Hvar er stöðugleikinn, Gylfi ?!

Samninganefnd Drífanda í Vestmannaeyjum mótmælir verðhækkunum hins opinbera og hvetur fólk til að fella nýgerðann kjarasamning.

Reyndar tilgreinir Drífandi sérstaklega hækkanir sem fjármálaráðherra boðaði þann  20. desember síðastliðinn. Drífandi segir að blekið hafi ekki verið þornað eftir undirskrift kjarasamninga þegar sú hækkun var boðuð. Reyndar var ekki skrifað undir kjarasamninginn fyrr en daginn eftir og því átt að verða víti til varnaðar fyrir Gylfa og félaga, við undirskriftina.

Í Kastljósþætti gærkvöldsins var viðtal við Gylfa og Vilhjálm Birgison, formann vlf Akraness. Þó þáttastjórnandinn hafi séð sérstaka ástæðu til að leifa Gylfa að hafa orðið í þeim þætti í um 80% tímans og Villi hafi einungis fengið að skjóta eini og einni setningu inn, kom þó málefnalegri málflutningur frá Villa. Gylfi bullaði út í eitt, eins og hans er vani. Hann margtuggði á því að þarna væri verið að gera stöðugleikasamninga. En hvar er sá stöðugleiki Gylfi?

Stjórnvöld ganga fram fyrir skjöldu og hækka sínar álögur og jafnvel þó þeir sem betur eru staddir fái einhverjar skattalækkanir hverfa þær sem dögg fyrir sólu vegna þeirra hækkanna. Hinir sem á lægri launum eru verða að taka þær hækkanir á sig að fullu, enda engar skattalækkanir ætlaðar þeim.

Fyrirtækin keppast nú við að boða allskyns kaupauka, þá hellst til þeirra sem hæðstu launin hafa. Það er engu líkara en að einhver keppni sé komin upp milli fyrirtækja landsins um hvert geti boðið hæðsta slíka kaupauka. Það sem kemur kannski á óvart er að fyrirtæki sem eru í eigu lífeyrissjóðanna, launþega, taka af fullum krafti þátt í þessu kapphlaupi. Verkalýðshreyfingin er með fulltrúa í stjórnum margra þessara fyrirtækja og kýs að horfa í hina áttina þegar slíkir kaupaukar eru boðaðir, enda fá þeir sinn skerf sjálfir oft á tíðum, eins og Villi nefndi í gær.

Starfsmenn ríkis og bæja eru nú að ganga til kjarasamninga. Þar er ekki að heyra frá þeim vígstöðvum að launahækkun upp á 2,8% sé til umræðu, heldur talað um "afgerandi launahækkanir. T.d. hafa kennarar boðað kröfur sem liggja nærri 20% og gaf talsmaður þeirra sterklega í skyn í fréttatíma ruv að annað myndi kalla á verkföll og það fyrr en seinna.

Verslunin boðar hækkanir langt umfram 2,8% og vill kenna byrgjum um. Á sama tíma heyrast þær fréttir að til standi að stækka Kringluna um heilann helling, jafnvel þó vitað sé að verslunarhúsnæði hér á landi sé ofvaxið og standi rekstri verslana fyrir þrifum. Það er til nægt verslunarhúsnæði á höfuðborgarsvæðinu til að sinna margmilljóna borg!!

Reykjavíkurborg var að hækka bílastæðagjöld sín. Þar var ekki miðað við 2,8%, heldur allt að 200% hækkun!!

Þannig væri hægt að sitja við lyklaborðið í allan dag og telja upp þau atriði sem ekki virðast lúta því markmiði sem hinn nýgerði kjarasamningur fjallar um og ljóst að ef hann verður samþykktur munu almennir launþegar sitja hjá garði.

Því er allt tal um stöðugleikasamning út í loftið og að nefna þennan samning sem einhverja  átt til þjóðarsáttar er beinlínis móðgun. Gylfi mun aldrei komast í hálfkvist við Einar Odd, höfund þeirrar einu þjóðarsáttar sem hér hefur verið framkvæmd. 

Til að þjóðarsátt geti orðið þarf auðvitað öll þjóðin að koma að því borði, ekki bara launþegar. Og til að þjóðarsátt geti orðið verður að vinna að þeirri sátt frá réttum enda, með þeirri aðferðarfræði sem Einar Oddur viðhafði. Í þeirri röð eru launþegar síðastir, þ.e. þeir eru ekki krafðir um sitt framlag fyrr en allir aðrir hafa lagt sitt af mörkum.

Það er mikið til í yfirlýsingu samninganefndar Drífanda, það er engu líkara en verið sé að gera grín að launþegum þessa lands. Þeir eiga að sætta sig við  2,8% launahækkun meðan allir aðrir fái mun meira. Þar er lögmálið að sá sem mest hefur fái mest, ekki bara í aurum heldur einnig prósentum. Þeir sem minnst hafa fá minnst, bæði í aurum sem prósentum.

Gylfi og SA liðar eru duglegir að benda á að þeir sem eru með allra lægstu launin fái veglega prósentuhækkun, eða heil 5% ! Þessi hækkun fyrir þá allra lægstu er mun minni í prósentu og margfallt minni í krónum en margur vellaunaður hefur fengið upp á síðkastið. Þetta segir ekkert upp í hækkanir sem sést hafa síðustu daga og er ekki nema fjórðungur þess sem kennarar fara fram á, í prósentu, 10 - 12 sinnum lægri upphæð í krónum talið. Ég hef ekkert á móti kennurum og tel þá alveg vera velsæmda af slíkri hækkun, heldur tek ég þá sem dæmi vegna þess að frá þeim hafa komið skýr skilaboð um hvað þeir vilja og að hart verði barist fyrir þeirri kröfu.  

Það merkilega er að meðan Gylfi og SA liðar hæla sér af sinni góðsemi við þá sem minnst hafa, tala þeir einnig um hversu fáir það eru sem eru í þeim hóp. Einn launþegi sem tekur laun samkvæmt lægsta taxta er einum of mikið. Því miður skipta þeir þó nokkrum þúsundum, þó kannski hægt sé að segja að tiltala þeirra sé lítil af heildinni. Það hjálpar ekkert þeim einstaklingum sem svo er komið fyrir, það er jafn útilokað fyrir þá að láta enda ná saman þó þeir séu hlutfallslega fáir. En væru þau rök Gylfa og SA liða ekki einmitt til þess fallin að gera enn betur fyrir þetta fólk, sem að þeirra mati er svo fátt? 

Einum ummælum frá Gylfa hjó ég eftir í Kastljósi gærkvöldsins. Þar margtuggði hann á stöðugleika og í eitt skiptið lét hann falla þau orð að gengið væri að styrkjast. Hann lét sem svo að þakka mætti það nýgerðum kjarasamning. Margt bullið og ruglið hefur komið frá munni Gylfa, en þarna slær hann sennilega öll met. Þegar skoðað er gengi íslensku krónunnar gagnvart erlendum gjaldmiðlum, síðasta ár, kemur nokkuð magnað í ljós. Frá áramótum "12/"13 og fram undir vor er vart merkjanleg breyting á gengi krónunnar. Ef eitthvað er má kannski segja að þar hefi orðið örlítil lækkun en varla marktæk. Frá vori og út nóvember er aftur marktæk styrking krónunnar allan tímann. Það var svo í byrjun desember sem verulegt brot kemur. Þá styrktist krónan verulega og hélt þeim styrk til áramóta.  

Í byrjun desember voru enn 21 dagur þar til kjarasamningur var gerður og í raun engar viðræður í gangi á þeim tíma. Því er með öllu útilokað að spyrða saman þennan svokallaða kjarasamning við styrkingu krónunnar. Það eina sem gerðist markvert við mánaðamótin nóvenber/desember var að ríkisstjórnin boðaði aðgerðir til hjálpar skuldugum heimilum þessa lands og er svo að sjá sem það hafi valdið aukastyrkingu krónunnar.

Það er því spurning hvort ekki mætti gera ráð fyrir enn frekari styrkingu ef laun þeirra allralægst hefðu hækkað veglega. Að það sé vís leið til styrkingar krónu að hjálpa þeim sem illa er statt fyrir.

Eins og ég hef talið hér að ofan virðist Gylfi telja að hægt sé að ná fram stöðugleika með því einu að halda niðri launum almennra launþega, að engu skipti þó ríki og sveit hækki sínar verðskrár, að engu skipti þó fyrirtæki borgi vænlega bónusa til þeirra sem þegar hafa hæðstu launin, að engu breyti þó launþegar ríkis og bæja fái verulega hækkun og engu skipti þó verslunin boði verulegar hækkanir til að greiða af sínu ofvaxna húsnæði. Stöðugleikinn byggist á því einu að almennir launþegar fái hellst ekkert, að mati Gylfa.

Því spyr ég þig enn og aftur Gylfi, hvar er sá stöðugleiki sem þú sérð? Ertu virkilega svo bláeygður að halda að honum verði náð með því einu að halda almennum launþegum í sjálfheldu fátæktar og hörmunga?  Er það virkilega svo að þú teljir að með því að festa hér þrældóm í sessi, verði náð stöðugleika?

 

Mótmæla verðhækkunum hins opinbera

Athugasemdir

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 8.1.2014 kl. 14:29]

Lágmarkslaun eru 15 % hærri í dag en árið 2000, sé miðað við neysluverðsvísitölu.  http://maggib.blog.is/blog/maggib/entry/1344364/#comment3487755

Má þá ekki segja að lágmarkslaunin séu nú frekar á uppleið en hitt?

Í verðbólgu rýrna kjör allra prósentvís þannig að ef kjörin eru "bætt" prósentvís til að halda í við verðbólguna þá má segja að þeir tekjuhærri fái meira en þeir tekjulægri, í krónum talið.  En á sama hátt höfðu  þeir tekjuhærri tapað meiru v. verðbólgunar í krónum talið áður en leiðréttingin átti sér stað.  

Er þá ekki bara eðlilegasta mál að tala um prósentuhækkanir ef ekki stendur til að gera annað en leiðrétta fyrir verðlagshækkunum? 

[Gunnar Heiðarsson, 8.1.2014 kl. 17:06]

Það er kannski einmitt spurningin, á einungis að leiðrétta laun fyrir verðbólguna, eða á að vinna að því að koma öllum launþegum í þá stöðu að geta lifað af sínum launum? Þessari spurningu þarf auðvitað að svara, svo hægt sé að ganga til verks.

Því miður gera hinir nýju kjarasamningar hvorugt. Þeir leiðrétta ekki laun fyrir verðbólgu, né lyfta þeim lægstlaunuðu sem neinu nemur. Hæðsti taxti starfsgreinasambandsins er langt undir viðmiðunarmörkum framfærslu.

En það var bara ekki þetta sem ég var að skrifa um, heldur hitt að sá stöðugleiki sem Gylfi sér í þessum samning virðist einskorðast við þann samning einann. Það má vissulega túlka hann sem stöðugleikasamning, en ekki gagnvart hagkerfinu. Stöðugleikinn sem hann myndar er einungis gegn launahækkunum almennra launþega. Stöðugleiki um stöðuga fátækt.

Ég var í mínum skrifum að benda á að einginn virðist ætla að taka þátt í þessum stöðugleika. Einungis almennt launafólk á að standa undir honum.

Ríki og sveitarfélög hækka hjá sér gjaldskrár og þó sum sveitarfélög sítji á sér, eru önnur duglegri. Verslunin boðar hækkanir, enda þörf hennar mikil vegna  hinnar miklu offjárfestingar í steypu. Fyrirtækin, sem eru jú aðili að þessum "stöðugleikasamning", keppast við að bjóða launahæsta fólki sínu sem mesta bónusa og kannski það versta í því sambandi að fyrirtæki í eigu lífeyrissjóðanna eru þar fremst í flokki.

Þá má ekki gleyma þeirri staðreynd að starfsfólk ríkis og bæja á eftir að semja. Það er ekki að neinu leyti bundið þeim kjarasamning sem Gylfi skrifaði undir og hefur þráfaldlega bennt á þá staðreynd. Þar á bæ er ljóst að ekki verður sátt um 2,8% launahækkun, heldur farið fram með mun hærri kröfur.

Það sem ég var að benda á í mínum pistli var að ef menn telja að kominn sé tími á þjóðarsátt á að vinna að því marki með þeim hætti að þjóðin öll komi að henni, ekki bara almennir launþegar. Þá leið eru allir tilbúnir að fara, en einungis með þáttöku allra. Það er langt í land með að vilji sé til þess, ekki hjá atvinnurekendum, ekki hjá ríkinu, ekki hjá versluninni og ekki hjá þeim sem eftir eiga að semja um sín kjör og eru ekki bundnir af þeim kjarasamning sem Gylfi skrifaði undir.

Það er því fásinna að tala um einhvern stöðugleikasamning í þessari gerð. Hafi verið vilji til slíkrar vegferðar hefði auðvitað átt að kalla til fundar alla aðila áður en skrifað var undir.

Ef svo hefði verið gert, ef ríkið og sveitarfélög hefðu komið að þessu borði ásamt fulltrúum verslunar og þjónustu, að ógleymdum þeim hópum sem eftir eiga að semja og allir þessir aðilar hefðu skrifað undir samþykkt þess efnis að engar hækkanir færu umfram það sem þessi svokallaði kjarasamningur hljóðar uppá, hefði verið hægt að hrósa happi.

Þess í stað boða stjórnvöld auknar álögur, Reykjavíkurborg hækkar t.d. bílastæðagjöld um allt að 200%, verslunin boðar hækkanir á vöruverði og starfsfólk ríkis og bæja boða harða baráttu fyrir sínum kröfum og gefur í skyn að ekki verði lengi að bíða þess að gripið verði til þess eina vopns sem launþegar hafa, verkfallsvopnsins. Þar verður ekki sæst á 2,8% launahækkun.

Það var um þessa hluti sem ég var að skrifa, Bjarni. Hins vegar má að sjálfsögðu taka upp umræðu um hvort markmið verkalýðshreyfingarinnar eigi að vera það eitt að krefjast launahækkanna til að halda í við verðbólgu, eða hvort frekar eigi að stefna að því marki að útrýma fátækt í landinu, þ.e. að koma öllum launþegum upp á þau laun að hægt sé að lifa af þeim. 

Gagnvart þeim kjarasamningi sem undirritaður var af Gylfa og félögum þann 21. desember síðastliðinn, skiptir engu máli hvernig slík umræða endar. Sá kjarasamningur uppfyllir hvorugt þeirra markmiða. 

Það er vonandi að fólk opni augun og sjá hversu illa er verið að plata það.

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 8.1.2014 kl. 18:12]

Ég er nú eiginlega alveg sammála þér með að þetta stöðugleikatal er út í hött þegar allar hækkanirnar eru að koma í kjölfar samninganna.

Ég vildi þó benda á að þrátt fyrir allt þá virðast kjör hinn lægst launuðu hafa skánað um 15% síðustu 14 ár þrátt fyrir allar þær hörmungar er síðan hafa skollið á.   Kanski rímar það að einhverju leiti við málflutning Gylfa með að þetta komi með hægðinni ;-)

Það má þó vera að ívitnaðar tölur um lágmarkslaun og þróun neysluverðs segi ekki alla söguna, t.d. vantar inn í hvernig persónuafsláttur kemur inn í, kanski var hann hærri 2000.