Að loknum sauðburði

Jæja, þá er maður aftur kominn til hversdagslífsins, eftir að hafa dvalið við sauðburð á Norðurlandi megnið af maímánuði. En jafnvel í sauðburðarsælunni komst maður ekki hjá að heyra fréttir, enda undanfarnar vikur verið vægast sagt frjósamar á þeim vettvangi. Sumar fréttir hafa verðir sorglegar, meðan aðrar hafa nokkurn kómískan blæ undir fávitahættinum sem þær flytja. Af allri þeirri fréttaflóru sem dunið hafa á landsmönnum síðustu vikur standa tvær efst í huga mér. Báðar voru þó komnar á flot á fréttalónið áður en ég tók mér fæðingarorlof frá blogghamri. Önnur er um tilboð SA til launþega og hin um Feneyjartvíæringinn og okkar þátt í þeim listburði.

 

Það er í raun magnað að nokkur skuli hafa hugmyndaflug fyrir það tilboð sem SA bauð fram til lausnar kjaradeilunnar. Enn undarlegra að einhver skuli hafa tekið í mál að boða það tilboð. Annað hvort eru viðkomandi algerlega heilalausir eða þá þeir eru svo gersneiddir samvisku að leitun er að öðru eins. Hallast frekar að síðari skýringunni.

Sú hugmynd að gera meir en helming sólahringsins að dagvinnutíma og ætla síðan að reikna út unna tíma á því tímabili á mánaðarbasis, er eins og að fara 70 ár aftur í tímann. Með fjölgun á starfsfólki og örlítilli skipulagningu geta atvinnurekendur rekið sín fyrirtæki 13 tíma á dag á dagvinnukaupi, allan mánuðinn. Eftir að hver starfsmaður væri búinn að skila 160 tímum í mánuði, sem hann gerði þá á rúmum 12 virkum dögum, væri hann einfaldlega sendur heim það sem eftir væri mánaðarins og annar látinn mæta til vinnu í hans stað. Það þarf ekki mikla rökhugsun til að sjá að launþeginn myndi stórtapa á þessu, meðan atvinnurekandinn fengi enn meiri gróða.

Það sem hefur komið mér á óvart er að þessi umræða skuli enn vera upp á borðum, jafnvel þó allir verkalýðsleiðtogar hefðu keppst við að fordæma þessa hugmynd þegar henni var fyrst kastað fram, fyrir rúmum mánuði síðan. Þá hélt ég að þessir foringjar hefðu talað skýrt, en annað hvort voru þeir bara að blaðra eða staðfesta þeirra er ekki meiri en þetta. Í það minnsta er enn verið að ræða þessa hugmynd og ekki óhugsandi að sú lausn sem nýjustu fréttir benda til að sé á kjaradeilunni byggi á þessu fráleita tilboði.

Það er í sjálfu sér ekkert að því að ræða styttingu dagvinnu og hef ég verið fylgjandi þeirri hugmynd. Stytting niður í 160 tíma á viku hljómar ekki illa. Forsenda þessa verður þó að vera að laun séu þannig að hægt sé að lifa af þeim. Sú launahækkun sem slík stytting gefur hjálpar lítið þeim sem ekki eiga fyrir mat. Krónurnar í veskinu eru jafn fáar, eftir sem áður.

Stytting dagvinnu hlýtur að fylgja stytting dagvinnutíma. Annað er fráleitt. Að halda því fram að fljótandi dagvinnutími séu rök fyrir lengingu hans ganga ekki upp, ekki nema því fylgi daglegur útreikningur, þ.e. að á hverjum degi geti launþeginn einungis unnið 7,39 tíma í dagvinnu. En jafnvel þó slíkt væri sett inn í kjarasamning, stendur enn eftir að atvinnurekandinn ræður vinnutíma hvers launþega. Því stendur eftir það sem ég sagði áður, að með fjölgun mannskaps og smá skipulagningu getur atvinnurekandinn rekið sitt fyrirtæki með launakostnaði upp á dagvinnu 65 tíma á viku, eða 281,5 tíma á mánuði. Í því liggur fáránleikinn.

 

Um þátttöku okkar í Feneyjartvíæringnum er svo sem ekki margt að segja. Aldrei hafa nokkrir orðið þjóð okkar til eins mikillar skammar á erlendri grund og þeir sem að þeirri þátttöku okkar stóðu þar ytra. Og aldrei áður hefur Ísland beðið meiri hnekk en vegna þessa gjörnings. Viðbrögð þeirra sem að þessu háði stóðu verða þeim og þjóð okkar til enn meiri skammar, þar sem kennt er um umburðarleysi Ítala. Það er sama hvað kaffið er vont eða kakan hörð, maður ræðst aldrei að gestgjafanum.

Það er upphefð af því fyrir litla þjóð norður við Ballarhaf að fá að taka þátt í stórlistviðburðum erlendis. Að það hafi við slíkt tækifæri þurft að leita út fyrir landsteinanna eftir listamanni gefa ekki góð skilaboð. Þegar svo þessum listamanni er hleypt inn á svið sem vægast sagt er umdeilt um allan hinn vestræna heim, fer fáránleikinn að verða nokkuð mikill. Eina framlag okkar til þessa listviðburðar var því í formi peninga, sem varla teljast til mikillar listar.

Þegar okkur býðst svona tækifæri, til kynningar á landi og þjóð á erlendri grund, á auðvitað íslenskur listamaður að vera kallaður til og eftir því ég best veit er meira framboð af þeim hér á landi en eftirspurn. Listamanninum á að gefa lausan tauminn, að því marki að hann fjalli á einhvern hátt um land og þjóð. Þannig er réttlætanlegt að einhverjum peningum sé varið úr sameiginlegum sjóðum okkar til slíkra viðburða.