Umframorkan og snákaolían

Nú deila menn um hvort einhver umframorka sé í kerfi Landsvirkjunar og þá hversu mikil hún sé. Það þarf ekki sérfræðing til að átta sig á að engin umframorka er til staðar, þvert á móti berst þetta fyrirtæki við að uppfylla gerða raforkusamninga.

Minnsta fráhvarf frá því sem Landsvirkjun telur "eðlilegt" veðurfar, gerir það að verkum að orkuskortur vofir yfir okkur.

Sumrin 2012 og 2013 voru í þurrari kantinum hér á landi. Þau sumur náðist ekki að fylla miðlunarlón og verulegur orkuskortur varð þá vetur sem eftir komu. Stóriðjan varð að draga saman í sinni framleiðslu, en það dugði þó ekki til. Rafkynntum sundlaugum, vítt um landið, þurfti að loka og engin sundkennsla lengst af þá vetur. Loðnubræðslur, sem þá stóðu í fjárfrekum framkvæmdum við að breyta bræðslunum úr olíukyndingu yfir í rafmagna, urðu að keyra þær á olíu eftir sem áður.

Nú hefur Landsvirkjun gefið út að vegna kulda í vor og lítillar bráðnunar jökla á þeim tíma, sé líklegt að ekki náist að fylla lónin. Þetta gæti haft áhrif á afhendingu orku næsta vetur. Það er alvarlegt ef fyrirtækið byggir sínar framleiðsluáætlanir á því að hitastig á jöklum landsins komist yfir frostmark snemma vors. Það væri gaman að vita hversu oft slíkt hafi gerst hér á landi, síðustu áratugi.

Síðasta sumar, sumarið 2014, var að mati Landsvirkjunar "eðlilegt" sumar, hvað varðar vatnsbúskap. Þá náðist að fylla öll lón fyrirtækisins og það gat afhent orku samkvæmt samningum út veturinn. En aðrir landsmenn en stjórnendur Landsvirkjunar, minnast þess sumars sem einstaklega blautu. Leita þarf langt aftur í tímann til að finna sumur með jafn mikilli úrkomu og síðasta sumar.

Ef frost á jöklum landsins í maí dugir til að Landsvirkjun getur ekki staðið við gerða raforkusamninga, ef sæmilega þurrt sumar gerir fyrirtækinu útilokað að standa við gerða samninga, er ljóst að fyrirtækið hefur ekki burði til að framleiða þá orku sem það selur. Ef forsendur Landsvirkjunar byggja á því að hér ríki meiri rigning en eðlilegt getur talist eða hitafar á jöklum sé ofan við eðlileg mörk, svo lón fyllist, er fyrirtækið í verulegum vanda. Þá liggur ljóst fyrir að ENGIN umframorka er til staðar í kerfi fyrirtækisins.

Þó vissulega hafi verið hægt að segja að sumrin 2012 og 2013 hafi verið þurr, þá voru þau einnig hlý og því hefði maður haldið að jökulbráðnun ynni upp á móti þurrkunum. Með hlýnandi loftslagi á jörðinni má gera ráð fyrir að slíkt veðurfar muni ríkja í ríkari mæli hér á landi, um komandi framtíð. Varðandi kuldann í vor, þá var vissulega kalt, en langt frá því að einhver met hafi verið slegin. Hitinn seinnipart júní og það sem af er júlí ætti auðveldlega að vega þar á móti. Ekki þarf að leita lengra aftur en til vors og sumars 1979, þegar kuldi um vorið var mun meiri og það sem meira var, hann náði alveg til hausts.

Það er magnað, með hliðsjón af því hversu lítið má útaf bregða til að Landvirkjun hafi ekki burði til að framleiða það rafmagn sem það þegar selur, að forsvarsmenn þessa fyrirtækis skuli svo áfram um lagningu sæstrengs til Bretlands. Stór forsenda í þeim plönum er að hér sé svo mikið umframmagn af raforku í kerfinu að það dygði fyrir þriðjungi þeirrar sölu. Að einungis þurfi að virkja fyrir tvo þriðju að þeirri orku sem selja skal þangað. En jafnvel þó sú umframorka væri til, þá þarf eftir sem áður að virkja verulega, margfalt meira en nemur þeim virkjunum sem deilt var um á Alþingi í sumar.

En það er bara engin umframorka til, alls engin. Það er fyrst hægt að tala um umframorku í kerfinu þegar ónýtt orka liggur í því allt árið, sama þó frost sé í maí og sama þó við fáum gott sólbaðssumar. Þó allar virkjanir sem deilt var um á Alþingi hefðu komist á koppinn, dygðu þær ekki til að byggja hér upp umframorku, ekki miðað við gerða sölusamninga og viljayfirlýsingar á því sviði.

Þeir sem tala fyrir sölu á umframorku, hvort sem það er til álvers í Skagafirði eða sæstrengs til Bretlands, eru sölumenn snákaóliu.