiðarlanda

Ég verð að segja að Jóhann Páll kemur skemmtilega á óvart.

Vernd á viðkvæmri náttúru okkar er eitthvað sem ætti að vera sjálfsagt mál. Kuldatímabil fyrri alda og stór eldgos hafa gert landið okkar rýrra en áður var, þó heldur horfi til betri vegar nú, með hlýnandi loftslagi. Svo illa kom landið undan þessu kuldatímabili að það var nánast orðið óbyggilegt í lok þess. Af þeim sökum flúði fjórðungur landsmanna til annarra landa, undir lok litlu ísaldar. En, eins og áður segir, hefur landið tekið nokkrum stakkaskiptum síðustu áratugi. Þar sem áður voru berir melar hefur laggróður náð að festa sig vel og þau litlu og vesælu kjarrlendi sem enn tórðu gegnum kuldatímabilið, hafa sprottið upp og sumstaðar dugir þar ekki að standa upp til að finna áttir, eins og stundum hefur verið haft að gríni.

Landgræðsla, gjarnan unnin af bændum, hefur einnig skilað stóru, þó gagnrýna megi einstök verk á því sviði. Þar má kannski kenna um fáþekkingu. Sem dæmi var allt of langt gengið í notkun lúpínu a þeim vettvangi, svo fögrum melum með sinni fjölbrettu lágflóru hefur verið fórnað.

En nú stöndum við á tímamótum, stórum tímamótum.

Erlendir aðilar í samvinnu við íslensk fyrirtæki, sækja að landinu okkar og hafa nú teygt sig út fyrir landsteinana. Síðasta dæmið er tilraunir með vítissóta í Hvalfirðinum. Tilgangurinn óskýr en afleiðingarnar gætu orðið geigvænlegar.

Vel grónu landi, jafnvel berjalandi, er umbreytt í gróðurleysi svo rækta megi þar skóga. Ekki til að bæta landið okkar eða líffræðilega fjölbreytni þess. Nei, þar liggur einungis eitt að baki, fégræðgi. Að rækta skóga til sölu kolefniseining svo erlend fyrirtæki geti áfram mengað andrumsloftið, núna bara löglega. Í þessu skyni hafa jarðakaup umbreyst. Þeir sem vilja búa á bújörðum og vernda land sitt og fjölbreytni þess, fyrir komandi kynslóðir, komast ekki lengur að söluborði bújarða. Peningaöflin hafa yfirtekið það, jafnvel svo að heilu sveitirnar eru undir. Þar er engin hugsun um líffræðilega fjölbreytni, einungis hversu mikið megi græða.

Heiðarnar eru viðkvæmastar. Þar er gróður viðkvæmastur, þar viðheldur fuglalífið sér og þar eru einstök lífkerfi í tjörnum. Þangað sækja erlendir vindbarónar einna mest og skelfileg hugsun ef, þó ekki væri nema hluti þeirra áforma raungerist. Vindtúrbínur eru ekki líffræðileg fyrirbrigði, heldur stóriðja. Reyndar má með sanni segja að vindtúrbínur séu einna hættulegastar allra hugmynda um orkuvinnslu, hvað líffræði varðar, hvað þá fjölbreytni hennar. Stór svæði verða eyðilögð til að koma þessum ófreskjum fyrir, sem síðan dæla út í andrúmsloftið hinum ýmsu tegundum mengunar, s.s. örplasti, sf6 gasi og olíu, svo eitthvað sé nefnt. Reyndar ekki co2 meðan þær eru í rekstri en nægt magn af því við framleiðsluna, frá hráefnatöku til fullbúinnar vindtúrbínu. Þá er mikil co2 mengun við reisningu þessara mannvirkja, vegagerð að byggingasvæði, plön og kranar auk flutninga frá hafnasvæði að virkjanasvæði og allri steypu frá steypustóð að virkjanasvæði. Þetta veldur einnig raski á jarðvegi, sem mun stuðla að aukinni losun co2 og það sem þó er verra, að vatnasvið heiðanna breytist þannig að heiðartjarnir munu þorna upp. Því er fátt sem getur skaðað líffræðilega fjölbreytni landsins okkar meira en vindorkuver. Við höfum ekki heimild til að fórna landinu á þann hátt, okkur ber skylda til að skila því eins góðu og í mannlegu valdi stendur, til afkomenda okkar.

Því fagna ég þessari áherslu umhverfisráðherra og vona að alvara liggi þar að baki.

 

Náttúrunni verður ekki bjargað með því að fórna henni

Línur farnar að skýrast - og þó ekki

Deilt er um hvort forsætisráðherra hafi staðið rétt að málum, varðandi það leiðinlega mál sem fréttastofa ruv opnaði og leiddi til afsagnar eins ráðherra ríkisstjórnarinnar. 

Fram til þessa hafa spjótin staðið að fyrrum tengdamóður barnsföður ráðherrans. Jafnvel verið reynt að koma sökinni á þingmann sjalla. Í Silfri gærkvöldsins kom sannleikurinn í ljós - og þó ekki. Fréttamaður ruv margtuggði á því að fréttin væri unnin upp úr viðtali við barnsföður ráðherrans. Spurði reyndar hvernig hægt hefði verið að vinna fréttina á annan hátt.

Auðvitað var hægt að vinna fréttina á annan hátt. Til dæmis að setja hana ekki út í loftið fyrr en búið var að ræða við alla aðila málsins og kanna hvort um raunverulega frétt hafi verið að ræða. En það er auðvitað ekki þau vinnubrögð sem Helgi Seljan þekkir. Honum er lagið að setja fyrst fram einhliða "frétt" og krydda hana vandlega. Þetta kallar hann rannsóknarblaðamennsku en er meira í ætt við slúðursagnir.

Hitt stendur svo eftir, hvernig vissi Helgi, eða fréttastofa ruv, af því að fyrrum ráðherra hafi átt barn fyrir hjónaband? Hvernig vissi hann nafn barnsföðurins? Hvernig má það vera að á skömmu eftir að fyrrum tengdamóðir barnsföðurins sendi ósk um fund með forsætisráðherra, hafi Helgi farið að grafa þetta gamla mál upp? Hvaðan fékk hann veður af málinu? Ljóst er að fyrrum tengdamóðir barnsföðurins vildi ekki blanda fjölmiðlum í málið og sendi ósk um fund til forsætisráðherra án vitneskju barnföðurins.

Böndin berast því vissulega að forsætisráðuneytinu, eða flokk forsætisráðherra. Þar innandyra eru sumir í sárum frá síðustu kosningum og svo vill til að sá sem kannski er þar sárastur er fyrrum samstarfsmaður Helga Seljan. Ekki ætla ég að fullyrða að sá hörundsári hafi lekið upplýsingunum til Helga, en einhver gerði það.

Svo mikið er víst.

Um það sem á eftir kom, hringingar og heimsókn fyrrum ráðherra til fyrrum tengdamóður barnsföðurins, er auðvitað ekki til fyrirmyndar. En þó kannski eðlileg viðbrögð þar sem séð var að forsætisráðherra ætlaði ekkert að gera. Fyrrum ráðherra vissi ekki hvaða manneskja þetta var né um erindi hennar. Þurfti að leita hana uppi á facebook eftir að hafa fengið nafn hennar. Held að flestir í hennar stöðu hefðu viljað vita hvað væri í gangi og varla hægt að álasa henni fyrir það.

Sökin liggur ekki hjá fyrrum ráðherra, heldur þeim ráðherra sem átti að skoða málið og passa að það næði ekki til fjölmiðla fyrr en séð var hvort um frétt væri að ræða eða einfalda slúðursögu.

Til að taka af allan vafa þá kaus ég ekki Flokk fólksins, þekki ekkert til Ásthildar Lóu annað en það sem komið hefur í fjölmiðla af störfum hennar fyrir Hagsmunasamtök heimilanna og síðan þingmanns og ráðherra.

Ég brenn hins vegar fyrir því að allir njóti réttlætis, hvaða skoðanir sem þeir hafa. 

Pólitík sem byggir á slúðursögum er vond pólitík.

Kristrún rengir tengdamóður á þingi

Vanhæf sveitarstjórn Hvalfjarðarsveitar

Transition Labs (TL) er alþjóðlegt fyrirtæki. Þetta fyrirtæki á aftur nokkur undirfyrirtæki sem sinnir ýmsum störfum. Þau sem við kannski þekkjum best, af þeim fyrirtækjum sem TL á eru Runnig Tide (RT) og Röst auk minna þekkts fyrirtækis er nefnist Transition Park og er það sagt í sameign með Akranesbæ.

RT þekkja flestir, enda saga þess hreint með ólíkindum. Óþarfi er að tíunda þá sorgarsögu hér. Transition Park er aftur eitthvað sem fæstir þekkja og spurning hvort það tengis sorgarsögu RT eða hvort það er angi af Röst.

Þessi pistill er aftur fyrst og fremst um Röst og áætlanir þess til að dæla vítissóda í Hvalfjörðinn.

Ekki kemur fram á heimasíðum TL eða Rastar hvenær Röst var stofnuð en með nokkurri leit má sjá að fyrstu fréttir í fjölmiðlum af því fyrirtæki eru þegar tilkynning um ráðningu forstjóra þess kemur fram, eða undir lok febrúar 2024, fyrir rétt rúmu ári síðan.

Litlar fréttir eru af þessu fyrirtæki framanaf, en þó einhverjar. Það er ekki fyrr en grein um áætlanir þessa fyrirtækis kemur í blöðin, skrifuð af leigutaka Laxár í Kjós, sem alþjóð fær að vita um hvað málið snýst. Að menga eigi Hvalfjörðinn með vítissóda.

Saga þessa fyrirtækis, þó stutt sé, er hreint með ólíkindum og sýnir vel hvernig fyrirtæki vinna sem ætla að gera eitthvað sem ekki getur með nokkru móti talist eðlilegt eða skynssamlegt. 

Forstjórinn er sóttur til Landverndar, oddvita Hvalfjarðarsveitar er boðin stóll í stjórn Rastar og það fyrirtæki sem á að standa vörð um hafsvæðin okkar og hafa eftirlit með að því sé ekki ógnað, er keypt til að gera umhverfismat um málið. Þannig telur fyrirtækið sig vera búið að binda alla þá enda sem hugsanlega gætu raknað upp í þeirra áætlunum. Sennilega lært eitthvað af RT ævintýrinu.

Þann 24. apríl 2024, er lagt fram erindi til sveitarstjórnar Hvalfjarðarsveitar frá TL um boð til setu í stjórn Rastar. Ekki kemur fram í erindi TL að dæla eigi vítissóda í Hvalfjörðinn, einungis talað um að basa, sem vissulega er fallegra orð á sama hlut. Ekki er víst að allir hafi kveikt á hvað þarna var raunverulega verið að tala um. Alla vega var samþykkt samhljóða tillaga oddvitans um að tilnefna sjálfa sig í stjórn Rastar. Þar með er sveitarstjórnin búin aðð gera sig vanhæfa til að fjalla frekar um málefni Rastar eða ætlanir þess fyrirtækis.

Næst er rætt um þetta fyrirtæki á vettvangi sveitarstjórnar þann 26. febrúar 2025. Þar er tekið fyrir umsagnarbeiðni um leyfisveitingu utanríkisráðuneytisins til Rastar á rannsóknarleyfi. Sem fyrr er sveitarstjórn samhljóða um þá leyfisveitingu. En nú vanhæf.

Hafrannsóknarstofnun er sú stofnun sem á að sjá til þess að verja hafsvæðið umhverfis landið okkar, vera eftirlitsaðili með að því sé ekki ógnað. Eftir sem áður gerði það tilboð í rannsóknir á Hvalfirðinum, fyrir einkafyrirtækið Röst. Fyrir lá hverjar hugmyndir fyrirtækisins voru og rannsóknin miðaði að því. Röst segist hafa "valið" Hafró til verksins, en auðvitað var það gert til að losna undan afskiptum þeirra á síðari stigum. Fyrir þessa keyptu skýrslu fékk Hafró greitt 100 milljónir króna, í tvennu lagi. Eftir gerð skýrslunnar réði Röst starfsmann frá Hafró til sín.

Þarna er Hafrannsóknarstofnum einnig búið að gera sig vanhæft til að fjalla um málið, fyrst með því að taka að sér þessar rannsóknir, en ekki síður fyrir að taka háar fjárhæðir fyrir vikið.

En um hvað snúast þessar svokölluðu rannsóknir og hvers vegna hér á landi?

Röst ber því við að Hvalfjörðurinn henti sérstaklega vel til verksins vegna strauma og lífríkis. Rannsóknin á að fara fram innst í firðinum, þar sem straumur er einna minnstur. Hvað lífríkið varðar þá er hellst að sjá að tilraunin snúist um hversu mikið af því skaðist við losun vítisódans. Þessi rök halda því vart miðað við að sagt er að þetta muni ekki hafa nein áhrif á lífríkið og straumur nánast enginn innst í firðinum. Auðvitað hefði verið hægt að gera þessa tilraun hvar sem er í heiminum, en ekki víst að kostnaður við að kaupa velvildina og leyfin væru jafn ódýr og hér. Þægilegir stólar og 100 milljónir myndu duga skammt ytra.

Um sjálfa rannsóknina er erfitt að ráða. Fyrstu tölur sem nefndar voru sögðu okkur að sleppa ætti allt að 30 tonnum af 4,5% vítissódablöndu, eða um 1,35 tonni af hreinum vítissóda. Nú er rætt um 200 tonn af 4,5% vítissódablöndu, eða um 9 tonnum af hreinum vítissóda! Hvað verður þegar á hólminn er komið er enn óvitað.

Kannski gerir fólk sér ekki grein fyrir þessu magni, en svona til að setja það í smá samhengi þá er um að ræða sem svarar um 20 olíubílum fullum af blönduðum vítissóda eða sem svarar 15 áburðapokum af hreinum vítissóda. Þetta magn er því líkt að ekki er með nokkru móti hægt að fullyrða að það hafi ekki áhrif á lífríkið, reyndar nokkuð víst að stór skaði mun hljótast af.

Röst setur nokkurn varnagla fyrir þessu á heimasíðu sinni. Þar er sagt að magnið sem á að sleppa af vítissódanum í fjörðinn sé talið fyrir neðan þau mörk að það hafi áhrif á lífríkið. Það er ekki fullyrt heldur talið. Það er semsagt ekki vitað - ennþá.

Einnig kemur fram á heimasíðu Rastar að fyrirtækið sjálft ætli að sjá um vöktun, meðan rannsókn fer fram og eftir hana. Því mun sein fréttast ef eitthvað fer úrskeiðis og svo þegar skelfingin uppgötvast er bar hægt að segja   "sorrý".

Það sem eftir stendur er að sveitarstjórn Hvalfjarðarsveitar er með öllu vanhæf til að fjalla um mál Rastar. Þar veldur sú ótrúlega heimska sveitarstjórnar að samþykkja setu oddvita í stjórn fyrirtækisins.

Náttúrunni verður ekki bjargað með því að eyða henni.