Þögnin ein

Þögn fjölmiðla um stóru málin er ærandi. Eru hins vegar duglegir við að flytja okkur fréttir af því sem minna máli skiptir, eru duglegir við að róta í drullupollunum.

Þau mál sem skipta þjóðina mestu máli, til allrar framtíðar eru verkefnin sem vega að náttúru okkar lands, vega að lífsskilyrðum þjóðarinnar og vega að sjálfstæði okkar. Þar má nefna ýmis verkefni sem sögð eru til bjargar jörðinni, einkum með því að eyða lífsanda hennar, verkefni sem virðast fá meiri framgang, því sem heimskulegri þau eru. Þar má margt nefna og kem ég að sumu á eftir. Verkefni sem miða að því að skuldbinda þjóðina sem mest á erlendri grundu, s.s. að bindast fastari böndum hernaðarsamböndum. Og síðast en ekki síst verkefni er miða að því að fórna sjálfstæði okkar enn frekar til erlendra ríkjastofnana, esb.

Þessi mál fá lítinn framgang í fjölmiðlum. Reyndar hefur Heimildin stundum náð sér á strik, en jafnan þagnað fljótt aftur. Hver skýring þess er skal ekki sagt, en þó ljóst að fjölmiðlum sem berjast í bökkum er auðvelt að stjórna með fjármagn, hvort heldur þar er um að ræða skort á þeim eða aukning. 

Í þessum pistli verður ekki fjallað um tvö síðari atriðin, sem þögn fjölmiðla ríkir um, auknar skuldbindingar erlendis og fórn sjálfstæðisins. Hins vegar verður hér ritað um fyrsta málaflokkinn, þann mikilvægasta. Þar ríkir nú þögnin ein meðal fjölmiðla og læðist að manni grunur um að sú þögn sé keypt.

Þau verkefni sem ógna tilveru þjóðarinnar mest eru gæluverkefnin til bjargar jörðinni. Þar er ekkert heilagt, hvorki land, náttúra né þjóð. Því fráleitari sem hugmyndirnar eru, því meiri framgang fá þær.

Það sem lengst er komið i þessari ógn eru auðvitað vindorkuverin. Fyrir það fyrsta þá er lítill munur á vindorkuveri og gasorkuveri varðandi co2 losun, ef horft er til líftíma þeirra orkukosta. Líftími vindorkuvers er mun styttri en gasorkuvers, kostnaður við uppbyggingu og mengun af þeim þætti er hærri á hverja framleidda MWst af vindorkuveri. Báðir kostir nota hlutlausan orkugjafa, vind versus gas. Gasið telst hlutlaust þar sem það er aukaafurð olíuvinnslu, var áður brennt á vinnslustað en nú nýtt til orkuframleiðslu. Kostnaður við eyðingu orkuveranna er sennilega svipaður, þ.e. miðað við að einungis sé eytt því sem ofanjarðar er. Ef hreinsa á allt draslið, verður kostnaðurinn margfaldur varðandi vindorkuverið, ef yfirleitt það er gerlegt. Þar sem líftími vindorkuversins er mjög stuttur er ljóst að gasorkuverið hefur margfaldan vinning. Og ekki má gleyma hagnaðarhlutanum. Gasorkuver eru yfirleitt rekin með ágætis hagnaði, meðan ekki virðist möguleiki að reka vindorkuver með hagnaði, hvergi. Þar kemur fyrst og fremst til stöðugleiki framleiðslunnar og geta til að stýra henni.

Hér á landi þurfum við ekki að horfa til gasorkuvera, eigum næga aðra kosti. En auðvitað þurfum við að sýna heiminum að við getum það ómöguleg, rekið vindorkuver með hagnaði. Við Íslendingar erum nefnilega svo frábæri, flottari en allir aðrir í heiminum. Munið hvað við vorum miklir fjármálasnillingar á fyrsta áratug þessarar aldar?

Annað verkefni sem alger þögn er um er losun á vítissóta í Hvalfjörðinn, þennan sem fréttir morgunsins voru um að hvalir væru komnir í fjörðinn. Reyndar búnir að vera þar um nokkurn tíma, en það er önnur saga. Ekki víst að þeir hafi mikinn áhuga á vítissótablönduðum Hvalfirðinum, eftir örfáar vikur. 

Stofnað var nýtt félag um þessa gölnu hugmynd, Röst. Sagt að það væri ekki hagnaðardrifið og hygði ekki á sölu kolefnisbréfa, aflátsbréfa. En hvað með móðurfyrirtæki Rastar, er það óhagnaðardrifið. Hreint ekki. Móðurfélag Rastar er Transition Labs, kannski ekki svo mjög þekkt h#r á landi, en átti meðal annars hið fræga fyrirtæki að endemum, Runnig Tide. Þetta sem sturtað tugum þúsunda tonna af tréflís í hafið og náði að selja aflátsbréf fyrir milljarða, áður en verkefnið hætti. Þar var ekki verið að fela sig bakvið innantóm orð, eins og Röst gerir. Í öllu falli hefur öll umræða fjölmiðla um malið þagnað, var reyndar aldrei mikil. Og við íslensku snillingarnir ætlum auðvitað að sýna heiminum að vítissóti sé svo ofboðslega heilnæmur, ætlum að bjarga heiminum. Rétt rúmur mánuður er þar til eitrun Hvalfjarðar hefst.

Flutningur á gífurlegu magni af co2 til landsins og dæling á því í jörðu niður, er önnur fáviskan. Ef ekki hefði komið til einstæð samstaða íbúa Hafnartjarðar gegn þessum áformum, er víst að engir fjölmiðlar hefðu fjallað um málið og við fyrst fengið fréttir af því þegar ólánið væri skollið á, skaðinn skeður. Samstaða íbúanna lokaði fyrir þessi áform í Hafnarfirði. En þetta dugði þó ekki til að drepa málið, dugði ekki til að opna augu stjórnenda og fulltrúa eigenda Orkuveitu Reykjavíkur, dugði ekki til að opinbera fáviskuna. Nú er OR komið á fullt annarsstaðar á landinu, m.a. Húsavík. Þar taka fávísir sveitastjórnarmenn verkefninu fagnandi. Ekkert virðist ætla að stöðva það verkefni, enda fjölmiðlar þögulir sem gröfin. 

Þeir sem að þessu verkefni standa fullyrða að mengandi efni frá erlendum fyrirtækjum, sem sannarlega fylgir með hingað til lands, sé svo lág prósenta. Þegar heildarmagnið er mikið skipir litlu hversu lá prósentan er, magnið mun skipta tugum, hundruðum eða þúsundum tonna eiturefna, eftir því hversu lengi verkefnið stendur. Þá er ekki enn komin viðunnandi tækni til vinnslu co2 úr útblæstri mengandi verksmiðja, tækni sem er áreiðanleg og enn síður viðunnandi tækni til að vinna eiturefnin frá lífsandanum. Því má gera ráð fyrir að magn eiturefna verði meira en sagt er, hvort heldur menn nota þar prósentur eða tonn. En O r heldur sinu striki, enda forstjórinn þekktur á þessu sviði, var bæjarstjóri á Akranesi þegar RT ruglið stoð sem hæst.

Þegar Runnig Tide ruglið stóð sem hæst voru margir sem hældu því og mældu því bót. Þar fóru hæst stjórnmálamenn með hjálp fjölmiðla. Engir menntaðir menn á þessu sviði sáust þó í þeim hóp, utan þeir sem fyrirtækið átti. Jafnvel var svo langt gengið að þegar eftirlitsstofnun sem átti að fylgjast með framkvæmdinni, stöðvaði hana vegna frávika frá leyfisveitingu, þurfti raðherraúrskurð til að fella bann eftirlitsstofnunarinnar. Sá úrskurður var auðfenginn. Við fávitarnir sem horfðum á ósköpin og fáránleikann, vorum algerlega orðlaus. Þegar svo pandóruboxið opnaðist, vildu þeir sem mest höfðu greitt veg RT, ekkert vita. Hlupu í felur.

Við Íslendingar erum miklir snillingar. Fyrst töldum við við okkur mestu fjarmalasnillinga á jarðkringlunni. Landið fór nánast á hausinn. Nú ætlum við að fórna íslenskri náttúru, bara af því erum svo ofboðslega færir að við getum það sem aðrir geta ekki. Þegar því er lokið fer almenningur á hausinn og þar með þjóðin. Engin atvinna og engin laun. Auðvitað líka bara af því við erum svo ofboðslega fær, getum ábyggilega lifað bara á loftinu. 

Þá verður eftirleikurinn auðveldur, aðild að esb. Hún mun verð lausnin, eða þannig. Þegar landinu hefur verið fórnað, atvinnan farin og ekkert eftir, verður ekki lengur um val að ræða. 

Kannski er leikurinn til þess gerður, að neyða þjóðina. Sannað er að ríkisútvarpið þiggur styrki frá esb og fréttaflutningur þess í samræmi við það. Hversu margir aðrir fjölmiðlar eru á þeim spena? Alla vega láta þeir sér í léttu rúmi liggja þó landinu sé fórnað, heiðum þess, fjörðum og neðanjarðar hryðjuverk.

Allt er þetta gerlegt með hjálp fjölmiðla og reyndar þeirra verk ákaflega lítilfjörlegt, þurfa bara að sleppa vinnunni sinni og fá borgað fyrir. Einstaka sinnum sést hjáróma frétt um þessi mál, í einstökum fjölmiðlum. En það stendur stutt, rétt eins og stungið sé einhverju nammi í munn þeirra.

Þá þagna þeir! 

 

Náttúrunni verður ekki bjargað með því að fórna henni

Ófagleg skipun

Það á og má ekki skipta máli við ráðningu til vinnu eða skipun í stjórn fyrirtækja eða stofnana, af hvaða kyni viðkomandi er eða hvaða stjórnmálaskoðanir hann hefur. Þetta kemur skýrt fram í 65gr. stjórnarskrár okkar.

Varðandi pólitískt skipaðar stjórnir fyrir stofnanir ríkisins er enn mikilvægara að skipa faglegar stjórnir, getur verið einslit varðandi kynferði, jafnvel einnig pólitískt, en skulu vera faglega valdar. Þetta á ekki hvað síst við um skipan stjórnar Húsnæðis og mannvirkjastofnunar (HMS).

Við blasir stórt vandamál á sviði bygginga hér á landi, sem rekja má til breytinga á lögum um þennan málaflokk. Þær breytingar koma fyrst og fremst til vegna vel blýhúðaðra tilskipana erlendis frá, þar sem sérstaða Íslands er markvisst þurrkuð út og byggingar hér á landi færðar nær þeim kröfum er tíðkast í löndum með allt annað veðurfar en við búum við.

Fyrst var lögð niður sú stofnun sem hafði með að gera rannsóknir, þróun og ytra eftirlit með öllum byggingarframkvæmdum, Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins, þörf stofnun mönnuð einstaklega hæfu fólki. Störf hennar færð undir einkareknar verkfræðistofur. Slíkar stofur lifa auðvitað á viðskiptavininum og bera gjarnan hag hans fyrir brjósti. 

Síðan var gerð breyting á byggingarreglugerð, þar sem framkvæmdaraðila var gert að hafa að mestu eigið eftirlit með byggingarframkvæmdum, dregið úr eftirliti leyfisveitanda. Það kann ekki góðri lukku að stýra. 

Því er ljóst að endurskoða þarf þennan malaflokk, hverju þarf að breyta, hvað þarf að laga. Það er fráleitt að halda áfram á sömu braut. Við sem þjóð höfum ekki efni á að sóa fjármunum okkar í dýrt húsnæði sem ekki stenst tímans tönn. Við erum nauðbeygð til að taka á vandanum, hratt og örugglega. Hvort rétta leiðin er að snúa til baka eða einhver önnur, er ég ekki dómbær um, en á sömu braut verður ekki lengur haldið.

 Auðvitað er það svo að flestir þeir sem byggja húsnæði gera það eftir öllum reglum og stöðlum, byggja gott húsnæði. Því miður eru svartir sauðir sem hugsa fyrst og fremst um stundarhagnaðinn og þeim virðist fjölga. Enda erfitt fyrir þá sem vilja gera hlutina rétta, að keppa við hina sem stytta sér leið.

Því er sennilega hvergi jafn áríðandi en einmitt við skipun stjórnar HMS, að skipa þar hæft fólk með mikla þekkingu á byggingartækni. Kyn, stjórnmálaskoðun eða trú á ekki að skipta þar máli, einungis hæfi. Það er ekki krafa um að æðsti yfirmaður HMS, ráðherra, hafi sérþekkingu á byggingarfræði, en slík krafa á vissulega að vera um stjórn stofnunarinnar.

Vilji ráðherra endilega skipa í stjórn eingöngu fólk úr eigin flokki er það svo sem allt í lagi, svo fremi að um hæft fólk sé að ræða. Þar klikkar Inga hressilega, enginn þeirra er hún velur hefur þekkingu á málaflokknum. Í síðustu kosningum fékk flokkur Ingu ágætis fylgi, reyndar mjög gott fylgi. Kjósendur flokksins skiptu tugum þúsunda. Hafi hún svo mikinn áhuga á að velja eigið fólk í stjórn HMS, er klárt mál að innan kjósenda Ff. er til hæft fólk, af báðum kynjum. Því hefði henni verið kleyft að velja eigið fólk en þó hæft og klárlega af báðum kynjum. 

En Ingu bar ekki gæfu til þess, skipaði þess í stað það fólk sem næst henni er, sannarlega pólitískt pólitískt skipun, af verstu gerð!

Skipun Ingu í stjórn HMS ekki lögmæt

Að færa stöðugleika raforkunnar hálfa öld aftur í tímann

Nýlega sló út rafmagni á öllum Íberíu skaganum. Orsökin er sögð vegna mikillar orkuframleiðslu svokallaðra grænnar orku, þ.e. vindorku og sólarorku. Þetta eru óstöðugir orkugjafar sem útilokað er að hafa stjórn á og því notast við kola- og olíuorkuver til að taka á sveiflum. Eitthvað fór þar úrskeiðis þannig að öll raforkuframleiðsla um Spán og Portúgal sló út á einu bretti. Á sama tíma var grænorkuframleiðsla í Danmörku og Þýskalandi komin að þolmörkum og víst að ef Frakkland byggði ekki sína orkuframleiðslu að stærstum hluta á kjarnorku, hefi sennilega stórum hluta Evrópu slegið út samhliða Íberíu skaganum.

Hér á Íslandi er nánast öll orkuframleiðsla græn, ekki vegna vind- eða sólarorku, heldur vatns- og hitaorku. Þeir orkugjafar eru mjög stabílir og því útilokað að sama ástand geti skapast hér á landi, vegna sjálfrar öflunar orkunnar. Hluta landsins getur slegið út ef stórnotandi verður fyrir áfalli, en ekki lengur möguleiki á að allt landið verði orkulaust samtímis. Þarna ræður fyrst og fremst stöðugleiki okkar orkuframleiðslu. Þessum stöðugleika vilja sumir fórna fyrir loforð um einhvern hugsanlegan hagnað, kannski, einhvertímann.

Yfir 40 vindorkukostir eru komnir fram hér á landi, með uppsettu afli frá rúmlega 100 MW upp í yfir 500 MW. Margföld sú orkuframleiðsla sem nú þegar er stunduð hér á landi. Þetta er auðvitað alveg galið og fáheyrt. Að það skuli vera hlustað á hugmyndir um að fórna stöðugri orkuframleiðslu fyrir óstöðuga, að það skuli vera hlustað á hugmyndir sem færa okkur hálfa öld aftur í tímann, er nánast sturlun.

Enn hefur Alþingi ekki komið sér saman um lög um vindorku, eitthvað sem ætti þó að vera fyrsta skrefið. Á meðan keppast vindorku barónar við að ná hylli sveitarstjórna, vítt um landið. Þær hafa skipulagsvaldið og þær gefa út framkvæmdarleyfin. Ef ekki dugir að spila á heimsku og undirlægjuhátt sveitarstjórnarmanna er farið á næsta stig, peningastigið. Það virkar alltaf, hversu vitlaus eða vitur hver er. Það er engin spurning hvers vegna þessir barónar sækja svona fast, þeir vilja afgreiða málið í héraði og skapa þannig stjórnvöldum skaðabótaskyldu, fari svo að Alþingi afgreiði málið þeim í óhag, setja pressu á þingmenn. Þetta er þekkt aðferð peningaaflana.

Lengst af hafa tvö erlend fyrirtæki haft sig mest í frammi á þessu sviði, Zephyr og Qair. Nú eru hins vegar fyrirtæki í eigu okkar landsmanna kominn í þennan ljóta leik, Landsvirkjun og Orkuveita Reykjavíkur. Vilja vera memm. Vilja fórna landinu okkar.

Auðvitað er það svo að ekki er til jöfnunarorka fyrir allar þessar hugmyndir um vindorku hér á landi, reyndar fjarri því. Því er eina leiðin að virkja meira vatns- og hitaorku, en það dugir ekki. Jafnvel þó allir hugsanlegir kostir vatnsorku séu virkjaðir og öll hitasvæði landsins tekin undir orkuframleiðslu vantar töluvert uppá. Það verður því einungis leyst með olíu- eða kolaorkuverum. Vindbarónarnir hafa mikið talað um að orka þeirra muni nýtast til rafeldsneytisframleiðslu. Slíkar verksmiðjur eru dýrar í uppsetningu og deginum ljósara að þær verða ekki reknar eftir því hvernig vindur blæs. Þær þurfa að ganga allan sólahringinn, alla daga ársins, svo möguleg arðsemi verði til. Því þarf jöfnunarorku, jafn mikla og vindorka hefur möguleika á að framleiða við bestu aðstæður. Annað er einfaldlega ekki í boði. Þó væri líklegt að þeir sem að hugmyndum um rafeldsneytisverksmiðjum standa myndu hugsa sig um tvisvar, vegna þess hversu óstöðug vindorkan er og hversu stór hluti raforku kemur þaðan. Að búið sé að veikja raforkuframleiðsluna svo mikið að henni verði ekki lengur treyst.

Auðvitað á að vera frumkrafa til vindorkuhugmynda að sýnt sé fram á að virkjanaaðili geti sýnt og sannað að hann hafi aðgang að jöfnunarorku, jafn mikilli of vindorkuverið getur framleitt við bestu aðstæður. Allir vita hver framleiðslan er þegar lygnir.

Hér á þessu vefsvæði hef ég skrifað mikið um vindorku, tekið fyrir hina ýmsu þætti hennar, s.s. mengunarþætti. Allir sem kynna sér þennan orkukost þekkja þá þætti sem mestri mengun skilar, en kannski gera sér ekki grein fyrir umfanginu. Gera sér ekki grein fyrir stærð vindtúrbína eða hvað þarf til einnar slíkrar. Það er í sjálfu sér eðlilegt, þar sem fjölmiðlar hafa verið ótrúlega þögulir um þetta stóra mál. Mætti jafnver ætla að þeim sé greitt fyrir þögnina og yfirskafninginn. Í mesta lagi eru fluttar fréttir unnar úr upplýsingum vindbarónanna eða þeirra launþega, eins og íslenskra verkfræðistofa. Þar virðist ein stofa bera herðar og höfuð yfir aðrar, í því að gera ásýndina og framkvæmdanna betri en raunverulega er. Á þetta hef ég bent í öllum þeim athugasemdum sem okkur landsmönnum er leyft að gera, meðan afgreiðslan er hjá eftirlitsstofnunum. Árangurinn er enginn og oftar en ekki ekkert svar. Reyndar einungis fengið svar frá Skipulagsstofnun við einni athugasemd og þó ekki beint svar, heldur staðlað sem öllum var sent.

Ég ætla ekki að ræða alla þá skelfingu sem fylgir vindorkuverum, mengun eða annað. Þó vil ég benda á einn hlut sem aldrei er minnst á og enginn virðist skilja, eða vilja skilja. Það er landraskið sem fylgir hverju vindorkuveri.

Allir horfa á þann sjónskaða sem til verður vegna "slóðagerðar" við vindorkuverin. Hann er vissulega mikill, en annar skaði er þó verri. Þetta eru auðvitað engir slóðar, heldur öflugir vegir, enda þurfa þeir að bera þunga upp á allt að 100 tonnum í ferð. Slíkir vegir verða ekki lagðir nema jarðskipti fari fram undir vegstæðinu. Flest eru þessum vindorkuverum ætlað að vera upp á heiðum okkar, viðkvæmum heiðum með flóknu dýralífi. Þar eru heiðartjarnirnar kannski viðkvæmastar, með sínu einstaka og fjölbreytta vatnalífi. Lífæð þessara tjarna er auðvitað vatnagangur milli þeirra, lækir sem neðanjarðarvatn. Þegar búið er að grafa allt landið í sundur og fylla upp með burðarefni og síðan þjappa niður með gífurlegum þungaflutningum, er ljóst að lítið rennsli verður milli þessara tjarna, hvort heldur ofan eða neðanjarðar. Tjarnirnar einangrast g allt líf í þeim þrýtur, verða fúlar tjarnir. Og fuglalíf leggst af.

Þetta er nóg að sinni.

 

Náttúrunni verður ekki bjargað með því að fórna henni

Hvers er ábyrgðin

Guðni Á Haraldsson hrl. fer hörðum orðum um stöðuna á byggingamarkaði og bendir á það augljósa að eftirlit með byggingaframkvæmdum sé í skötulíki. 

Breyting á byggingareglugerð árið 2021 var að sumu leyti til góðs en að öðru til hins verra. Sú breyting sneri fyrst og fremst um flokkun bygginga í þrjá flokka, eftir umfangi. Þetta var til bóta. Hins vegar var eftirlit með byggingum fært mun nær framkvæmdaraðila en áður var, ábyrgðin færð frá leyfisveitanda, þ.e. sveitarfélögum, yfir til framkvæmdaraðila. Þetta var slæm breyting.

Þó er það svo að þó í fyrsta flokk bygginga sé leyfisveitanda gert frjálst um eftirlit og loka úttekt, þá skal leyfisveitandi gera lokaúttekt á byggingum í flokki tvö og vera með enn strangara eftirlit í byggingaflokki þrjú. Auk þess er eftirlitsmanni sveitarfélags heimilt að gera úttektir hvenær sem honum þóknast, á hvaða byggingarstigi sem er og í öllum flokkum bygginga, eftir eigin geðþótta. Því á ekkert íbúðahúsnæði, þ.e. húsnæði í byggingarflokka tvö að fá samþykki eða lokaúttekt nema að undanförnu eftirliti leyfisveitenda, byggingarfulltrúa

Nú er það svo að leyfi til bygginga er ekki veitt nema fyrir liggi hver er hönnuður og hver byggingastjóri og skulu þeir vera með gilda tryggingu fyrir hugsanlegum bótum sem kunna að koma upp. Auk þess þarf framkvæmdaraðili að skila lista yfir alla þá iðnaðarmenn sem til þarf, allt frá trésmið til veggfóðrara, allt að sjö iðngreinum og þurfa þeir aðilar einnig að sýna fram á gilda tryggingu.

En hvað með eftirlitsaðilann, fulltrúa sveitarfélagsins? Þar er engrar tryggingar krafist, þó auðvitað hann hafi síðasta orðið um það hvort húsnæðið sé byggt eftir þeim stöðlum sem ætlast er til og hvort farið hafi verið eftir öllum teikningum og hönnun í hvívetna. Hefur lokaorð um hvort húsnæðið standist allar kröfur og sé íbúðarhæft. Sá aðili, sem í raun ber mesta ábyrgð, ætti auðvitað að hafa öflugustu trygguna að baki sér tryggingu fyrir hugsanlegum göllum sem hann hefur samþykkt. Hvers er hin raunverulega ábyrgð?

Að öðru leyti set ég hér tengil á blogg sem skrifað var fyrir um tíu dögum síðan, um þetta sama mál.

Eftirlitið í molum

RIP Isavia

Það er allt á eina höndina hjá Isavia, ekkert gert af viti. Spurning hvort ekki sé kominn tími til að slíta því ohf. hlutafélagi og færa reksturinn undir ríkið aftur. Fyrirtækið virðist geta klúðrað öllum málum sem það kemur nálægt og ráðherrann sem heldur á hlutabréfi okkar í þessu ohf. hlutafélagi, virðist ekki þora að taka á málunum, þó óumdeilt sé að hann hafi valdið. Því er þessi stofnun sem ríki í ríkinu, fer sínu fram hvað sem hver segir.

Fyrir skemmst var rekstur fríhafnarinnar boðinn út og hlaut þýska fyrirtækið Heinemann hnossið. Skemmst er frá að segja að það fyrirtæki ætlar sér að græða sem mest á þessum rekstri, hefur sett íslenskum aðilum sem eru með starfsemi í fríhöfninni afarkosti, annað hvort lækkið þið ykkar verð eða farið burtu. Þetta er einstakt og auðvitað með öllu ólíðandi. Því mun svo verða að fyrsta upplifun þeirra sem til landsins koma muni vera eins og þeir séu komnir til Þýskaland, ekki Íslands. Huggulegt eða hitt þá heldur.

Stóra klúður Isavia er þó kaffiskúramálið. Það hefur þó nokkuð langan aðdraganda, eða frá breytingu á lögum um leigubílaakstur. Fyrir samþykkt þeirrar lagabreytingar á Alþingi var sterklega varað við því hvað hugsanlega gæti farið úrskeiðis. Ekki leið langur tími þar til þær aðvaranir urðu að veruleika og hafa landsmenn þurft að fylgjast með fréttum af þeim ósköpum í allt of langan tíma og margir upplifað þau. Slagsmál milli leigubílstjóra við innganginn inn í landið okkar er ekki beinlínis besta upplifum sem við getum boðið gestum okkar. Okurverð fyrir smáskutl er ein afleiðing þessarar lagabreytingar, enda leigubílstjórum ekki lengur skylt að vera með gjaldmæli. Sjálfur upplifði undirritaður að þurfa að greiða tugi þúsunda fyrir ferð yfir að Ásbraut, auk þess sem bílstjórinn rataði ekki. Ætlaði að reka okkur út úr bílnum við enda götunnar, kominn langt framhjá þeim stað sem við ætluðum á . Þurfti nánast að beita valdi til að fá hann til að snúa við og skila okkur á réttan stað. Þetta er ekkert einsdæmi, fjöldi svona dæma til, frekjuháttur, okur, og þekkingarleysi á staðháttum.

Engum datt til hugar, þegar varað var við þessari lagabreytingu, að kaffiskúr leigubílstjóra yrði gerður að bænahúsi. Það var og er eitthvað svo fjarstætt. Hvernig það gat gerst og af hverju það var ekki kæft í fæðing er með öllu óskiljanlegt. Nú þegar málið er komið í fjölmiðla er svar Isavia að leita til fjölmenningarfræðings! Hvern andskotann kemur þetta fjölmenningu við? Þarna er verið að ræða fasteign í eigu okkar landsmanna, ætlaðri til ákveðinnar notkunar, fasteign sem ákveðinn hópur yfirtekur og breytir í bænahús!

Málið er ekki flókið, ef einhver eignar sér eitthvað sem hann á ekki er einfaldlega kölluð til lögregla sem handtekur viðkomandi. Síðan er málið fært fyrir dómstóla. Í þessu tilfelli, þegar kaffiskúr ætlaður öllum leigubílstjórum er yfirtekinn af takmörkuðum hóp, gerður að bænahúsi og öðrum meinaður aðgangur, ætti Isavia að hafa kjark til að leysa. Sá kjarkur virðist ekki vera til staðar svo eina ráð þess ráðherra sem með umboð okkar fer gagnvart stofnuninni, er að skipta út allri stjórninni, ráða nýja stjórn sem getur skipt út öllu því starfsfólki sem ekki sinnir vinnu sinni. Og auðvitað kalla til lögreglu til að rýma húsið.

Það má auðvitað telja fleiri dæmi um óstjórn Isavia. Þessi tvö ættu þó að duga til að íhuga alvarlega hvort ekki sé rétt að slita félaginu. Það virðist ekki með neinu móti geta sinnt sínu starfi eins og lög gera ráð fyrir! Hagur eigenda er fyrir borð borinn á öllum sviðum!

Ráðherra hjólar í Isavia: „Nyrsta moska í heimi“

Inga heldur uppi merkinu

Það var stórfrétt þegar fjármálaráðherra skipaði nýja stjórn yfir eitt af þeim ríkisfyrirtækjum, sem hann passar fyrir okkur landsmenn. Enginn stjórnmálamaður skipaður í stjórnina, einungis "fagfólk". Þetta er auðvitað með öllu ófært og spurning hvort ráðherra verði ekki að víkja. Til hvers fagfólk þegar mægt framboð uppgjafar stjórnmálamanna er í boði. Það er ekki eins og þessar stjórnir séu að skipta sér af rekstrinum. 

Og hvers eiga stjórnmálamenn að gjalda, þegar þjóðin hefur hafnað þeim? Það er ekki eins og einkarekin fyrirtæki vilji ráða þá. Hollusta þeirra nær eingöngu til þess tíma er hægt er að nýta þá í stjórnkerfinu. 

En það birtir alltaf upp. Inga Sæland heldur uppi merkinu, gömlu gildunum. Hún ræður einungis flokksfélaga sína, reyndar ekki uppgjafa þingmenn, en svona næstum því. Hún lætur ekki ókjörinn ráðherra segja sér fyrir verkum, enda spurning hvers vegna fólk ætti að taka þátt í stjórnmálum ef það getur ekki úthlutað og þegið þægilega bitlinga. Lífið er nefnilega svo dásamlegt og skemmtilegt.

 

Annars er nokkuð magnað að lesa tvær fréttir á nokkrum dögum, aðra um gerðir Ingu, þegar hún setur yfir stjórn ríkisstofnun samflokksfólk sitt, þar sem enginn hefur sérþekkingu á þeim málaflokki sem stofnunin hefur umsjón með, málaflokks sem sannarlega er í molum og því brýnt að koma þar inn aukinni fagþekkingu. 

Hin fréttin fjallar um ofurlaun ákveðins bæjarfulltrúa í Kópavogi, laun sem hún þiggur fyrir hin ýmsu nefndarstörf og setu í bæjarstjórn. Sjálfur hef ég vanist því að öll vinna sem ég vinn fyrir minn atvinnuveitanda, á vinnutíma, sé innan minna launa. Þetta er víst eitthvað öðruvísi í stjórnkerfinu. Þar fær fólk greinilega laun fyrir að mæta til vinnu og síðan greitt fyrir hvert viðvik sem unnið er.

Það magnaðast við þessar tvær fréttir er þó að þar koma saman þeir tveir stjórnmálaflokkar sem boða hvað harðast upprætun spillingar, Við sjáum efndirnar.

Flokkur fólksins og Píratar, blessuð sé minning þess flokks.  

Skora á Ingu að endurskoða skipan stjórnar

Kristrún stækkar sem stjórnmálamaður

Kristrún Frostadóttir er meiri stjórnmálamaður en ég hélt. Henni hefur tekist að koma á framfæri skynsamlegum athugasemdum um stöðu Íslands í þeim hverfula heimi sem nú er. 

Hefur bent á það augljósa að betra sé að bíða á hliðarlínunni meðan væringarnar ganga yfir, að um tímabundið ástand sé að ræða varðandi Trump og hans yfirlýsingar, hans tími er takmarkaður. Bendir nú á að óráð sé að horfa til esb um þessar mundir. Að ástandið þar sé þannig að það geti skekkt skoðanakönnun meðal landsmanna um hvort ganga eigi inn í það samband.

Svo er bara spurning hvernig henni gengur að halda völdum. Hefur vissulega annan samstarfsflokkinn með sér í þessu máli. Ekki verður sagt það sama um hinn samstartsflokkinn. Þar er hart barist fyrir að hefja formlegar aðildarviðræður sem fyrst. Sá flokkur hefur stól utanríkisráðherra undir sínum höndum og er sá ráðherra þegar farinn að ræða aðild, þó óformlegt sé, enda ekki komin heimild til verksins.

Erfiðast mun Kristrúnu þó reynast að eiga við eigin flokksmenn. Sífellt fleiri á þeim bænum eru farnir að tjá sig í andstöðu við eigin formann. Þar koma bæði nýkjörnir þingmenn sem leituðu skjóls í sal Alþingis sem og gamlir uppgjafaþingmenn sem þjóðin hefur hafnað hin síðustu ár. Hvort hallarbylting verði gerð innan Samfylkingar, eða hvort Kristrún gefst að lokum upp fyrir samherjum sínum, er enn óljóst. Hitt liggur orðið ljóst fyrir að vilji margra samflóista er ekki á sömu leið og formannsins þó kjósendur flokksins fylgi henni. 

Vonandi mun hún halda völdum innan eigin flokks, vonandi munu gamlingjarnir, uppgjafa stjórnmálamennirnir átta sig á að þeirra þjónustu var hafnað. Og vonandi mun Kristrún ná stjórn á utanríkisráðherra, sem virðist fara sínar eigin leiðir, án samþykkis þings eða þjóðar. Þorgerður Katrín virðist nema sín stjórnmál af Donald Trump. Orð og æði þeirra beggja á pari! 

 

Aldrei hélt ég að ég ætti eftir að hæla kratískum stjórnmálamanni. Maður veit víst ekki sína ævi fyrr en öll er.

Vill ekki hræða landsmenn til að ganga í ESB

AI eða AS, þar liggur efinn

Gervigreind, eða Artificial Intelligence (AI) hefur mikið verið milli tanna fólks að undanförnu. Sumir slefa meðan aðrir eru svolítið varkárari. Gefin hafa verið út öpp þar sem hægt er að spyrja AI um nánast hvað sem er og fá svör. Allt byggir þetta auðvitað á að mata tölvur af upplýsingum, sem þær vinna síðan svar sitt út frá.

En nú eru blikur á lofti. Meta hefur nú náð að selja tæknirisum upplýsingar sem fram fara á þeim miðlum er Meta saman stendur af, til að auka "greind" þeirra forrita er undir AI falla. Vart verður sagt að allt sé gáfulegt eða viturlegt sem fram fer á miðlum Meta og vísindi sjaldan þar í fyrirrúmi. Því mun fljótt verða ófært að treysta svörum þessara nýju ofurforrita. Sannleikurinn verður þá metin af því sem hæst ber og frá þeim sem hæst hrópa. Vísindin fjúka.

Því má segja að verið sé að gera AI að AS, Atificial Stubitity, eða gerviheimsku.

Að kenna hamrinum um

Það fer ekki milli mála að byggingar hér á landi eru langt frá því að standast kröfur, í flestum tilfellum. Rakaskemmdir algengar með tilheyrandi myglumyndun í kjölfarið, lekir gluggar og hurðir algengt vandamál og fleira má telja. Og auðvitað er verktakanum kennt um. Það er eins og fólk þekki ekki mannlegt eðli, að hver gerir hlutina sér eins létta og hægt er og eru verktakar þar engin undantekning. Vilja auðvitað fá sem mest fyrir sem minnst. Það er mannlegt eðli, þó siðleysið skíni þar í gegn.

Þess vegna erum við með ákveðið eftirlitskerfi með byggingum, kerfi sem lengst af virkaði ágætlega en hefur látið undan síðustu ár, með skelfilegum afleiðingum. Þar liggur sökin, ekki hjá framkvæmdaraðila, heldur eftirlitsaðila.

Fyrir nokkru var byggingareglugerð breytt. Byggingar og framkvæmdir voru sett í þrjá flokka, eftir umfangi þeirra. Þetta kemur fram í grein 1.3.2 í byggingareglugerð.

1. flokkur er húsnæði eða framkvæmd sem ekki er talin skapa mikla hættu fyrir fólk, s.s. geymsluhúsnæði, frístundahús, bílskúrar, viðbyggingar við þegar byggt húsnæði og svo framvegis.

2. flokkur er íbúðahúsnæði sem eru undir 8 hæðum og innan við 10.000 m2 að heildarstærð.

3. flokkur er síðan yfir allar aðrar framkvæmdir, s.s. opinberar byggingar, virkjanir, fangelsi og fleira.

Þessi breyting var gerð til að létta á eftirlitskerfinu og auðvelda fólki að byggja smærra húsnæði. Lítið sem ekkert eftirlit er með byggingum í 1. flokk, auk þess sem ekki þarf byggingarleyfi fyrir því. Auðvitað þarf framkvæmdarleyfi og skila þarf teikningum, en aðrar kröfur litlar sem engar og eftirlit á að vera í lágmarki.

Eftirlit með byggingum í 2. flokk átti að vera óbreytt, þ.e.a.s. virkt eftirlit á öllum byggingarstigum. Þarna hefur orðið brotalöm á.

Eftirlit með byggingum í 3. flokk eru síðan mun umfangsmeira og allar kröfur sterkari. Þarna hefur einnig orðið mikil brotalöm.

Byggingareglugerðin er skýr. Eftirlitskerfið ætti að vera skýrt. Þar er þó margt sem má bæta. Kannski má þar kenna misvitrum sveitastjórnarfólki um, sem sumstaðar hefur ekki viðurkennt þessa breytingu og lætur starfsfólk sitt eltast við menn sem t.d. eru að byggja sér pall eða smáhýsi. Láta svo mikið púður í að eltast við smámunina að stóru verkefnin gleymast. Verkefnin sem þó ríður mest á að fylgjast með að rétt séu framkvæmd. Kannski er það vegna þess að sveitastjórnir og starfsmenn þeirra treysta um of á loforð verktaka, eða jafnvel eru háðir þeim á einhvern hátt.

Í það minnsta er skelfilegt að horfa uppá sumar framkvæmdir, horfa á þegar verið er að búa til framtíðarvanda. Nú er ég ekki neinn tæknifræðingur, en ég veit að steinull dregur í sig vatn og ég veit að langan tíma tekur að þurrka það vatn úr steinullinni. Þó horfir maður á hús byggð, jafnvel opinbera stofnun, sem er einangrað að utan, fast á steinvegginn sem vart er þornaður, látið standa þannig mánuðum saman í öllum veðrum og svo rennandi blautri steinullinni lokar með klæðningu. Þetta er bein ávísun á vanda, fyrr en síðar. Eitthvað þarf vatnið úr steinullinni að komast og beinasta leið þess er inn í steinvegginn og kemur síðan nokkrum misserum síðar gegnum hann. Þetta eru engin geimvísindi, einungis einfaldar staðreyndir. Þarna á eftirlitið að koma til skjalanna, á að stöðva svona framkvæmd. Á að skikka verktakann til að einangra einungis það mikið að hægt sé að koma klæðningu yfir, áður en rignir. Menn geta gert einfalda tilraun með þetta, náð sér í smá steinull, bleytt hana og séð hversu lengi vatnið er að komast út úr henni.

Eftirlitskerfið er í molum. Væri það virkt, væru ekki þessi vandamál að koma upp, aftur og aftur.

Það er auðvelt að kenna hamrinum um þegar naglinn bognar!

Byggingargallar alvarlegt vandamál

Galdrar í Svörtuloftum

Ekki þarf að efa að bankarnir séu kerfislega mikilvægir, eins og seðlabankastjóri segir í viðhendri frétt. Við vitum áhrifin af því þegar bankarnir fara á hausinn, af hvaða ástæðum sem það er. Vonandi eru þó eitthvað heilbrigðara fólk sem nú stýrir bankakerfinu, en var á árunum fyrir hrun, þegar fjárglæframenn höfðu náð tökum á því. Þó er maður farinn að efast og óttast.

Það verður að segjast eins og er, að þó ekki séu fjárglæframenn að skara að sinni köku innan bankakerfisins nú, er rekstur þeirra fráleitt í anda þess að þar fari einhverjir sem telji sig þurfa að huga að samfélaginu, sýni einhverja samfélagslega ábyrgð, eins og kerfislægt kerfi ætti auðvitað að gera. Ævintýralegur hagnaður þeirra er þvílíkur að undrun sætir, langt umfram allt annað í þjóðfélaginu. Bara á síðustu fjórum árum hefur hagnaðurinn tvöfaldast, og hafði þó náð svimandi háum hagnaði fyrir þann tíma. Þessi hagnaður er sóttur í vasa fólksins í landinu og fyrirtækjanna sem fólkið vinnur hjá. Þetta eru ekki peningar sem vaxa á einhverju peningatré. Þetta eru peningar sem sogast út úr hagkerfinu inn í bankana.

Það eru ekki bara svimandi háir vextir sem bankakerfið tekur, heldur er sennilega leitun að eins miklum vaxtamun inn og útlána og hér á landi. Þá er rukkað fyrir hvert minnsta verk sem bankinn er beðinn um og svo komið að maður þorir vart inn fyrir dyr þeirra, af ótta við að fá sendan feitan reikning. Gjaldskrá bankanna er hreint með ólíkindum.

En seðlabankastjóri er rólegur. Segir 3 vera galdratölu en að tveir útiloki samkeppni. Hvaða samkeppni?! Það er engin samkeppni í bankakerfinu hér á landi. Allir á sama róli og þegar einn hækkar eða lækkar vexti, fylgja hinir strax á eftir. Sömu lánakjör hjá þeim öllum og enginn sem gerir greinarmun á hversu gott veð liggur að baki láns. Hvort þar er um að ræða fasteign sem heldur verðgildi sínu eða bifreið sem tapar verðgildi sínu á ofurhraða. Háir vextir rukkaðir af lánum fyrir fasteigninni og örlítið hærri fyrir lán fyrir bíl. Jafnvel neyslulán, sem ekkert veð hefur í raun að baki sér, er verðlagt í vöxtum á svipuðu róli. Þetta er algerlega sér íslenskt fyrirbrygði, sem hvergi þekkist annarsstaðar. Og varla þarf að ræða verðtryggðu lánin, sem tryggja bankana að fullri endurgreiðslu, sama hvað gerist. Þau lán bera líka háa vexti og greiða þarf þar ýmis gjöld sem áður töldust vera inn í vöxtunum. Og ef fólk vill síðan greiða þau lán niður, er því refsað með uppígreiðslugjaldi!

Hvort bankarnir eru 2, 3 eða tuttugu skipir litlu máli hér, einokunin er alltaf söm. Þar er engin galdratala til. Eini galdurinn er að plata fólk upp úr skónum, ná sem mestu fé af því.

Einokun leiðir alltaf til hörmunga og einokun bankakerfis leiðir þjóðir til hörmunga.

Við erum örþjóð sem býr að miklum auðlindum. Svo líti þjóð að fjöldi okkar kæmist fyrir í einu hverfi í stórborgum erlendis, en búum að auðlindum sem fáar þjóðir geta stætt sig af. Ef bankakerfið væri heilbrigt hér á landi, væri ekki að soga til sín sífellt stærri hlut þeirra köku sem við búum að, værum við rík þjóð. Þá gætum við borið höfuðið hátt.

Galdrar seðlabankastjóra hjálpa hins vegar lítið!

Bankarnir þrír kerfislega mikilvægir