Leiðrétting eða niðurfærsla?

Ríkisstjórninni og hennar hellstu fylgismenn, lánastofnanir, forsvarsmenn lífeyrissjóða og nokkrir valdir menn úr háskólaelítunni, hefur tekist að snúa umræðunni. Ekki er talað um leiðréttingu heldur skuldaniðurfærslu.

Þarna er mikill munur á. Annars vegar er viðurkenning á að hér hafi orðið forsendubrestur milli lánþega og lánveitenda og hins vegar er verið að tala um ölmusu, gjarnan er einnig gefið í skyn að lánþegar kunni ekki fótum sínum forráð.

Er kannski um ölmusu að ræða? Fóru lánþegar langt yfr markið? Eða er um að ræða leiðréttingu vegna forsendubrests?

Í flestum tilfellum tók fólk lán í samræmi við greiðslugetu. Það miðaði við þau laun sem heimilið aflaði og spár um verðbólgu þróun. Út frá þessu tók fólkið sín lán. Vissulega voru einhverjir sem fóru óvarlega en meginn fjöldinn spilaði eftir þeim staðreyndum sem hann hafði. Við megum ekki gleima því að spár Seðlabanka um verðbólgu voru hagstæðar allt fram að hruni. Undir þær spár tóku greinigardeildir bankanna. Almenningur hafði enga ástæðu til að efast um að þessar stofnanir væru að segja ósatt.

Því er það á kristaltæru að við bankahrunið varð forsendubrestur. Hann hefði mátt leiðrétta stax en stjórnvöld kusu að líta framhjá þeirri staðreynd og gera enn. Núna, tveim árum eftir hrun, er erfiðara að leysa vandann, hver vikan sem líður eykur hann. Það er því brýnt að gera það sem fyrst, áður en það er um seinann.

Það er dýrt að gera ekkert, eða öllu heldur að gera ekkert af viti. Allar lausnir sem hingað til hafa komið fram leysa ekki vandamálið, heldur fresta því. Allar lausnir hingað til miðast við að lántakendur taki á sig forsendubrestinn að fullu, einungis eru fundnar leiðir fyrir hvern og einn til að það megi takast.

Nú eru innan við 20% lána í skilum. Hvað kostar það þjóðfélagið ef hin 80% innheimtast ekki? Hvað verður stór hluti lána sem raunverulega innheimtist að fullu? 

Sjálfur er ég í þeim minnihluta sem enn er í skilum en hversu lengi veit ég ekki. Þegar maður er búinn að skera allt sem hægt er að sker í heimilisrekstrinum duga launin vart fyrir afborgunum. Ástæðan er einföld, lækkun tekna upp á um 25% auk kaupmáttarskerðingar og hækkun lána um +20%. Það sér hver maður að um forsendubrest er að ræða. Ég neita algjörlega að ég hafi farið óvarlega í peningamálum fyrir hrun!!

Ég fæ ekki með nokkru móti séð að um niðurfellingu sé að ræða. Við erum að tala um leiðréttingu! Launafólk mun borga sinn skerf af bankahruninu fyrir því. Kjaraskerðingar, aukin skattheimta og minni félagsþjónusta sér til þess. Því mun reikningur glæpamannana lenda  að ósekju á launafólki, fremur en fjármagnseigendum. En það voru jú fjármagnseigendur sem mest græddu á tímum óráðsíunnar!

Það eitt að stjórnvöld skuli tala um niðurfellingar, þegar um er að ræða leiðréttingar, segir allt sem segja þarf. 

Ég óttast að þessi stjórn nái að þæfa málin það lengi að ekki verði við neitt ráðið. Ef farið verður í sértækar aðgerðir mun það stofna þjóðfélaginu í gífurlega hættu. Þær eru í eðli sínu hægvirkar og virka í raun eins og hundur sem eltir skott sitt.

Samræmdar aðgerðir eru fljótvirkar og koma flestum til hjálpar strax og minnkar vandamálið mikið, þeim sem þær aðgerðir duga ekki er hægt að bjarga með sértækum aðgerðum, ef þeim er bjargandi á annað borð. Til að minnka kostnaðinn mætti setja þak á samræmdu aðgerðina.

Reiknimeistarar eru gjarnir að horfa á tölur, plús og mínus. Hagfræðingar horfa til lengri tíma en grunnur þeirra er þó hinn sami. Raunveruleikinn hefur alltaf vafist fyrir þessum mönnum!! 

 

Líst illa á almenna niðurfærslu skulda

Athugasemdir

[Kristján H Theódórsson, 14.10.2010 kl. 09:19]

Tek 100% undir allt sem þú ritar hér.

Broslegast og fáránlegast er að fram eru leiddir sem álitsgjafar antispekingar eins og Friðrik nokkur Már Baldursson sem er helst þekktur fyrir að hafa, við anna mann, gefið Íslenska efnahagsundrinu heilbrigðisstimpil á sínum tíma skömmu fyrir hrun.

Svo maður tali ekki um niðurfellingardrottninguna Birnu Einarsdóttur , hvorutveggja einstaklingar sem ættu að sjá sóma sinn í að halda sig á mottunni gagnvart þessum málum.

[Þorgeir Ragnarsson (IP-tala skráð) 14.10.2010 kl. 09:31]

Smá spurning:

Hvort vilt þú kalla yfirvofandi lækkun ellilífeyris rán eða leiðréttingu?

[Mercury (IP-tala skráð) 14.10.2010 kl. 09:54]

Ég lít á þetta sem leiðréttingu, og hvað fengu þessir lífeyrissjóðir og aðrir sem eiga innistæður í bönkunum mikið í tekjur þegar verðbólgan var sem mest, þegar lánin okkar hækkuðu þá græddu þeir, en það kemur aldrei fram í umræðunni.

[Lúðvík Júlíusson, 14.10.2010 kl. 09:55]

Gott hjá þér að benda á þetta:

"Við megum ekki gleyma því að spár Seðlabanka um verðbólgu voru hagstæðar allt fram að hruni. Undir þær spár tóku greinigardeildir bankanna. Almenningur hafði enga ástæðu til að efast um að þessar stofnanir væru að segja ósatt."

Þrátt fyrir gríðarlegan viðskiptahalla þá virtist Seðlabankinn ekki búast við að krónan myndi lækka til að stöðva hann.

Hér voru opinberar stofnanir og bankar farnar að nota eitthvað annað en almenna hagfræði við greiningar sínar.

Það kemur mér á óvart að árið 2006 þegar krónan var 35% of sterk að þá bjóst enginn við því að verðbólga myndi koma í kjölfar leiðréttingar á gengi krónunnar.

Þrátt fyrir þetta þá er ég á þeirri skoðun að hér hafi ekki orðið neinn forsendubrestur.  Allar hagtölur bentu til þess að hér yrði kjaraskerðing og verðbólga.

[Mercury (IP-tala skráð) 14.10.2010 kl. 09:56]

Gleymdi að skrifa fullt nafn undir og geri það hér með.

Sigurveig S. Róbertsdóttir

[Mercury (IP-tala skráð) 14.10.2010 kl. 09:57]

Eg hef því miður aldrei séð minnst á þetta, hver græddi á því að lánin okkar hækkuðu vildi að einhver talnagleggri en ég gæti svarað því.

Sigurveig S. Róbertsdóttir

[Lúðvík Júlíusson, 14.10.2010 kl. 10:03]

Mercury, meðal þeirra sem græddu á verðbólgunni voru þeir sem áttu fasteignir með engum eða litlum skuldum.  Þeir sem töpuðu mestu voru þeir sem komu nýir inn á fasteignamarkaðinn.  -  Frá þessu var skýrt áður en ákvörðun var tekin um að hækka veðhlutfall íbúðalána.  Þetta var því ásetningur stjórnvalda!

[Edda Karlsdóttir, 14.10.2010 kl. 10:07]

Góður pistill hjá þér. Það er ótrúlegt hvað stjórnvöldum og m.a háskólamenntuðu fólki hefur tekist að snúa allri þessari umræðu á hvolf. Annaðhvort skilja þau ekki það sem hefur gerst hér eða loka kyrfilega augunum fyrir þeim staðreyndum að það voru bankarnir sem áttu stærstan þátt í þeim forsendubresti sem hér varð hjá lántakendum. Auðvitað á að leiðrétta svona, annað geta lántakendur ekki samþykkt. Hagsmunasamtök heimilanna hafa reiknað út að það er ca. 18% sem þarf að leiðrétta, ekki mikið hjá sumum og lítið eða ekkert hjá öðrum. Bankarnir eiga síðan að greiða meirihlutann af þessu tjóni, annað ætti ekki að vera til umræðu. Ekki á að bíða þarf til fjármálastofnanir og lánveitendur sem hafa malað gull á þessu öllu saman hoppi af gleði yfir að geta tekið á sig skellinn, það gerist ekki. Ef ríkisstjórnin hefur ekki vit og getu til að taka á þessum málum strax á hún að hunskast í burtu og það með hraði!!

[Bergljót Gunnarsdóttir, 14.10.2010 kl. 10:21]

Ég segi nú bara eins og karlinn í sólarlandaferðinni forðum, eftir að hákarl beit af honum fótinn, " ja hérna hér, ég bið bara að heilsa heim".  Þetta er skelfilegt alltsaman en takk fyrir greinina, ég er sammála henni.

[Mercury (IP-tala skráð) 14.10.2010 kl. 10:43]

Mér finnst líka alltof mikið talað um þá sem "þurfa ekki á þessu að halda" það skiptir ekki máli hvað skuldin á fasteigninni er lág, það á að leiðrétta allt þá fá þér sem minna skulda bara hlutfallslega minna en þeirra réttur er sá sami og okkar sem skulda meira.

Sigurveig S. Róbertsdóttir

[Jónas Magnússon, 14.10.2010 kl. 11:13]

Þetta er allt hárrétt hjá þér Gunnar. Það er verið að fórna almenningi fyrir bankana,lífeyrissjóðina og óforskammaða græðgissjúklinga. Er ekki kominn tími á að þetta fjármagnsvald fari að taka ábyrgð svona eins og almenningur og sýni það í verki að þeir tilheyri samfélaginu eins og við. Allsstaðar er verið að skera niður í kerfinu en ég hef ekki heyrt að bankarnir ,lífeyrissjóðirnir eða þessu frægu útrásarvíkingar tækju á sig einhverja kostnaðarfórn þrátt fyrir fögur loforð um samheldna þjóð þar sem allir yrðu að fórna einhverju. Svei ,svei og sveiattan ykkur og skammist ykkar svo.

[Mercury (IP-tala skráð) 14.10.2010 kl. 11:48]

Nei og kannski mættu þingmenn og ráðherrar slá aðeins af sínum lífeyrisréttindum, man ekki töluna um hvað þeir hefðu meir réttindi en við en las einhvernstaðar að það gæti borgað niður þessar leiðréttingar 

Sigurveig S. Róberts.

[Þorgeir Ragnarsson (IP-tala skráð) 14.10.2010 kl. 13:04]

Einn stór hallelújakór....

[Gunnar Heiðarsson, 14.10.2010 kl. 21:43]

Þorgeir, lækkun lífeyris má kalla rán en það er hinsvegar spurning hvers vegna hann þarf að lækka!

Nú þegar hafa flestir lífeyrissjóðir lækkað greiðslur til sinna félagsmann, ekki er það vegna leiðréttinga á lánum!

Við skulum aðeins skoða málið, stjórnendur lífeyrissjóðanna hafa gamblað með fé launþega, fjárfest í vonlausum fyrirtækjum og tóku beinann þátt í svikamillunni síðustu misseri fyrir hrun! Stjórnendur þessara sjóða eru enn að gambla með þetta fé okkar, enda flestir enn í starfi sömu menn og voru þarna fyrir hrun.

Ef þessir stjórnendur lífeyrissjóðanna væru að sinna sinni vinnu eins og þeim ber, hefði ekki verið þörf á að lækka lífeyrinn og miklar líkur væru á að sjóðirnir gætu tekið á sig þessa leiðréttingu. Þeir fengu stóran hluta húsnæðislánanna á afsláttarverði frá Seðlabankanum, þannig að ef þeir þurfa að lækka lífeyrinn er það vegna óstjórnar innan þeirra!!