Mjóróma mjálm heyrist úr fílabeinsturninum

Hvort kemur á undan, eggið eða hænan? Þessi eilífðar spurning kemur upp í hugann við lestur þessarar fréttar.

Það má með sanni snúa við rökum aðalhagfræðing seðlabankans. Hann segir að kjarasamnigar hafi grafið undan uppbyggingunni, en eins mætti segja að of hæg uppbygging hafi grafið undan kjarasamningum.

En skoðum aðeins þessa skaðræðis kjarasamninga sem skrifað var undir vorið 2011. Þar var samið um að launafólk fengi samtals 11,4% launahækkun á tímabilinu. Á sama tíma hefur verðlag hækkað um 13%, samkv. Hagstofi Íslands. Þetta segir að verðlag hafi hækkað umfram kjarasamning, svo útilokað er að halda því fram að kjarasamningar hafi grafið undan einhverju, þvert á móti má segja að forsendur hans séu brostnar.  

Hitt er kannski rétt að ýmsir hópar fengu meiri kjarabót en kjarasamningar gáfu. Þetta hefur valdið því að meðaltalshækkun launa í landinu hefur hækkað um ca. 17% á tímabilinu, en þær hækkanir koma ekki kjarasamningum við. Þar eru hópar sem hafa í krafti sinnar stöðu fengið meira, auk auðvitað þeirra sem skammta sér laun sjálfir. Það leiddi síðan til þess að þegar kjararáð úrskurðaði um laun til yfirmanna hjá ríkisstofnunum varð það að láta þá menn fá allt að 30% launahækkun, ár aftur í tímann. Þetta varð kjararáð að gera til að brjóta ekki þau lög sem því ber að vinna eftir. ÞAr er kveðið á um að miða skuli við hækkanir sambærilegra starfa á almennum vinnumarkaði og því ljóst að yfirmenn einkafyrirtækja hafa skammtað sér álíka hækkanir, eða um 30%. Kjarasamningar hljóðuðu einungis upp á 11,4% yfir allan samningstímann!!

Það er notalegt að sitja upp í fílabeinsturninum við Kalklofnigsveg 1 og þurfa ekki einu sinni að hafa áhyggjur af kjarabaráttu, einungis að bíða eftir úrskurði kjararáðs. Vitandi að sjáltökuhópurinn innan einkageirans sjá til þess að það verði að úrskurða um betri kjarabót en sauðsvartur almenningur þarf að láta sér duga.

Aðalhagfræðingur SÍ talar um að sum fyrirtæki hafi getað greitt þessi skitnu 11,4% meðan öðrum var það ofviða. Þetta er vissulega rétt, en kannski ætti þá frekar að skoða rekstur þeirra fyrirtækja sem ekki geta greitt svo skammarlega hækkun. Kannski þar þurfi eitthvað að taka til hendi.

Sennilega má þó segja að aðkoma stjórnvalda í síðustu samningum og svik þeirra við samningsaðla hafi grafið mest undan batanum. Þar lofuðu stjórnvöld upp í ermi sér og því stóðust ekki forsemdur samningsins. Þrátt fyrir það ætla samningsaðilar að leita á sömu mið aftur og telja sig ekki geta hafið samninga án aðkomu stjórnvalda. Þau eiga þó ekkert erindi að kjarasamningum nema að séð verði að ekki náist saman og allt stefni í verkföll. Þá og einungis þá má hugsa sér aðkomu þeirra, en einungis til að leysa þann hnút. Að ætla að byggja kjarasamninga á loforðum stjórnvalda er aumingjaskapur þeirra sem að þeim standa. Sagt er að brennt barn forðist eldinn, en forsvarsmenn ASÍ og SA stinga hendinni inn í bálið aftur og aftur.

Það er ljóst að fjármagnsöflin hafa dregið sig saman og fengið forseta ASÍ í lið með sér. Þetta er sama mynstur og fyrir síðustu kjarasamninga, sem enduðu með niðurlægingu launþega en háðsglotti atvinnurekenda. Þó Gylfi sé tilbúinn að selja sína sál, aftur og aftur, er ekki víst að launafólk sé honum sama sinnis.

Svona málflutningur sem er svo langt frá raunveruleikanum, eins og aðalhagfræðingur SÍ heldur uppi, ásamt fjölda annara "fræðinga", er síst til þess fallin að liðka til fyrir kjarasamningum. Fólk er ekki fífl, þó búsetar fílabeinsturnanna haldi svo.

Það er staðreynd að launakostnaður er misstór hluti í rekstri fyrirtækja. Hjá sumum fyrirtækjum er launakostnaður lítill hluti reksturs, en hjá öðrum meiri. Einhverstaðar sá ég skrifað að launakostnaður væri um 30% af rekstri meðal fyrirtækis. Ekki ætla ég að rengja þá tölu, þó mér finnist hún í hærra lagi.

En segjum svo, að launakostnaður sé 30% af rekstri meðal fyrirtæki. Þá er auðvelt að átta sig á að þáttur síðasta kjarasamnings í verðbólgunni er 30% af 11,4%, eða 3,4%. Hin nærri 10% koma því af annara völdum. Þetta ætti aðalhagfræðingurinn að skilja og sjá.

Það er því annarstaðar að leita orsaka þess að hægar hafi gengið að byggja hér upp. Þar eiga síðustu kjarasamningar enga sök, sama hvað útsendarar fjármálaaflanna mjálma!!

 

 

Kjarasamningarnir grófu undan batanum

Athugasemdir

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 18.11.2013 kl. 17:36]

Sammála þessum pistil. Þú ert þarna með sömu tölur og Vilhjálmur Birgisson benti á í pistil á Pressunni um daginn.  

Það var ámátlegt að sjá Má á þessum fundi í morgunn tala um hve topparnir í þjóðfélaginu hafi hækkað lítið frá 2009 og jafnvel lækkað. Hann taldi að ef aðrir þjóðfélagshópar hefðu hagað sér svona þá væri engine verðbólga. 

Hin geðveikislegu laun toppanna frá því fyrir hrun máttu lækka mikið 2008 og 2009 og vera þar án þess að um raunverulega "fórn" toppanna væri um að ræða.

Í lok fundarins kom Frosti með upplýsingar um 60 milljarða aukningu peningamagns í umferð upp í 500 milljarða síðustu 6 mánuði. Már taldi þetta ekki tiltökumál.  

Getur ekki verið að 27% aukning á ársgrundvelli, peningamagns í umferð eigi sína sök á verðbólgunni?