Hvort skal víkja, stjórnarskráin eða túlkun ESB á EES samningnum ?

Í upphafi tíunda áratugar síðustu aldar ákvað Alþingi að gerast aðili að EES, Evróska efnahagssvæðinu. Þjóðin var ekki spurð álits, enda ljóst að til beggja átta gæti fallið ef samningurinn yrði borinn undir hana og það gátu þáverandi stjórnvöld ekki hugsaða sér. Þau töldu sig betir og vitrari en þjóðin.

Það var nokkuð gagnrýnt að þarna væri hugsanlega verið að færa vald frá þjóðinni, að þessi samningur bryti í bága við stjórnarskrá landsins. Þeir sem stóðu að gerð og samþykkt þessa samnings sögðu svo ekki vera, aldrei yrði skrifað undir samning sem færi í bága við stjórnarskrá.

Nú hefur komið í ljós, svo ekki verður lengur um villst, að EES samningurinn fer í bága við okkar stjórnarskrá. Margar af þeim tilskipunum sem við höfum þurft að taka upp vegna þessa samnings hafa verið á mörkum þess að brjóta okkar stjórnarskrá og sumir sem halda því fram að hún hafi verið brotin oftar en einu sinni. Nú er ljóst, svo ekki verður um villst, að samþykkt Alþingis á lokadögum þess fyrir jólafrí, um lög við losun gróðurhúsalofttegunda er kllárt brot á stjórnarskránni. Þar er vald fært frá Alþingi til Brussel.

Ekki ætla ég að deila á þessi lög, per se, en gagnrýni samþykkt þeirra af Alþingi, þegar þingmenn vissu að með því var verið að brjóta gildandi stjórnarskrá. Afsökun eins og að þetta sé í samræmi við þá tillögu sem liggur fyrir Alþingi um breytingar á stjórnarskránni er engin afsökun, frekar viðurkenning þess að lögin brjóti gildandi stjórnarskrá. Það er sú sem enn er í gildi sem ræður, ekki einhver tillaga um breytingu hennar.

Birgir Ármannson, þingmaður, segir að það verði að ná saman um breytingu stjórnarskrár að þessu leyti fyrir þinglok í vor, jafnvel þó engar aðrar breytingar verði gerðar á stjórnarskránni. Þetta sé nauðsynlegt til að geta efnt EES samninginn. Árni Þór Sigurðsson, formaður utanríkismálanefndar, talar um nauðsyn þess að breyta sjórnarskránni, að öðrum kosti verðum við að yfirgefa EES samninginn.

Nú er það svo að þegar þessi samningur var gerður, var fullyrt að hann bryti ekki í bága við okkar stjórnarskrá. Hvað hefur breyst? Er verið að breyta eðli þessa samnings? Eða var hann gerður þannig að hann bryti stjórnarskrána?

Ef verið er að breyta eðli samningsins, hver heimilaði slíka breytingu? Ef hann var þannig gerður í upphafi að hann bryti í bága við okkar stjórnarskrá, er hann þá ekki ólöglegur og allar þær tilskipanir sem teknar hafa verið upp vegna hans, marklausar?

Nú er það svo að þetta vandamál, að EES samningurinn sé sífellt meira að skerða sjálfstæði þeirra þjóða sem að honum standa, er ekki bundið við Ísland. Norðmenn hafa kvartað undan þessu líka. Þeir telja að samningurinn brjóti þeirra stjórnarskrá einnig.

Væri ekki skynsamlegra fyrir okkur sem þjóð og Alþingi sem okkar starfsmenn, að leita eftir samstarfi við Noreg á þessu sviði. Að í stað þess að rjúka til og breyta hér stjórnarskrá vegna þessa samnings, þá verði unnið í samstarfi við Noreg við að koma ESB í skilning um hvernig þessi samningur var gerður, að við gerð hans hafi því verið haldið fram að engin hætta væri á að stjórnarskrár Noregs og Íslands þyrftu að vikja vegna hans. Að í stað þess að breyta þeim stjórnarskrám, verði staðið við samninginn af hálfu allra aðila, eins og hann var gerður.

EES samnigurinn hefur verið í gildi í u.þ.b. tvo áratugi. Á þeim tíma hefur annar aðilinn heimtað meir og meir og nú svo komið að ekki er lengur hægt að seðja hungur þess aðila. Þetta hefur verið látið átölulaust af hálfu ráðamanna hér á landi, þó Norðmenn maldi í móginn. Það er kominn tími til að skoða framkvæmd þessa samnings, hvort hann sé enn sá samningur sem gerður var fyrir rúmum tuttugu árum. Hvort framkvæmd hans sé kannski komin úr böndum, vegna ásóknar annars aðilans.

Að breyta stjórnarskránni hér, til þess eins að ESB geti haldið áfram að senda á okkur hinar ýmsu tilskipanir, sem margar hverjar hennta ekki okkar litla landi hér norður í Atlantshafi, auk þess sem virðist sem sífellt sé verið að teigja sig lengra í valdaafsali okkar, er fáráðnlegt. Þá er eins hægt að kalla heim samningnefndina um inngöngu okkar í ESB. Hennar er þá ekki lengur þörf og óþarfi að sóa fé í það, það má þá allt eins hætta því ferli öllu. Við einfaldlega munum þá sogast þangað inn, hvort sem okkur líkar betur eða verr.

Ef ekki næst viðurkenning ESB á túlkun EES samningsins, þannig að Ísland og Noregur geti verið sátt, er samningurinn sjálfkrafa fallinn. Þá verðum við að snúa okkur aftur að EFTA.

Það er svo annað og alvarlegra mál að meirihluti Alþingis skuli vísvitandi brjóta stjórnarskrá landsins. Þetta fólk sækir flest eftir endurnýjuðu umboði þjóðarinnar í vor. Það er vonandi að þjóðin skilji brot þessa fólks og alvarleik þess, ekki eingöngu brot á stjórnarskránni, heldur einnig brot á því heiti sem það gaf þegar það settist á Alþingi!