Bankarán í sinni tærustu mynd

Að ræna fé úr seðlabanka þjóðríkis er ekkert smá afrek og það tókst á Íslandi.

Þáverandi formaður bankaráðs hefur viðurkennt að hafa upp á sitt einsdæmi, án samþykktar stjórnar bankans, að greiða lögfræðikostnað bankastjórans vegna málaferla sem hann stóð í gegn seðlabankanum. Fyrir dómi fór Seðlabankinn fram á að allur kostnaður yrði felldur á Má og verður því að gera ráð fyrir að sú krafa hafi komið frá, eða verið tekin með samþykki stjórnar bankans. Varla hefur Már lagt fram þá kröfu fram fyrir hönd bankans. Dómarar í héraðsdómi og Hæstarétti voru sammála um að sá hluti kröfu Seðlabankans skyldi felld niður en að öðru leyti var dæmt bankanum í hag. 

Þrátt fyrir þessa kröfu bankans fyrir dómi og síðan niðurstöðu dómstóla, þá var það persónuleg skoðun formanns stjórnar bankans að allur kostnaður skyldi greiddur af bankanum, einnig kostnaður Más. Talið er að kostnaður bankans vegna þessa hafu orðið um 10 milljónum hærri en ella. Þessa ákvörðun tók formaður stjórnar án þess að leggja hana fyrir stjórn. Hvort Már átti einhverja þáttöku í þessari ákvörðun skiptir hins vegar ekki máli. Það var hins vegar hans sem bankastjóra bankans að sjá að þetta væri klárt lögbrot og því hefði hann átt að hafa skynsemi til að neita að taka við þessu þýfi.

Það er sama hvernig á þetta mál er litið. Formaður stjórnar ráðstafaði þarna fé bankans í heimildarleysi og slík ráðstöfun á fé annara er þjófnaður og þar sem þetta fé var í umsjón banka, var þarna framið bankarán.

Auðvitað mun Lára skila þessu fé aftur, með vöxtum og verðtryggingu. Það fer síðan eftir samskiptum hennar og Más, hvort hún telur sig hafa nægt tilefni til að sækja þetta fé til hanns.  

Hver sem tekur fé ófrjálsri hendi er dreginn fyrir dómara og hlýtur dóm í samræmi við sitt brot. Það er ófullnægjandi í réttarríki að leysa málið með því einu að fénu sé skilað aftur, jafnvel þó vextir séu greiddir. Gjörðin sjálf þarf að fá málsmeðferð dómstóla. Að öðrum kosti er verið að setja fordæmi sem erfitt gæti orðið að losna undan.

Það er því ljóst að draga þarf Láru fyrir dóm. Telji hún sig hafa einhverjar málsbætur, t.d. að henni æðri hafi fyrirskipað þessa gjörð, getur hún fært þær málsbætur fyrir dómara.

Og vissulega á að reka Má. Hann tók þarna við þýfi og gerir það hann samsekann í málinu. Þá hlýtur ríkisskattstjóri að skoða hvort Már borgaði skatt af þessu fé.

 

 

 

„Mér finnst þetta ekki rétt“

Athugasemdir

[Helga Kristjánsdóttir, 9.3.2014 kl. 11:06]

Það verður nú að fara að taka á svona málum.

[Jón Steinar Ragnarsson, 9.3.2014 kl. 13:34]

Ég held að það sé ekki rétt metið að Már eigi einhverja sök í Essu, nema þá að hann hafi sjalfur skipað svo fyrir að bankinn bæri kostnaðinn.

Þetta er eitt af þessum monumental klúðrum Jóhönnu þega hún í fáránlegri og marklausri sýndarmennsku og lýðskrumi ákvað að enginn embættismaður hefði hærri laun en hún sjálf.

Már var ráðinn til starfa á ákveðnum kjörum og henti öllu frá sér til að taka stöðuna á krítískum tíma. Svo fær hann að vita að launin eru þriðjungi lægri en samið var um vegna lýðskrums Jóhönnu í millitíðinni. Hann ráðfærði sig við lögmenn um framhaldið og var sagt að láta reyna á þetta fyrir dómi.

Það verður þó ekki þrætt fyrir það að dómurinn ákvarðaði skýrt hvar kostnaður skyldi falla og hvar ekki og það segir sig alveg sjálft að það er brot á allri réttarfarshefð og lögum að stefndi greiði malskostnað stefnanda ef hann tapi málinu.

Þegar þessi ákvörðun var hinsvegar tilkynnt Má, þá hefði hann átt að hvá og jafnvel hafna ráðahagnum fyrr en allar lagalegar línur væru á hreinu.

Ef frúin þessi hefur gert þetta upp á eigin forsæmi án þess að leita samþykkis, þá á náttúrlega að dæma hana, ekki Má. Hann er scott free nema að hann hafi skipað þetta sjálfur.

[Gunnar Heiðarsson, 9.3.2014 kl. 15:29]

Visslega má rekja upphaf þessa máls til jóhönnu, eins og svo mörg önnur hneikslismálin. Fyrst fyrir að ráð Má og síðan með því að setja lög sem gerðu í raun lítið fyrir ríkissjóð en hjálpaði vel til við að skerða aðra hópa. Má þar t.d. nefna aldraða og öryrkja.

Það er margt sem þau Jóhanna og Steingrímur hafa á sinni samvisku.

En það breytir ekki þeirri staðreynd að það er orðið ljóst að Lára V gerðist brotleg í starfi með því að ráðstafa fé bankans án samþykktar bankaráðs. Það liggur einnig fyrir að Már hefði mátt vita að þarna væri þýfi á ferðinni. Lára þarf að svara til saka fyrir þetta brot sitt, sem ekki var sett af vankunáttu eða gáleysi, heldur vísvitandi. Það þarf einnig að endurskoða veru Más í bankanum, eftir þá yfirsjón og ábyrgðaleysi sem hann þarna sýndi.

Um lagasetningar Jóhönnu og Steingríms má endalaust gagnrýna, en þessi lög voru sett. Það má kannski réttlæta að Már færi þá með það fyrir dómstóla, þó sennilega sé hægt að finna því fordæmi að hann gæti gengt stöðu sinni á meðan. Þó má ekki gleyma þeirri staðreynd að þessi lög voru ekki sett gegn seðlabankastjóra einum, heldur forstjórum allra ríkisfyrirtækja. Því er vandséð að þetta vegi að einhverju leiti að sjálfstæði bankans.

Það er hins vegar ekki með nokkru móti hægt að réttlæta það að formaður bankaráðs taki upp hjá sér að allur kostnaður þeirra málaferla skildi greiddur af bankanum, án samþykkis bankaráðs. Þetta er sérstaklega aðfinnsluvert þar sem bankinn fór fram á fyrir dómi að allur kostnaður félli á Má. Þetta er ekki hægt að líta á annan veg en sem rán, bankarán.

[Gunnar Heiðarsson, 9.3.2014 kl. 15:31]

þó sennilega sé erfitt að finna því fordæmi