Hverjar eru þá kröfurnar?

Yfirlæknir Heilsugæslu Árbæjar segir fjármálaráðherra ljúga. Stór orð og skelfileg ef sönn eru.

Auðvitað á alltaf að ræða grunnlaun þegar verið er að tala um kaup og kjör fólks, yfirvinnukaup er greitt fyrir vinnu umfram þann tíma sem viðkomandi er ráðin til að vinna og vaktaálag er greitt fyrir vinnu á þeim tímum sólahrings og þá daga vikunnar sem flest fólk er í faðmi fjölskyldu. En þó fjármálaráðherra tali um heildarlaun er hann ekki að ljúga, notar einfaldlega aðrar forsendur og miðað við launataxta lækna má ætla að hann hafi jafnvel dregið úr frekar en hitt. Því getur yfirlæknirinn ekki sagt ráðherra ljúga vegna þessa, enda kom skýrt fram í máli ráðherrans að hann var að tala um heildarlaun lækna.

Um kröfur lækna gæti ráðherra hins vegar verið að segja ósatt og það væri slæmt. Hins vegar hefur enginn, hvorki læknir né fulltrúar þeirra í samninganefnd komið fram með hverjar kröfurnar eru. Meðan svo er stoðar lítt að væna ráðherrann um lygar!

Læknar, verið svo vænir að upplýsa þjóðina um kröfur ykkar, svo hún geti tekið afstöðu til þeirra. Meðan þið ekki gerið það verðum við að nota orð ráðherrans sem sannleik. Þá lýtur dæmið svona út:

Læknir með lækningaleyfi og þriggja ára starfsaldur, mánaðarleg hækkun grunnlauna: 205.381 kr/mán.

Sérfræðingur með 7 ára starfsaldur, mánaðarleg hækkun grunnlauna: 275.889 kr/mán.

Yfirlæknir mánaðleg hækkun grunnlauna: 375.394 kr/mán.

Til samanburðar eru laun launþega sem vinna eftir kjarasamningi SA við SGS, stundum kallaður aðalkjarasamningur eða ASÍ samningurinn, frá 214.000 kr/mán upp að 248.043 kr/mánuði. Enginn getur fengið hærri grunnlaun samkvæmt þeim samningi en hins vegar geta grunnlaun farið niðurfyrir 214.000 kr/mán, ef viðkomandi stundar vaktavinnu og fær fyrir það greitt vaktaálag.

Það er nefnilega svo að þó launþegum þyki auðvitað sjálfsagt að ræða einungis grunnlaun við gerð kjarasamninga eru launagreiðendur gjarnir á að ræða heildarlaun. Kannski eðlilegt sjánarmið að þeirra hálfu. Það sem hins vegar hefur sviðið launafólk er að talsmenn þess við gerð kjarasamninga, starfsmenn ASÍ, hafa í reynd viðurkennt þá aðferðarfræði sem launagreiðendur vilja nota. Þetta hefur orðið til þess að jafnvel þó hér á landi sé talað um að lágmarkslaun skuli ekki vera undir ákveðinni tölu, er fjöldi fólks sem getur verið á lægri grunnlaunum. Það skapast vegna þess að greiðslur eins og t.d. vaktaálag eru taldar með til útreiknings lágmarkslauna og samþykkt af ASÍ!!

Eins og tölurnar hér fyrir ofan sýna, þar sem rætt er um grunnlaun, er ljóst að kröfur lækna eru langt fyrir ofan það sem almenningur getur sætt sig við. Fólk sem er á grunnlaunum frá 214.000-kr/mán (jafnvel lægra) upp að hámarki 248.043 kr/mán á erfitt mað að sætta sig við að læknar muni fá mánaðarlega hækkun sinna grunnlauna upp á allt að 1,75 sinnum grunnlauna verkamannsins og jafnvel meira.

Það er því mikilvægt að læknar upplýsi þjóðina um kröfur sínar og forsendur fyrir þeim. Meðan við höfum einungis þær upplýsingar um kröfur þeirra um 50% launahækkun, byggt á þeirri forsendu að laun erlendis séu svo há, er útilokað að stór hluti þjóðarinnar geti sætt sig við það, nema auðvitað hún geti gert ráð fyrir álíka hækkunum í komandi kjarasamningum.

Ef læknar geta sýnt framá að þeir hafi orðið eftir í launahækkunum miðað við aðrar stéttir hér á landi, er sjálfsagt og eðlilegt að skoða það og bæta eftir getu. En slík skoðun hlýtur þá að lúta að öllum starfstéttum þessa lands og bætt þeim sem orðið hafa útundan.

 

 

Segir orð fjármálaráðherra hafa valdið tjóni

Athugasemdir

[Haraldur Rafn Ingvason, 13.12.2014 kl. 15:24]

Læknar stunda langt sérnám erlendis og eru á alþjóðlegum vinnumarkaði. Ef það á að fá unga sérfræðilækna til að rífa sig og fjölskildur sínar upp eftir að sérnáminu lýkur til að koma aftur heim, þurfa þeim að bjóðast kjör og vinnuaðstaða sem er sambærileg við það sem þeim býðst ytra.

Svona er nú málið einfalt.

Annars er þetta allt komið fram og vandlega skýrt út í athugasemdum við færsluna Hippókratesareiðrinn...

[Gunnr (IP-tala skráð) 13.12.2014 kl. 16:29]

Þetta er í raun ákaflega einfalt eins og Haraldur bendir á.

Eftirfarandi staðreyndum er vert að velta upp:
1. Ísland kostar ekki sérmenntun lækna það eru aðrar þjóðir sem og læknarnir sjálfir þurfa að flytjast búferlum og þetta getur tekur 5 til 11 ár eftir landi og sérgrein. Íslenska heilbrigðiskerfið er því í beinni samkeppni um laun, aðstöðu og vinnuskilyrði við heilbrigðiskerfi nágrannalandanna þar má tiltaka Svíþjóð, Noreg, Danmörk, Bretland, Holland og Bandaríkin.
Það sem hefur gerst eftir hrun að fólk er hætt að koma tilbaka til Íslands. 

2. Hvað hefur þetta haft í för með sér.
Vísa td. í grein í http://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/12/12/taep_40_prosent_laekna_erlendis/

"Tæp 40% starf­andi ís­lenskra lækna eru bú­sett er­lend­is. Af 1.831 lækni er 731 í út­lönd­um og um 1.100 hér á landi, sam­kvæmt upp­lýs­ing­um frá Lækna­fé­lagi Íslands."

3. Þetta er í raun enn verra en um þetta liggja ekki opinberar tölur af þeim 60% sem eru eftir á Íslandi er stór hluti, hversu stór, 10-20% að sumra mati sem hafa stóran eða meginhluta tekna sinna erlendis en búa enn sem er á Íslandi. Menn hafa verið að draga úr og jafn vel segja upp stöðum sínum á Íslandi og loka stofurekstri. Þeir sem ennþá eru á Íslandi sjá að kollegum fækkar. Menn hafa í örvæntingu reynt að fá fólk en satt best að segja er Ísland orðið hrakval hvað varðar launakjör og aðstöðu. Tengslin við Landspítalan rofna með árunum. Áður fyrr var vanalegt að læknar í sérnámi fóru til Íslands í vaktafríum til að kynna sig en þetta er algjörlega hætt. Það hefur verið skorið niður í afleysingar og eftir litlu að slægjast til Íslands þar sem launakjör lækna eru á við afgreiðslufólk í Noregi þrátt fyrir gjaldeyrhöftin.
4. Þetta endurspeglast í því að næstum 30% lækna eru 60 ára og eldri og 60% 50 ára og eldri. Þeir sem fara aftur út í "frustrasjon" yfir ástandinu á Íslandi eru yngri sérfræðingarnir.
5. Á sama tíma og stórir hópar lækna eru farnir eða eru að fara á eftirlaun eru Íslendingar að eldast og aukinn  meðalaldur þjóðarinnarinnar þýðir gríðarlega aukningu á krabbameinum, hjarta- og æðasjukdómum. Innan við 15% af íslenskum krabbameinslæknum starfa td. á Íslandi og fjölmargir hafa hreinlega gefist upp og farið aftur til baka.

6. Léleg mönnun þýðir mikið vinnuálag og fólk hættir. Landspítalinn hefur orðið afspyrnu lélegt orð og það bitnar þegar fólk spyr kollega hvernig þetta er og fær sannleikan óþveginn. Stór hluti er í raun að íhuga að flytja erlendis aftur. Ráðningarfyrirtæki (head hunting bransinn) er búinn að uppgötva þetta enda eru reyndir sérfræðingar eftirsóttir um allan heim. Fyrir marga er það að fara aftur út með fjölskydlur sínar eins og að koma "heim" enda margir dvalið þar árum saman.
7. Það mun lítið stoða að setja lög á verkfallið. Það mun ennþá auka á óánægju og má litlu á það bæta.

[Gunnar Heiðarsson, 13.12.2014 kl. 17:12]

Málið er mun einfaldar en þið nefnið Gunnr og Haraldur. Læknar á Íslandi eru á íslenskum markaði, sem er að vísu mun óhagstæður í launasamanburði við sum útlönd. En það má ekki bara bera saman laun, heldur þarf að skoða hvað kostar að lifa í viðkomandi landi. Ekki er víst að samanburður við t.d. Noreg sé svo slæmur þegar allt er tiltekið. En þetta kemur bara málinu ekkert við. Laun lækna á Íslandi greiðast úr íslenskum vösum, ekki erlendum. Því er ósanngjarnt gagnvart þjóðinni að halda uppi svona málflutningi sem þið gerið.

Hitt er sjálfsagt að skoða, hvort læknar hafa orðið eitthvað útundan í launahækkunum hin síðari ár og þá leiðrétta það órétti eins og efni standa til. Slík skoðun þarf þá auðvitað að koma til handa öllum stéttum þessa lands og leiðréttingar þar sem þær þarf.

Ef það er svo að læknar sættast ekki á þetta, vilja ekki vera hluti þjóðarinnar, þá verður svo að vera. Þá verður að leita annara leiða til að við getum rekið okkar heilbrigðiskerfi, draga saman og minnka þjónustuna. Jafnvel gæti verið kominn tími til að skoða hvort nú sé kominn tími til að auka einkarekstur í heilbrigðiskerfinu hjá okkur, svona eins og flest önnur lönd hafa gert, þar með talin hin norðurlöndin.

Hitt er ljóst að ef læknum tekst að fá sín laun leiðrétt til samræmis við sömu stéttir erlendis, mun krafa launþega í næstu kjarasamningum verða ósköp einföld. Hitt er svo spurning hver tæki þá við rekstri hins gjaldþrota Íslands!

[Gunnr (IP-tala skráð) 13.12.2014 kl. 17:57]

@Gunnar

Málið er einfaldlega það að sérfræðingar skila sér ekki frá sérnámi erlendis frá. Læknar eru sem oftast fjölskyldufólk og stór hluti lækna eru konur og mæður.  Það er ekki mikið sem lokkar á Íslandi og þar er íslenska heibrigðiskerfið í blóðugri samkeppni við heilbrigðiskerfi nágrannlandanna. Þetta sést augljóslega í tölfræði síðustu 6-7 ára og er yfir höfuð ekki til Íslands til að taka að sér 30 ára brjálæðislegt vaktaálag og hafa minna eftir en fyrir dagvinnu á Norðulöndum sem í raun eru láglaunasvæði fyrir háskólamenntað fólk. Þar erum við meira að segja langt undir Svístæðum sem eru sjálfir í miklum mönnunarvanda. Sama hvað við segjum á Íslandi þá mun kerfið molast með áframhaldi. Fólk tikkar út á eftirlaunum meðan álagið margaldast mánuð frá mánuði ár frá ári. Vandamálið er að það mun taka áratugi að byggja heilbrigðiskerfi frá rúst. Íslendingar mennta ekki sína sérfræðinga og þeir tilburðir sem voru til staðar fyrir hrun þeir eru fyrir bí. Það þýðir ekki einu sinni að margfalda fjölda læknanema. Spurning hvort við þurfum að fara senda fólk erlendis enda er námið þegar undirfjármagnað. Það að mennta nógu marga og að enda fólk í hundraðatali í veikri von að einhverjir skili sér af fjölskylduástæðum.  Það er ekki einu sinni hægt að setja á fólk átthagafjötra þar sem það vantar sérfræðinga og kæmi furðulega út. Íslenska ríkið gæti þá átt að greiða fyrir sérnám íslenskra lækna erlendis sem kostar síðan stórfé.

[Guðmundur Karl Snæbjörnsson, 13.12.2014 kl. 18:36]

það næst yfirleitt ekki að setja myndir/línurit hér inn á mbl bloggið. En  Gunnar Hreiðarsson, upplýsingar um stöðuna hefur verið marg lýst í fjölmiðlum, opni eyru sem vilja heyra, aðrir ekki. Hér geri ég tilraun til að setja þróun launavísitölu launa lækna miðað við aðra. Væri t.d. hægt að byrja á að hugleiða hvort ekki mætti laga það. Það væri góð byrjun á frekari samræðum í kjaramálum lækna.

[Guðmundur Karl Snæbjörnsson, 13.12.2014 kl. 19:02]

Nú varðandi óheppilega framsetningu Bjarna Benediktssonar fjármálaráðherra á launum lækna þá er um það að segja mjög einfalt að segja, t.d.:

 

Útskrifaður læknir með mánaðarlaun (dagvinnu) upp á ISK 340.734, yfirvinnu ISK 3.774 og tímakaup vaktar er ISK 4.339.

 

Hvað þarf þessi ungi læknir að vinna mikið ofan á sína 160 tíma í dagvinnu? Ekki svo flókið dæmi er það?

 

1.1 millj - 340.734 = 759.266 ISK. Þá þarf sá sami læknir að vinna 175 tíma á vöktum! Samtals eru þetta þá 160+175 = 335 tímar samtals á mánuði.

 

Það er líka hægt að taka sambærileg dæmi um almennan lækni sem er búinn að starfa í nokkuð lengri tíma sem læknir.

Grunnlaun hans eru 370.485 ISK og yfirvinnutaxtinn 4.088 ISK og vaktataxtinn 4.617 ISK. Hvað þarf þessi læknir að skila mörgum yfirvinnutímum/vöktum til að ná upp í 1.1 millj/mánuði? Reiknaðu.

 

Er þetta það sem samfélagið vill bjóða læknum upp á til að ná 1.1 millj á mánuði?  250-350 tíma vinnu samtals á mánuði. Þessu neita læknar.

 

Reiknaðu núna út hvað þú sjálfur hefðir í laun fyrir þennan fjölda yfirvinnutíma á mánuði og birtu það hérna að neðan í svarnótu frá þér.

[Guðmundur Karl Snæbjörnsson, 13.12.2014 kl. 19:15]

Gunnar Heiðarssson, er þú tilbúinn að setja fram dagvinnulaun þín og yfirvinnulaun hérna á síðuna? Eða þá að velja aðra starfsgrein sem þú tilheyrir eða bara þykir passa vel við samanburðinn?

[Guðmundur Karl Snæbjörnsson, 13.12.2014 kl. 19:29]

Nú, ef þú ert ekki tilbúinn að svara með þínum eigin launatölum, þá eru hérna nokkrar tölur til að hugsa um á meðan við bíðum eftir því:

Meðaltal mánaðarlauna hjá Seðlabanka Íslands var 692.143 kr á síðasta ári. Regluleg laun næstráðenda og svíðsstjóra Seðlabankans hafi verið 1.433.220 kr árið 2013.

Hvað ætli liggi margir yfirvinnu og/eða vaktatímar aukalega í inni þessum tekjum?

[Gunnar Heiðarsson, 13.12.2014 kl. 22:02]

Guðmundur Karl, ef þú hefðir haft fyrir því að lesa minn pistil, áður en þú skrifaðir þínar athugasemdir, hefður þú séð að ég nota eingöngu tölur um grunnlaun í samaburði, bæði lækna og hinna.

Hins vegar er gott að fá þetta línurit þitt og svarar það að nokkru leyti kalli mínu í lok pistilsins.

Eins og fram kemur í honum þá get ég vel sætt mig við að gerður sé samanburður á launahækkunum lækna við hækkannir annarra. Og að reynt verði eftir getu að leiðrétta það óréttlæti. Auðvitað þarf þá að finna einhvern upphafspungt. Þú velur árið 2007 í þínu línurit og má vel vera að það hennti ágætlega. En þá hljóta aðrar stéttir að fá sömu meðferð í þjóðfélaginu, að þeirra kjör verði skoðuð miðað við heildina og leiðrétt þar sem leiðrétta þarf.

Og ég er ekkert feiminn að nefna mín laun, úr því þú kallar eftir þeim upplýsingum. Grunnlaun mín eru um 214.000 kr/mán auk 35% vaktaálags og greiðsla sem nemur tveim yfirvinnutímum á viku. Fyrir þessi laun vinn ég vaktavinnu á öllum tímum sólahrings, á öllum dögum ársins. Ég hef nú verið í sama starfi í rúm tíu ár. Þeir tveir yfirtímar á viku sem ég fæ greidda eru vegna þess að ég skila 42 tíma vinnuviku.

Eins og fram kemur í pistli mínum hefur ASÍ meðtekið boðskap atvinnurekenda um að rætt sé um heildarlaun við gerð kjarasamninga. Vegna þess að ég vinn vaktavinnu hafa þær aukagreiðslur sem ætlaðar eru lægstlaunuðum ekki komið til mín, hef þurft að sætta mig við þá prósentu sem samið er um fyrir heildina. Um síðustu áramót hækkuðu laun mín um 2,8% og ekkert síðan, þó á sama tíma hafi meðallaun í landinu hækkað um 6%.

Ástæða þess að mín grunnlaun eru á pari við lágmarkslaun er ekki vegna þess að þar liggi mark lágmarkslauna, heldur vegna þess að ég er kominn á efsta starfsaldurþrep, sem er sjö ár.

Það eru fleiri en lækar sem misst hafa af lestinni í launbótum og sumir sem hafa fengið jafnvel enn minni hækkanir gegnum árin. Því miður er þetta það fólk sem kannski hellst hefði átt að fá hækkanir, það fólk sem verður að framfæra sér á launum sem eru langt undir því sem talið er þurfa til nauðsynja. Mín kjör eru langt frá því að vera einsdæmi. Það eru stórir hópar í þjóðfélaginu sem hafa mun erri kjör en ég, ef mið er tekið af heildartekjum.

Ég er síður en svo á móti því að læknar hafi góð laun. Hvað kallast góð laun er svo hægt að deila endalaust um, en samkvæmt upplýsingum á vef Læknasambands Íslands eru lænar með ágætislaun. Ef borin eru saman byrjunnargrunnlaun læknis við lágmarkslaun ASÍ, er læknirinn með 1,6 sinnum þau laun og ef tekin eru hæðstu grunnlaunlaun sérfræðings og borin saman við hæsta taxta SA/SGS (ASÍ) samningsins er læknirinn með rúmlega þreföld þau laun. Menn geta auðvitað sagt að þessi munur sé eðlilegur, vegna menntunnar. Ekki ætla ég að dæma um það. En manni sárnar að svo hart sé gengið fram í kröfum sem munu gefa þeim nálægt sömu krónutölu í grunnkaupshækkun og þaðan af hærra og maður sjálfur er með í grunnlaun. Jafnvel þó langt nám sé að baki. Á sama tíma er haldið uppi látlausum áróðri um að ef mín laun hækka í næstu kjarasamningum meir en 3%, þá fari hér allt til fjandans!!

Og ekki má ég fara í verkfall, þar sem járnrusl fyrirtækja er þá í hættu. Járnaruslið er greinilega meira metið en líf og heilsa fólks!!

[Gunnr (IP-tala skráð) 14.12.2014 kl. 08:27]

@Gunnar

Launakjör á Íslandi eru í raun orðin ömurleg og það á við nánast alla. Opinber fátækt er farin að blasa við og áralangur sparnaður er farinn að finna tilfinnalega í viðhaldi endurnýjun. 

Sérstaklega verður þetta áberandi hvað varðar stéttir sem eru í raun menntaðar erlendis sem sérfræðingar sem eru oftast 5-11 ár erlendis. Það að koma tilbaka til að fá kjörbúðarlaun fyrir gríðarlega ábyrgð og skuldbynda sig til að taka vaktir og bakvaktir og fyrir þetta  Það er því ekkert skrýtið að þetta fólk skilar sér ekki tilbaka til Íslands. Léleg launakjör, léleg aðstaða í sumum heilsuspillandi húsnæði. Ákaflega angur vinnutími sem bitnar á fjölskyldum enda eru lang flestir íslenskir læknar fjölskyldufólk. Koma sér upp húsnæði þar sem verð eru há og vextir háir. Lífskjör og aðstaða sem er svo óralangt frá því sem annars staðar er í boði. Landspítalinn er í raun á síðustu árum búin að rústa sínu orðspori sem atvinnuveitandi og þar eru þeir samkeppni við aðrar sjúkrastofnanir. Það þarf ekki mikið ímyndunarafl til að sjá hvað gerist þegar síðustu 6-7 ár eru tekin ef þetta heldur áfram næstu 5-10 ár.  

Það er ákveðið atriði sem kallast lífslaun. Viðkomandi sem fer að vinna um 35 ára aldur vs. einstakling sem fer að vinna um 18 ára aldur. 

Það þarf ekkert að velta fyrir sér hvað gerist ef lög verði sett á lækna það blasir við ekkert annað en hrun íslenska heilbrigðiskerfisins sem við blasir komi fyrr en ella þar sem læknar gefi þá íslenska heilbrigðiskerfið upp á bátinn.

Ríkisstjórnin virðist fremur ætla að eyða hundruðum miljóna ef ekki meira til að flytja til opinber störf. Þetta kýs fólk og er til marks um forgangsröðina.